بامداد جنوب- سیدعلی موسوی:
اتحادیه عرب با نام کامل اتحادیه کشورهای عربی یک سازمان بینالمللی منطقهای شامل کشورهای عمدتا عربی جنوب غرب آسیا و شمال افریقاست. این اتحادیه در ۲۲ مارس ۱۹۴۵ با شش عضو موسس مصر، عربستان، عراق، سوریه، لبنان، و فرااردن (که در ۱۹۴۶ به اردن تغییر نام داد) بنیان نهاده شد و یمن نیز چند روز بعد در ۵ مه ۱۹۴۵ به آن پیوست. این اتحادیه ۲۲ عضو اصلی و چهار عضو ناظر دارد. ضمنا عضویت سوریه از نوامبر ۲۰۱۱ به حالت تعلیق درآمده است. این همان اتحادیهای است که همواره نشستهایی برگزار میکند اما در عمل ناکارآمد است.
بیست و نهمین نشست سران اتحادیه عرب در مرکز فرهنگی ملک عبدالعزیز در ظهران در شرق عربستان یک روز پس از حمله مثلث امریکا-فرانسه-انگلیس در حال برگزاری است و قبل از شروع آن؛ این حمله اختلاف نظرها میان کشورهای عضو درباره این حمله را بهخوبی آشکار کرد. کشورهایی مانند عربستان، قطر، بحرین که از همپیمانان قوی ایالات متحده و از خریداران سلاحهای این کشور و نیز انگلیس و فرانسه هستند از این حمله حمایت کردند اما عراق به مخالفت با این حمله برخاست و آن را اقدامی خطرناک دانست و درباره تبعات آن هشدار داد. مصر نگرانی خود را از تشدید بحران اعلام و مشابه عراق درباره تبعات آن بر ملت سوریه هشدار داد و بر موضع خود مبنی بر حل و فصل مسالمتآمیز بحران سوریه تاکید کرد. لبنان نیز اینگونه حملات را در حل بحران سوریه موثر ندانست و آنرا باعث پیچیدهتر شدن بحران سوریه دانست. میشل عون، رئیسجمهور لبنان بر مخالفت این کشور با هدف قرار گرفتن هر کشور عربی تاکید کرد. کویت با نگرانی، از این شرایط ابراز تاسف کرد. الجزایر نیز از این حملات ابراز تاسف کرد. سلطاننشین عمان مدعی دانستن دلایل حمله امریکا و فرانسه شد. اردن بر خلاف حمله قبلی امریکا به فرودگاه الشعیرات، اینبار موضع بیطرفانه اتخاذ کرد و از این حمله حمایت نکرد اما بهکارگیری سلاح شیمیایی را نیز مورد مخالفت قرار داد. نشست سران عرب در عربستان در شرایطی که بحران سوریه وارد مرحله جدیدی شده است و اختلافات میان اردن و عربستان و ریاض و دوحه وجود دارد، در حال برگزاری است. عربستان مشابه اقدامی که اردن در نشست بیست و هشتم انجام داد یعنی برگزاری نشست در بحرالمیت به جای امان؛ نشست بیست و نهم را در منطقه الظهران به جای ریاض برگزار کرد. آخرین نشستی که در ریاض برگزار شده بود در سال ۲۰۰۷ بود.
نشستهای سران عرب همواره به یک نشست دورهمی شباهت داشته است تا نشستی که بتوان از آن نتایج مثبتی انتظار داشت. همواره در این نشستها از موضوع فلسطین بهعنوان توجیهی برای شکست آن یاد میشود. سیاستهای شکست خورده اتحادیه عرب را میتوان در بیانیهای که معمولا در پایان هر نشست صادر میشود، مشاهده کرد. سران عرب از اتخاذ تصمیمات جدی و یافتن ساز و کاری برای حل مشکلات جهان عرب عاجز هستند. آنها همواره بدون اینکه به دشمن اصلی یعنی رژیم صهیونیستی بپردازند تحت تاثیر برخی کشورهای عضو آن از جمله عربستان تلاش میکنند که در راستای ایرانهراسی حرکت کنند. این در شرایطی است که جهان عرب با مشکلات عدیدهای روبهرو است. جمال عبدالجواد، استاد دانشگاه و تحلیلگر مصری در اینباره به الغد گفت معتقد است: امیدی به نشست بیست و نهم اتحادیه عرب نیست. اتحادیه عرب با شرایط زمان، تاسیس آن از زمین تا آسمان تفاوت دارد، زیرا چالشهای جهان عرب متفاوت است.
