کریم جعفری:

چند روز پیش بود که خبری مبنی بر خوش‌خدمتی رئیس‌جمهور ترکیه به امریکا پس از خرید سامانه اس400 از روسیه منتشر شد که طی آن، رجب طیب اردوغان برای آنکه به نوعی مانع از تحریم‌های ثانویه امریکا شود، چند صرافی ایرانی در این کشور را تعطیل کرد تا بر خلاف حرف‌ها و وعده‌های داده شده، دست به اقدام علیه ایران بزند. در این میان البته به نظر می‌رسد که سفر رئیس بانک مرکزی کشورمان به ترکیه برای ملاقات با مقامات این کشور نیز نتوانسته گرهی از مشکل را باز کند، با این حال برخلاف تصور و باور رئیس‌جمهور ترکیه سران امریکا به فکر تحریم این کشور بوده و نمی‌خواهند در این زمینه کوتاه هم بیایند.

 در همین رابطه روزنامه واشنگتن پست آمریکا گزارش کرد، دونالد ترامپ از سناتورهای جمهوری‌خواه به منظور شرکت در نشستی در کاخ سفید با موضوع تحریم‌های احتمالی علیه ترکیه بعد از معلق شدن برنامه فروش جنگنده‌های اف- 35 به این کشور دعوت کرده است.

روزنامه دیلی صباح ترکیه در این مورد نوشت: این رسانه آمریکایی با استناد به صحبت‌های دو مقام آگاه عنوان کرد، قرار است این نشست با موضوع تحریم‌ها علیه ترکیه روز سه‌شنبه هفته جاری در ساعت چهار بعد از ظهر به وقت محلی اتفاق بیفتد. با وجود حمایت تعدادی از سناتورهای جمهوریخواه از تحریم ترکیه در پاسخ به اقدام این کشور در خریداری سامانه دفاع موشکی اس - 400 روسیه اما ترامپ تا کنون موضعی سردرگم در قبال این موضوع در پیش گرفته است.

ترامپ در ابتدا گفت، «فعلا» موضوع تحریم‌ها علیه ترکیه در دست بررسی نیست، اما چندی بعد از آن به خبرنگاران گفت: «ما در حال بررسی آن هستیم.» وضعیت بسیار دشوار است و باراک اوباما رییس جمهور قبل از خود را از بابت وضعیت به وجود آمده مقصر دانست. ترامپ چند روز پیش در نشستی در دفتر بیضی کاخ سفید گفته بود که دولت قبلی یکسری اشتباهات خیلی بزرگ در قبال ترکیه مرتکب شد و این خیلی بد بود بنابراین ما در حال بررسی آن (تحریم‌ها) هستیم و خواهیم دید که چه کاری انجام خواهیم داد. فعلا هنوز چیزی را اعلام نکرده‌ایم.

با این حال، به‌نظر می‌رسد که در آنکارا مسائل خیلی بر وفق مراد رئیس‌جمهور پیش نمی‌رود و او به خوبی از عمق فاجعه آگاه است. او حتی با قربانی کردن همسایه‌ای که در روزهای سخت همراهش بوده چیزی به دست نخواهد آورد چرا که در واشنگتن همه، تقریبا همه بر سر یک مساله توافق و تفاهم دارند و آن نیز یکپارچه بودن بر موضوع محدود کردن روسیه است، اصلی که شاید اردوغان آن را فراموش کرده باشد.

از سوی دیگر تلاش‌های ترامپ برای انداختن توپ به زمین دولت پیشین در این مورد ادامه دارد، او از یک‌سو به‌زعم خود می‌خواهد ترکیه را از روسیه دور کند و از سوی دیگر نیز نمی‌خواهد این عضو ناتو را از دست بدهد. در همین رابطه شاید بررسی کردن سخنان روز سه‌شنبه وی بد نباشد: «دولت اوباما تصمیم گرفت به ترکیه موشک‌های پاتریوت نفروشد آنها این موشک‌های پاتریوت را برای موضوع دفاع احتیاج داشتند، اما آنها (مقام‌های دولت اوباما) تحت هیچ شرایطی موشک‌های پاتریوت را به ترکیه نفروختند. ترکیه هم به سختی برای خریداری آنها تلاش کرد و آنها آخر سر هم نفروختند و این کش‌مکش برای مدت زیادی ادامه پیدا کرده است.»

ما این اظهارنظرها نمی‌تواند لقمه‌ گلوگیری برای رئیس‌جمهور ترکیه باشد، او می‌داند که کشورش تاب تحمل هیچ تحریمی را ندارد و اگر وارد گود کمترین تحریم‌ها شود، اقتصادی که در طول دو دهه گذشته به زحمت توانسته شکلی به خود بگیرد، در کمتر از دو ماه از هم خواهد پاشید. او حالا باید حساب کتاب کند که آیا خرید اس400 واقعا به نفع ترکیه بود یا اینکه اف35 مهمتر بود؟ ترکیه دستکم از محل اف 35 سالانه صدها میلیون دلار درآمد داشت اما امروز دیگر اینگونه نیست.