بامداد جنوب: صبح روز یکشنبه، خبری از شبکه‌های تلویزیونی امریکا منتشر شد که بر اساس آن، سرکرده گروهک تروریستی داعش در استان ادلب سوریه، در نقطه‌ای نزدیک به مرز ترکیه به هلاکت رسیده است. پس از انتشار این خبر، رسانه‌ها در مورد آن گمانه‌زنی بسیاری کردند. اما رئیس‌جمهور امریکا که به‌شدت از این اتفاق خوشحال بود، روز گذشته طی سخنانی به این مساله اشاره کرد. دونالد ترامپ در بخشی از سخنان خود گفت: ساعت پنج عملیات شروع شد. ما البغدادی را برای چند هفته تحت نظر داشتیم، او تلاش‌هایی برای تغییر مکان انجام داد. هشت بالگرد و نیروهای نظامی متعدد در این عملیات مشارکت کردند. نیروهای ویژه امریکا با به دست آوردن اطلاعات از محل او توانستند این عملیات را انجام دهند. ترکیه هم با ما همکاری کرد. به‌دلیل مشکل تردد در این منطقه عملیات سخت بود. عملیات بدون کمک بین‌المللی قابل اجرا نبود، هواپیماهای ما در عرصه هوایی که روسیه در آن تسلط داشت پرواز کردند. روسیه با ما در این رابطه همکاری کرد. در زمینه هوایی همکاری روسیه و عراق در این عملیات عالی بود. ترکیه از اجرای این عملیات اطلاع داشت. من و معاونم پنس و دیگران همچون دیدن یک فیلم شاهد اجرای عملیات بودیم. نیروهای ما حین عملیات هدف تیراندازی قرار گرفتند اما اوضاع را سریع تحت کنترل درآوردند. این عملیات از دو هفته قبل آغاز شد، ما اول محل را به دقت مشخص کردیم ولی چون مرتبا نقشه تغییر می‌کرد عملیات کمی به طول انجامید، با یکسری تجهیزات پیشرفته محل اختفای البغدادی را یافتیم. باعث افتخار است که ما این عملیات را با این دقت انجام دادیم و حتی یک نیروی ما هم کشته نشد. ۱۱ بچه همراه آنها بودند که سه تن در تونل کشته شدند. واشنگتن از یک طرف سوم خواسته بود تا مراقب ۱۱ کودکی باشد که در محل اختفای البغدادی حضور داشتند. ما به روس‌ها گفته بودیم که به آنجا می‌رویم.

رئیس‌جمهور امریکا در ادامه داستانسرایی خود در مورد این عملیات، گفت: مهم است که انسان چطور بمیرد، ترسو یا مثل قهرمان. این عملیات بسیار محرمانه و مهم بود و برای همین افراد زیادی اطلاع نداشتند و برخی افراد مهم در جریان آن بودند. ما نیروهای شجاع و خاصی داریم، روسیه طبیعتا از ماهیت عملیات ما در سوریه اطلاع نداشت. خروج امریکا هیچ ربطی به این عملیات ندارد، هیچ بازنگری در خروج از سوریه نمی‌کنم. البغدادی تلاش می‌کرد تا داعش را با دیگر احیا کند. ما سربازانمان را در سوریه برای حفاظت از میادین نفتی این کشور نگه می‌داریم. داعش با استفاده از نفت سوریه به اموال زیادی دست یافته است. امیدوارم توافقی پیدا کنیم که بتوانیم از نفت سوریه استفاده کنیم. می‌خواهم قبل از خروج نیروهای امریکایی از خاورمیانه امنیت میادین نفتی سوریه تامین شود، نفت منبع تغذیه‌ای برای داعش و عملیات‌هایش است. خیلی از افراد همراه البغدادی کشته شدند که بعدها تعداد دقیق آنها اعلام خواهد شد. نیروهای این عملیات در بندر یکی از کشورهای دوست فرود آمدند.

ترامپ در حالی در مورد این عملیات داستانی طولانی گفته، تلاش کرده از آن بهره‌برداری انتخاباتی کند که همه دنیا می‌دانند البغدادی زمانی زندانی امریکایی‌ها در زندان بوکا بود و داعش را سازمان سیا به‌وجود آورد. با این حال، همانگونه که ترامپ گفت، طرف‌های متعددی در این عملیات مشارکت داشته‌اند.

نقش مهم عراق در تعیین موقعیت

تلویزیون رسمی عراق اعلام کرد که سازمان اطلاعات این کشور در تعیین مکان اختفای البغدادی کمک کرده است. در همین حال شبکه فاکس‌نیوز اعلام کرد رهبر داعش کشته شده است. تلویزیون عراق و منابع نظامی امریکایی گزارش دادند که این عملیات یک ساعت و نیم به طول انجامید و در جریان آن البغدادی و هشت تن از همراهانش کشته شدند. این در حالی است که المیادین به نقل از منابعی در سوریه گزارش داده عملیات بیش از سه ساعت به طول انجامیده است.

به گزارش تلویزیون عراق این عملیات را هشت بالگرد امریکایی در نخستین ساعات روز گذشته در محل اختفای البغدادی در روستای باریشا در منطقه حارم در شمال شرق ادلب انجام داده که این منطقه تحت سلطه النصره بوده است.

تلویزیون عراق همچنین اعلام کرده که تصاویری از حمله هوایی به محل اختفای رهبر داعش را که به مرگ وی انجامید، منتشر خواهد کرد. در همین راستا یک مسوول عالی‌رتبه در سازمان اطلاعات عراق اعلام کرد که این سازمان اطلاعات دقیقی درباره محل اختفای البغدادی به ائتلاف امریکا داده بود و واشنگتن از بغداد بابت این مساله تشکر کرده است. همچنین این مقام عراقی گفت این اطلاعات پس از دستگیری دو تن از تروریست‌ها و کشف محلی محرمانه در صحرای عراق که شامل اطلاعات دقیق از البغدادی و محل اختفای وی بود به دست آمد.

