مژده پاینده: 

مدیر تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس از بازگشت سکوی گازی فاز ۱۶ پارس جنوبی، پس از بازسازی بخش آسیب‌دیده خط لوله دریایی این فاز به مدار تولید خبر داد.

با وجود آنکه که در میانه زمستان پارسال دستور تولید حداکثری از ظرفیت‌های نصب‌شده در میدان گازی پارس جنوبی را وزیر نفت صادر کرده بود و تولیدی بیش از ۵۲۰ میلیون مترمکعب در هر روز گاز طبیعی از این میدان گازی صورت می‌گرفت با آسیب‌دیدگی و نشت یکی از خطوط لوله ۳۲ اینچ زیردریایی فاز ۱۶ پارس جنوبی میزان تولید گاز از پارس جنوبی حدود ۲۰ میلیون مترمکعب در روز کم شد. طرح فاز ۱۶ پارس جنوبی پیش از این با لنگراندازی‌های قایق‌های صیادی شاهد آسیب‌دیدگی خط لوله ۴ اینچ انتقال گلایکول بود.

پس از رفع نشت خط لوله انتقال گلایکول، خط لوله اصلی انتقال گاز از سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی به سمت خشکی دچار آسیب‌دیدگی شد و پی نشت گاز در دریا مدیران مربوطه مجبور به توقف تولید از سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی شدند. این حادثه به‌دلیل لنگراندازی یک فروند شناور در محدوده عبور خط لوله ۳۲ اینچ فاز ۱۶ رخ داد.

علیرضا عبادی با بیان اینکه سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی که به‌دلیل آسیب‌دیدگی در بخشی از خط لوله دریایی این فاز، آبان سال ۹۸ از مدار تولید خارج شده بود، عنوان کرد: پس از برنامه بازسازی و تعویض بخشی از خط لوله انتقال گاز، روز گذشته با ظرفیت ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعب دوباره در مدار تولید قرار گرفت. خط لوله دریایی فاز ۱۶ پارس جنوبی در چند نوبت دچار شکستگی و توقف جریان تولید شده بود، بخشی از این خط لوله ۱۱۰ کیلومتری که سال گذشته دچار آسیب‌شده بود، پس از تعویض و انجام تست‌های پیش‌راه‌اندازی و راه‌اندازی، با انتقال مجدد گاز به پالایشگاه خشکی، عملیاتی شد.

وی درباره موقعیت تعویض و بازسازی خط لوله فاز ۱۶ پارس جنوبی گفت: با توجه به امکان صدمه‌پذیری بیشتر خط لوله در سمت سکو به علت فشار و دمای بالای جریان گاز، این خط لوله از نقطه صفر سکوی فاز ۱۶ به طول ۳۲ کیلومتر تعویض شده‌است تا با افزایش سطح ایمنی، خطر بروز حادثه در این ناحیه و محیط پیرامونی آن به‌طور کامل برطرف شود. به‌دلیل محدودیت موجودی لوله، تاکنون ۷۲ کیلومتر از خط لوله دریایی فاز ۱۶ تعویض شده‌است و با توجه به برنامه تعویض کل خط لوله، سفارش‌گذاری خرید ۱۱۰ کیلومتر لوله انجام شد که پس از دریافت آنها، در صورت نیاز، بخش باقی‌مانده این خط از سمت ساحل به طول ۴۰ کیلومتر، در قالب اجرای یک پروژه جدید، تعویض خواهد شد.

مدیر تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس با بیان اینکه حدود ۴۰ کیلومتر از این خط لوله سال ۱۳۹۶ تعویض شده بود افزود:به موازات انجام بررسی‌ها درباره علل ایجاد شکستی و با توجه به ضرورت راه‌اندازی و بهره‌برداری مجدد، کار بازسازی این خط لوله در دستور کار تیمی با مسوولیت مدیریت تولید و عملیات قرار گرفت و مراحل مختلف پروژه تعویض خط از سال گذشته آغاز شد. پس از آماده‌سازی لوله‌ها در یارد خرمشهر، کار لوله‌گذاری خط با استقرار کشتی لوله‌گذار در موقعیت بلوک فاز ۱۶ آغاز و در عملیاتی فشرده و سنگین، بخش‌های آسیب‌دیده لوله از عمق دریا بیرون کشیده شده و از آن نقطه لوله‌گذاری جدید کار شد.

