بامداد جنوب:

اعتراضات فراگیر جنوب عراق که یک هفته از شروع آن می‌گذرد و بهانه اصلی آن ارائه نشدن خدمات اولیه شهری مانند توزیع مناسب آب و برق و جمع کردن منظم زباله‌ها بود بالاخره پس از چند روز راهپیمایی خشونت‌آمیز نسبتا فروکش کرده است. در حالی که ارتباط اینترنتی در سراسر مناطق مرکزی و جنوبی عراق در روز دوشنبه و برای چندمین روز متوالی قطع بود و خطوط مخابراتی نیز دچار اختلالات شد، گزارش منابع خبری از شهرهای مختلف این کشور حاکی از ادامه تظاهرات مسالمت‌آمیز در برخی مناطق از جمله نقاط محدودی از پایتخت و پایان اعتراضات در برخی دیگر از مناطق جنوب و فروکش کردن اعتراضات خشن است.

در این میان رسانه‌های عراق از خنثی‌شدن حمله‌ای از جانب یک گروه ناشناس به مقر گروه سازمان بدر در استان میسان واقع در جنوب شرق عراق خبر دادند. منابع عراقی همچنین از دست داشتن گروه‌های آشوبگر در آتش زدن پایگاه‌های الحشد‌الشعبی طی اعتراضات در برخی شهرهای عراق سخن می‌گویند. طبق گفته این منابع، برخی نفوذی‌ها در جمع اعتراض‌کنندگان از برخی کشورهای منطقه دستور گرفته‌اند تا با آتش زدن پایگاه‌های نیروی مردمی الحشد‌الشعبی، بر دامنه و عمق خشونت در این اعتراضات اجتماعی و مردمی بیفزایند. همچنین گفته شده است که این گروه‌ها قصد کشاندن اعتراضات به بغداد و به چالش‌ انداختن زندگی مردم پایتخت عراق دارند. از سوی دیگر سران برخی عشایر برای جلوگیری از ورود اعتراضات به مرحله غیر‌قابل کنترل و با ابعاد نامعلوم، روز دوشنبه کوشیدند زمام امور را به دست گیرند و در بصره و سماوه و ناصریه و بغداد سعی کردند حساب تظاهرات مبتنی بر مطالبات اجتماعی را از اغتشاشگران جدا کنند. 

بر همین اساس عشائر بصره با برگزاری کنفرانس خبری و بیان مطالبات خود در سماوه و ناصریه نشست‌های عشایری در بغداد، بیانیه‌هایی صادر و از دولت خواستند در اسرع وقت به آنها رسیدگی کند. شیوخ عشایر منطقه بغداد الجدیده در استان بغداد نیز به دولت هشدار دادند تا جمعه این هفته برای اصلاح خدمات مهلت می‌دهند و در صورت بی‌توجهی دست به اعتراض تا سطح اقدام برای کودتا و ورود به منطقه سبز امنیتی در قلب بغداد می‌کنند. به گفته آنها این عشایر بودند که در شدت و سختی‌ها همیار و همراه دولت بودند اما دولت پس از پشت سر گذاشتن این سختی‌ها آنها را فراموش کرده و خدمات عمومی لازم را به آنها ارائه نمی‌کند و مسوولان دولت و پارلمان به مطالبات جواب سربالا می‌دهند. از سوی دیگر، تدابیر امنیتی از روز گذشته در اطراف شهرک‌های شعله و صدر و الحسینیه که شاهد تظاهرات خشونت‌آمیز در شب قبل از آن بود تشدید شد و حتی از خروج موتورسیکلت‌ها از این مناطق به سمت مرکز پایتخت جلوگیری به عمل آمد. از سوی دیگر نیروهای ضد شورش در مناطق مختلف مرکز بغداد مستقر هستند تا از هرگونه اقدام تخریبی احتمالی جلوگیری کنند.

 