در همین حال خبرگزاری آناتولی ترکیه به نقل از وزارت دفاع این کشور از همکاری اطلاعاتی ترکیه با امریکا در این عملیات خبر داد و اعلام کرد عملیات را هشت بالگرد و دو هواپیمای مسیریاب صورت گرفت و در جریان آن هفت تن از جمله یک کودک و سه زن کشته شدند.

در مقابل مظلوم کوبانی، فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک هم این عملیات را «موفقیتی تاریخی» نتیجه همکاری اطلاعاتی مشترک با امریکا دانست. وی گفت که جمع‌آوری اطلاعات برای این عملیات از پنج ماه قبل صورت گرفته است. شبکه المیادین نیز گزارش داد این حمله قرار بود پنج روز قبل صورت بگیرد اما به‌خاطر وجود زن و کودک در محل اختفای البغدادی سه‌بار به تاخیر افتاد. گذشته از این گفته شده که البغدادی ۴۸ ساعت قبل از آغاز عملیات وارد این منطقه شده بود.

تهران خبر داشت

از سوی دیگر، در حالی که به‌نظر می‌رسد سازمان اطلاعات ترکیه نقش اصلی و بی‌بدیلی در جابه‌جایی سرکرده داعش داشته و این مساله از چشم امریکایی‌ها که حضور فعالی در منطقه دارند، دور نمانده اما ایران نیز یکی از طرف‌هایی بود که خیلی زود از این مساله باخبر شده است.

خبرگزاری رویترز مدعی شده که ایران از کشته شدن ابوبکر البغدادی اطلاع داشته است. خبرگزاری رویترز مدعی شده است که مسوولان دولت سوریه خبر کشته شدن رهبر داعش را به ایران اطلاع داده‌اند. بنا بر ادعای رویترز، علاوه بر ایران، دولت سوریه عراق را نیز در جریان عملیات ارتش امریکا و کشته شدن البغدادی در این عملیات قرار داده است.

واکنش ایران

در این میان، سخنگوی دولت در تهران نیز در مورد مرگ سرکرده داعش نوشت: هلاکت بغدادی پایان نماد تروریسم تزریقی-تخریبی است؛ تزریق تفکر مرگ به بطن جوامع بشری و تخریب تصویر اسلام در افکار عمومی جهان. همانطور که با مرگ بن‌لادن ریشه ترور نخشکید، مرگ بغدادی نیز پایان داعشیسم نخواهد بود. بنیاد داعشیسم با بمب و خمپاره از بین نخواهد رفت و هنوز نمو و نمود دارد. نمو با پترودلارهای منطقه‌ای و نمود با تفکر تکفیری. باید این دو منبع خشکانده شود.

علی ربیعی در توئیتی دیگر در این زمینه، نوشت: ایران در خط مقدم مبارزه با تروریسم با طرح جهان عاری از خشونت و مبارزه با افراط‌گرایی در عرصه بین‌المللی جزء پیشتازان مقابله با داعش و مدافع رویکرد دیپلماتیک، استراتژیک و ایدئولوژیک با داعشیسم قرار دارد.

وی با تاکید بر این‌که تروریسم در خاورمیانه زاییده سیاست‌های نظامی، نفت‌خواری و حمایت استبداد امریکاست، افزود: امریکا تلاش می‌کند گفتمان تمدن را به انحصار خود درآورد و لشکرکشی‌ها و تحریم‌های ظالمانه را به‌مثابه بخشی از نبرد با تروریسم بازنمایی کند. در صورتی که تروریسم در خاورمیانه و شمال افریقا زاییده سیاست‌های نظامی، نفت‌خواری و حمایت استبداد امریکاست.

تروریسم تکفیری همچنان هست

در ادامه واکنش‌ها به مرگ سرکرده داعش، رمضان قدیروف، رهبر جمهوری چچن در کانال تلگرام خود نوشت: دوباره ابوبکر البغدادی، رهبر گروه تروریستی داعش کشته شد؟ بن‌لادن هم کشته شد اما القاعده همچنان زنده است. مرگ ابوبکر البغدادی تغییری به وجود نمی‌آورد مگر آن‌که ما تروریست‌ها را به دو دسته «خوب و بد» تقسیم نکنیم. بسیار مهم است که سوریه به‌طور کامل از داعش پاک شود.

جانشین‌های احتمالی البغدادی

هر چند مرگ ابوبکر البغدادی ضربه‌ای کاری و سنگین به این گروهک تروریستی بود اما البغدادی در ادامه ساختار شکل گرفته این گروهک در عراق از سال 2003 رهبری آن را بر عهده گرفت و باید گفت که به‌زودی فردی دیگر جای او را خواهد گرفت.

در همین رابطه، منابعی به المیادین اعلام کردند که بر اساس ارزیابی‌های امنیتی ابوعبدالرحمن الجزراوی و ابوعثمان الفرنسی نامزدهای احتمالی برای جانشینی ابوبکر البغدادی هستند. بر اساس آمارها و ارزیابی‌های امنیتی دو نامزد جانشینی ابوبکر البغدادی، سرکرده داعش ابوعبدالرحمن الجزراوی تبعه عربستان و ابوعثمان الفرنسی که یک شهروند فرانسه به‌شمار می‌رود، هستند. البته در این مورد باید دید شورای رهبری داعش که در مناطق مختلف به‌صورت پراکنده زندگی می‌کنند، چه تصمیمی خواهند گرفت.