عبادی به تکمیل عملیات لوله‌گذاری در پایان شهریور امسال اشاره کرد و گفت: پیش از اجرای لوله‌گذاری، خط لوله تخلیه شد و پس از تکمیل این عملیات و اتصال خط لوله به سکو و نصب اسپول‌های جدید، مراحل مختلفی از جمله عملیات هیدرواستاتیک تست، عملیات پیگرانی به منظور تخلیه آب، رطوبت‌زدایی با فوم پیگ، عملیات خشک‌سازی خط با هوای خشک و عملیات اکسیژن‌زدایی با تزریق گاز ازت پایان یافت و سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی پس از باز کردن تدریجی چاه‌ها با موفقیت در مدار تولید قرار گرفت. مطابق برنامه کاری، به منظور شناخت کامل خط لوله فاز ۱۶ و بویژه بخش تعویض نشده آن، عملیات پیگرانی هوشمند این خط لوله همزمان و در حین بهره‌برداری و ارسال گاز به پالایشگاه اجرا می‌شود و پس از دریافت نتایج پیگرانی، درباره آینده خط و امکان افزایش میزان تولید از سکو تصمیم‌گیری خواهد شد.

وی به موانع موجود در راه اجرای این پروژه اشاره کرد و گفت: با توجه به مراحل آماده‌سازی لوله‌ها در یارد خرمشهر در بهار سال جاری و توقف فعالیت‌ها به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در استان خوزستان، پروژه لوله‌گذاری در آغاز راه با وقفه‌ای طولانی مواجه شد.پس از فعال‌سازی مجدد یارد، در مقطعی دیگر بخشی از امکاناتی که به ناچار باید از خارج کشور تامین می‌شد را با روش‌های بسیار سختی انجام شد، ضمن اینکه به‌دلیل حساسیت بالای کار در دریا، شرایط جوی نیز در چند مرحله توقف کار را در پی داشت. با پشت سر گذاشتن این چالش‌ها، خط لوله و سکوی فاز ۱۶ مطابق برنامه تولید، با برداشت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعب گاز، پیش از شروع فصل زمستان وارد چرخه تولید شد تا بخشی از گاز مورد نیاز کشور را تامین کند.

زیریک-درآمد‌های گازی کشور چگونه توزیع می‌شود؟

بامداد جنوب: درآمد‌های ناشی از صادرات و فروش داخلی گاز طبیعی بین دولت، صندوق توسعه ملی و شرکت ملی گاز ایران تقسیم می‌شود، ولی کل درآمد ناشی از صادرات و فروش داخلی گاز مایع و اتان به این شرکت می‌رسد.

یکی از مهم‌ترین نتایج بررسی صورت‌های مالی سه شرکت دولتی اصلی زیرمجموعه وزارت نفت یعنی شرکت‌های ملی نفت ایران، ملی گاز ایران و ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، شفاف‌شدن شیوه توزیع درآمد‌های نفتی و گازی کشور است. در این گزارش می‌خواهیم با استفاده از منابع مذکور و همچنین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره رابطه مالی شرکت‌های ملی نفت و گاز با دولت، به بررسی شیوه توزیع درآمد‌های گازی کشور در سال ۹۷ و مبانی قانونی این موضوع بپردازیم:

بر اساس صورت مالی شرکت ملی گاز ایران در سال ۹۷، مجموع صادرات گاز طبیعی توسط این شرکت به کشور‌های ترکیه و عراق، 7/30 میلیون مترمکعب در روز و درآمد شرکت ملی گاز ایران از این محل در سال مذکور، ۱۸ هزار و ۲۲۹ میلیارد تومان بوده است. از طرف دیگر، میزان واردات گاز طبیعی از ترکمنستان از سوی شرکت ملی گاز ایران در سال ۹۷، 8/2 میلیون مترمکعب در روز بوده و هزینه این شرکت به‌خاطر واردات ۵۵۰ میلیارد تومان بوده است. در نتیجه، درآمد این شرکت از محل «خالص» صادرات گاز طبیعی در این سال، بالغ بر ۱۷ هزار و ۵۸۹ میلیارد تومان بوده است. 1/66 درصد از این رقم یعنی حدود ۱۱ هزار و ۶۳۳ میلیارد تومان، سهم دولت بوده است.

همچنین فروش گاز توسط شرکت ملی گاز ایران و شرکت‌های فرعی آن به مشترکین داخلی در این سال حدود ۵۶۷.۲ میلیون مترمکعب در روز بوده و درآمد این شرکت از این محل در سال مذکور هم حدود ۸ هزار و ۴۳۶ میلیارد تومان بوده است. بر اساس صورت مالی شرکت ملی گاز ایران در سال ۹۷، میزان صادرات گاز مایع توسط این شرکت در سال مذکور 757/2 میلیون تن بوده و درآمد شرکت ملی گاز ایران از این محل، ۹ هزار و ۶۹۲ میلیارد تومان بوده و کل این درآمد متعلق به این شرکت بوده است. همچنین میزان فروش داخلی گاز مایع و اتان از سویشرکت ملی گاز ایران در سال ۹۷، 934/5 میلیون تن بوده و درآمد این شرکت از این محل، ۹ هزار و ۷۴۹ میلیارد تومان بوده است.