گزارش‌ها همچنین حاکی است شهرک صدر نقطه شروع اعتراضات اخیر در بغداد، یکشنبه شب وضعیت آرامی را سپری کرده است. تدابیر امنیتی و آرایش نیروی پلیس و ضد شورش در مناطق مختلف پایتخت نشان می‌دهد، دولت مصمم است نگذارد تظاهرات‌های موردی شبانه در صدر و شعله و حسینیه و الشعب به داخل بغداد کشیده شده و در همین مناطق محصور بماند. منطقه جادریه مرکز دفاتر احزاب و گروهی از رسانه‌ها در بغداد نیز روز گذشته شاهد تجمع مسالمت‌آمیز بود و تجمع‌کنندگان مطالبات عمومی خود را اعلام کردند. در منطقه حبیبیه که یکشنبه شب شاهد تظاهرات شبانه و آتش زدن لاستیک خودرو به نشانه اعتراض بود دوشنبه وضعیت عادی بود و رفت و آمد در خیابان‌ها به‌شکل طبیعی صورت می‌گرفت. با وجود فروکش کردن اعتراضات در شهرهای مختلف عراق، شبکه‌های تلویزیونی وابسته یا متمایل به بعثی‌ها مانند الشرقیه و التغییر و دجله کوشیدند خلاء نبود اینترنت و توقف فعالیت سایت‌ها و فضای مجازی را برای گرم نگه داشتن اعتراضات پر کنند. کانال الشرقیه به نقل از معترضان خبر می‌داد که در برابر وزارت برق تجمع شده است یا دجله از کشته شدن برخی از تظاهرکننده‌ها و برخورد خشن نیروهای امنیتی با مردم گزارش می‌داد و التغییر می‌کوشید از سرگیری تظاهرات در بابل را مطرح کند. اما برخی رسانه‌های بین‌المللی مانند بی‌بی‌سی عربی و رادیو مونت کارلو فرانسه پا را از این هم فراتر نهادند و از اعتراضات اجتماعی در عراق به‌عنوان انتفاضه یاد می‌کردند. برخی از این رسانه‌ها از جمله بی‌بی‌سی در گزارشی که در منابع عراقی ذکری از آن نشده است از کشته شدن سه نفر در اعتراضات روز یکشنبه در سماوه عراق خبر دادند. 

گزارش رسانه‌های عراقی می‌گوید که نیروهای امنیتی دست‌کم چهار نفر را به اتهام همراه داشتن سلاح و به‌عنوان گروه‌های نفوذی در جمع معترضان در استان میسان (العماره ) دستگیر کردند. هر چند بسیاری از جریان‌های سیاسی عراق از مطالبات معترضان حمایت کرده و از دولت خواسته هر چه زودتر به این مطالبات پاسخ دهد، بحث بر سر جریان‌های احتمالی که سوار بر موج اعتراضات شده و با طعم تخریب و آشوب قصد انحراف آن به سوی انتفاضه، قیام و براندازی دارند، میان ناظران ادامه دارد. برخی ناظران با اشاره به نوع حمایت رسانه‌ای از آشوب‌های اخیر، به دست‌های برخی کشورهای منطقه به‌ویژه سعودی و جریان بعثی اشاره می‌کنند که قصد برهم زدن اوضاع و دگرگون کردن روند سیاسی در این کشور دارند. تلویزیون طلیعه ارگان خبری سرایا خراسانی از گروه‌های مقاومت اسلامی عراق اما احتمال دست داشتن جریان موسوم به «نداء ۸۸» در این خشونت‌ها و فراخوان‌های نارضایتی خبر می‌دهد. این جریان چند هفته پیش با فراخوان تظاهرات سراسری، خواستار سرنگونی نظام و برگزاری انتخابات سراسری با حذف همه احزاب و چهره‌های سیاسی 15 سال اخیر (پس از سقوط صدام) به بهانه فساد شده بود اما نه در صحنه سیاسی و نه در فضای مجازی استقبالی از آن نشد. 

گفتنی است، استان‌های جنوبی و مرکزی عراق که عموما شیعه‌نشین هستند، از اواخر هفته گذشته شاهد اعتراضات عمومی به مشکل برق، آب و بیکاری بوده است. تظاهرات مردمی نخست در بصره در اعتراض به بیکاری و مطالبه برای اشتغال جوانان این استان در شرکت‌های خارجی نفتی فعال در میادین نفتی در این استان و همچنین اعتراضات مردم استان واسط (شرق عراق) به وضعیت برق آغاز شد و به تدریج به دیگر استان‌های جنوب و مرکز عراق سرایت کرد. نماینده آیت‌الله علی سیستانی مرجع عالی دینی عراق در خطبه نماز جمعه هفته گذشته در کربلا، ضمن اعلام حمایت مرجعیت از مطالبات مردمی، در عین حال از نفوذ عوامل تخریبی به صفوف تظاهرکنندگان و تحریف مسیر تظاهرات، هشدار داد. اغلب رهبران سیاسی شیعه در عراق از تظاهرات مردمی جنوب و مرکز حمایت کرده و از دولت این کشور خواسته‌اند که تدابیر فوری برای تحقق مطالبات مردمی اتخاذ کند.