رژیم صهیونیستی به شهرکسازی ادامه میدهد و ترامپ تصمیم به انتقال سفارت امریکا به بیتالمقدس گرفته است. فلسطینیها در غزه در معرض محاصره و حملات ددمنشانه تلآویو قرار دارند. نظامیان رژیم صهیونیستی با حمله به فلسطینیهایی که خواهان بازگشت به سرزمین مادری خود هستند بسیاری از آنها را به شهادت رسانده و زخمی کردهاند. لیبی با بیثباتی دست و پنجه نرم میکند و مردم یمن زیر حملات جنگندههای سعودی قرار دارند. جهان عرب در حال حاضر با عربدهکشیهای رژیم صهیونیستی و حملات خودسرانه امریکا و همپیمانانش روبهرو است که این تحرکات واشنگتن در راستای خدمت به تل آویو است. ناظران امور عربی بر این باورند که اتحادیه عرب باید فعال شود تا نقش آن متناسب با چالشهای کنونی باشد. جهان عرب در شرایطی بهسر میبرد که هر گاه امریکا و همپیمانانش هوس میکنند به یک کشور عربی حمله میکنند و مفهوم امنیت جهان عرب بهراحتی دستخوش بیثباتی میشود اتحادیه عربی که با هدف تقویت ثبات و امنیت کشورهای عربی ایجاد شده، تاکنون در یافتن راهکاری برای تقویت وحدت جهان عرب ناکام مانده است.
چالشهای زیادی پیش روی جهان عرب است اما سران عرب به جای پرداختن به موضوعاتی که برای مردم کشورهای عربی ثمر بخش باشد به سمت و سویی حرکت میکنند که آسیبهای زیادی متوجه جهان عرب میکند. سران عرب از حوادث عراق و لیبی و سوریه و تجزیه سودان و... درس عبرت نمیگیرند و برخی از سران ارتجاع عربی در راستای همسویی با امریکا و رژیم صهیونیستی برای نابودی کشورهای عربی حرکت میکنند. معمولا در بیانیههای پایانی نشستهای سران عربی فقط از فلسطین سخن به میان میآید اما در گام عملی شاهد گامی مهم و ملموس برای پایان دادن به رنجهای فلسطینیها نیستیم. ایرانهراسی و وارد کردن اتهامات بیاساس علیه ایران معمولا یکی از بندهای هر نشست اتحادیه عرب است در حالی که دشمن اصلی ملتهای عربی رژیمی است که با خونسردی کامل به کشتار فلسطینیها میپردازد و خانههایشان را بر سرشان خراب میکند و به شهرکسازی ادامه میدهد. امریکا در راستای تجزیه کشورهای عربی گام بر میدارد و در حالی که کشورهای عربی باید ارتش واحدی را در برابر این زیادهخواهیها و نقشههای شوم واشنگتن تشکیل دهند و به جای اینکه راهبردی برای تقویت همکاریهای اقتصادی بردارند در راستای چنگ و دندان نشان دادن برای یکدیگر و هموار کردن مسیر برای طرحهای امریکا و غرب حرکت میکنند. مردم کشورهای عربی خواستار ثبات و شکوفایی اقتصادی و اتخاذ موضع قوی در برابر عربدهکشیهای اسرائیل هستند نه اینکه به بهانههای مختلف مسیر عادیسازی روابط با تل آویو از سوی برخی رژیمهای عربی دنبال شود.
تنها موردی که سران عرب درباره آن وحدت نظر دارند مکان برگزاری هر نشست است اما نکته قابل توجه در نشست بیست و نهم سران عرب دودستگی مواضع میان کشورها درباره حمله امریکا-فرانسه-انگلیس به سوریه است. در نشست سران عرب فقط بحرانها بررسی میشود و در رسانههای مطرح میشود. این نشست مشکلی از مشکلات جهان عرب حل نمیکند و گواه آن نشستهای قبلی است که راهگشای مشکلات نبوده است و بحران و مشکلات به سازمان ملل و امریکا ارجاع داده میشود تا حل شود! حمله امریکا-انگلیس و فرانسه به سوریه گواه این مدعاست که این کشورها برای اتحادیه عرب اهمیتی قائل نشدند. ملک سلمان در این نشست به تکرار مواضع ضد ایرانی پرداخت و این در راستای سیاست ایرانهراسی از سوی برخی کشورهای عضو این اتحادیه از جمله عربستان است. قدر مسلم آن است که نشست سران عرب هر بار در کشوری از کشورهای عربی برگزار میشود و مشکلات جهان عرب به قوت خود باقی است.