نکته مهم در مورد تقسیم درآمد‌های ناشی از صادرات گاز طبیعی این است که تا قبل از قانون بودجه ۱۳۹۸ شرکت ملی گاز از صادرات این ماده هیدروکربوری سهمی نداشت و منابع حاصل از خالص صادرات گاز طبیعی بین دولت و صندوق توسعه ملی تقسیم می‌شد، اما در بند «الف» تبصره ۱ قانون بودجه سال ۱۳۹۸، برای اولین‌بار مقرر گردید که شرکت ملی گاز هم از «خالص» صادرات گاز طبیعی، سهمی 5/14 درصدی داشته باشد. گفتنی است مبنای منطقی انتخاب رقم 5/14 درصد برای سهم شرکت ملی گاز مشخص نیست. شرکت ملی گاز ایران در سال ۱۳۹۷ هم بدون وجود قانون، حدود یک سوم از این درآمد‌ها را به‌عنوان سهم خود برداشته است.

از منظر قانونی، درباره قواعد مالی تسهیم منافع سایر محصولات صادر شده توسط شرکت ملی گاز از جمله گاز مایع (LPG) ابهام وجود دارد. با این وجود، شرکت ملی گاز (بدون وجود مبنای قانونی) ۱۰۰ درصد این منابع را جزء درآمد‌های شرکت شناسایی کرده و منابع عمومی هیچ سهمی از این درآمد ندارد که به‌نظر میرسد باید این مساله مورد بازبینی قرار گیرد. از آنجا که از منظر ماهوی این منابع انفال محسوب می‌شوند، حتی در صورت مسکوت بودن قانون در قبال انفال، بر اساس مبانی حقوق عمومی منافع حاصل از آن در اختیار حاکمیت است و دلیل بهره‌برداری شرکت ملی گاز از این منابع مشخص نیست.

بر اساس این گزارش، فارغ از اینکه شرکت ملی گاز ایران، گاز را برای مصارف مختلف به چه قیمتی می‌فروشد، بابت هر مترمکعب گاز تحویلی در سال ۱۳۹۷ معادل ۳۹ تومان گازبها به‌عنوان سهم خود دریافت می‌کرده است و مابقی منابع حاصل از فروش داخلی گاز طبیعی به گروه‌های مختلف مصرف‌کننده، سهم سازمان هدف‌مندی و همچنین مالیات و عوارض خواهد بود.

مدیر تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس از بازگشت سکوی گازی فاز ۱۶ پارس جنوبی، پس از بازسازی بخش آسیب‌دیده خط لوله دریایی این فاز به مدار تولید خبر داد.

با وجود آنکه که در میانه زمستان پارسال دستور تولید حداکثری از ظرفیت‌های نصب‌شده در میدان گازی پارس جنوبی را وزیر نفت صادر کرده بود و تولیدی بیش از ۵۲۰ میلیون مترمکعب در هر روز گاز طبیعی از این میدان گازی صورت می‌گرفت با آسیب‌دیدگی و نشت یکی از خطوط لوله ۳۲ اینچ زیردریایی فاز ۱۶ پارس جنوبی میزان تولید گاز از پارس جنوبی حدود ۲۰ میلیون مترمکعب در روز کم شد. طرح فاز ۱۶ پارس جنوبی پیش از این با لنگراندازی‌های قایق‌های صیادی شاهد آسیب‌دیدگی خط لوله ۴ اینچ انتقال گلایکول بود.

پس از رفع نشت خط لوله انتقال گلایکول، خط لوله اصلی انتقال گاز از سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی به سمت خشکی دچار آسیب‌دیدگی شد و پی نشت گاز در دریا مدیران مربوطه مجبور به توقف تولید از سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی شدند. این حادثه به‌دلیل لنگراندازی یک فروند شناور در محدوده عبور خط لوله ۳۲ اینچ فاز ۱۶ رخ داد.

علیرضا عبادی با بیان اینکه سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی که به‌دلیل آسیب‌دیدگی در بخشی از خط لوله دریایی این فاز، آبان سال ۹۸ از مدار تولید خارج شده بود، عنوان کرد: پس از برنامه بازسازی و تعویض بخشی از خط لوله انتقال گاز، روز گذشته با ظرفیت ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعب دوباره در مدار تولید قرار گرفت. خط لوله دریایی فاز ۱۶ پارس جنوبی در چند نوبت دچار شکستگی و توقف جریان تولید شده بود، بخشی از این خط لوله ۱۱۰ کیلومتری که سال گذشته دچار آسیب‌شده بود، پس از تعویض و انجام تست‌های پیش‌راه‌اندازی و راه‌اندازی، با انتقال مجدد گاز به پالایشگاه خشکی، عملیاتی شد.

وی درباره موقعیت تعویض و بازسازی خط لوله فاز ۱۶ پارس جنوبی گفت: با توجه به امکان صدمه‌پذیری بیشتر خط لوله در سمت سکو به علت فشار و دمای بالای جریان گاز، این خط لوله از نقطه صفر سکوی فاز ۱۶ به طول ۳۲ کیلومتر تعویض شده‌است تا با افزایش سطح ایمنی، خطر بروز حادثه در این ناحیه و محیط پیرامونی آن به‌طور کامل برطرف شود. به‌دلیل محدودیت موجودی لوله، تاکنون ۷۲ کیلومتر از خط لوله دریایی فاز ۱۶ تعویض شده‌است و با توجه به برنامه تعویض کل خط لوله، سفارش‌گذاری خرید ۱۱۰ کیلومتر لوله انجام شد که پس از دریافت آنها، در صورت نیاز، بخش باقی‌مانده این خط از سمت ساحل به طول ۴۰ کیلومتر، در قالب اجرای یک پروژه جدید، تعویض خواهد شد.

مدیر تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس با بیان اینکه حدود ۴۰ کیلومتر از این خط لوله سال ۱۳۹۶ تعویض شده بود افزود:به موازات انجام بررسی‌ها درباره علل ایجاد شکستی و با توجه به ضرورت راه‌اندازی و بهره‌برداری مجدد، کار بازسازی این خط لوله در دستور کار تیمی با مسوولیت مدیریت تولید و عملیات قرار گرفت و مراحل مختلف پروژه تعویض خط از سال گذشته آغاز شد. پس از آماده‌سازی لوله‌ها در یارد خرمشهر، کار لوله‌گذاری خط با استقرار کشتی لوله‌گذار در موقعیت بلوک فاز ۱۶ آغاز و در عملیاتی فشرده و سنگین، بخش‌های آسیب‌دیده لوله از عمق دریا بیرون کشیده شده و از آن نقطه لوله‌گذاری جدید کار شد.

عبادی به تکمیل عملیات لوله‌گذاری در پایان شهریور امسال اشاره کرد و گفت: پیش از اجرای لوله‌گذاری، خط لوله تخلیه شد و پس از تکمیل این عملیات و اتصال خط لوله به سکو و نصب اسپول‌های جدید، مراحل مختلفی از جمله عملیات هیدرواستاتیک تست، عملیات پیگرانی به منظور تخلیه آب، رطوبت‌زدایی با فوم پیگ، عملیات خشک‌سازی خط با هوای خشک و عملیات اکسیژن‌زدایی با تزریق گاز ازت پایان یافت و سکوی فاز ۱۶ پارس جنوبی پس از باز کردن تدریجی چاه‌ها با موفقیت در مدار تولید قرار گرفت. مطابق برنامه کاری، به منظور شناخت کامل خط لوله فاز ۱۶ و بویژه بخش تعویض نشده آن، عملیات پیگرانی هوشمند این خط لوله همزمان و در حین بهره‌برداری و ارسال گاز به پالایشگاه اجرا می‌شود و پس از دریافت نتایج پیگرانی، درباره آینده خط و امکان افزایش میزان تولید از سکو تصمیم‌گیری خواهد شد.

وی به موانع موجود در راه اجرای این پروژه اشاره کرد و گفت: با توجه به مراحل آماده‌سازی لوله‌ها در یارد خرمشهر در بهار سال جاری و توقف فعالیت‌ها به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در استان خوزستان، پروژه لوله‌گذاری در آغاز راه با وقفه‌ای طولانی مواجه شد.پس از فعال‌سازی مجدد یارد، در مقطعی دیگر بخشی از امکاناتی که به ناچار باید از خارج کشور تامین می‌شد را با روش‌های بسیار سختی انجام شد، ضمن اینکه به‌دلیل حساسیت بالای کار در دریا، شرایط جوی نیز در چند مرحله توقف کار را در پی داشت. با پشت سر گذاشتن این چالش‌ها، خط لوله و سکوی فاز ۱۶ مطابق برنامه تولید، با برداشت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت‌مکعب گاز، پیش از شروع فصل زمستان وارد چرخه تولید شد تا بخشی از گاز مورد نیاز کشور را تامین کند.