بامدادجنوب- سیدعلی موسوی: قدرتهای غربی از جمله امریکا، انگلیس و فرانسه صراحتا اعلام کردهاند که دخالت نظامی در لیبی را در دست بررسی دارند اما به نظر میرسد که ترجیح میدهند پیش از این اقدام یک دولت وحدت ملی در این کشور مستقر شود.
چنین دولتی دو گروه رقیبی را که بیش از یک سال و نیم است برای به دست آوردن قدرت در نزاع هستند گرد هم میآورد. در یک طرف این رقابت کنگره ملی لیبی در طرابلس و در طرف دیگر دولت طبرق تحت حمایت مجامع بینالمللی قرار دارد.
در همین حال گروه داعش از زمان اشغال سرت، زادگاه معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی در ژوئن 2015 به بزرگترین تهدید شبه نظامیان این منطقه تبدیل شده است. نکته مهم این است که سرت از شرق تنها 450 کیلومتر با طرابلس فاصله دارد.
یکی از مقامات نظامی امریکایی ماه گذشته گفته بود: پیش از اینکه لیبی هم مامنی برای داعش شود، پیش از آنکه در لیبی قدرت شکست ناپذیری پیدا کنند، باید دست به اقدام زد. وزیر دفاع فرانسه نیز روز یکشنبه هشدار داد، با بهبود آب و هوا داعشیها در بین پناهجویان پنهان شده و از لیبی به ایتالیا خواهند رفت و این تهدیدی بزرگ برای اروپا خواهد بود. ژان ایو لودریان، وزیر دفاع فرانسه همچنین خاطرنشان کرد: داعش اکنون تنها 350 کیلومتر از لمپدوسا، جزیره ایتالیایی و نقطه ورود هزاران مهاجر پناهجو فاصله دارد که لیبی را به قصد اتحادیه اروپا ترک میکنند. مارتین کوبلر، رئیس هیات حمایتی سازمان ملل در لیبی نیز گفته است کشورهای آفریقایی چون چاد و نیجر هم درباره گسترش داعش به شرق از طریق صحرا نگران هستند. یکی از اعضای گروه بینالمللی بحران گفت: همسایگان لیبی در آفریقا و اروپا احتمالا به سادگی اجازه نخواهند داد این تهدید گسترش پیدا کند.
اما ذات نظامیگری مساله قطعی و قابل پیشبینی نیست. سوال بعدی که مطرح میشود این است: دخالت نظامی چگونه صورت خواهد گرفت؟ کشورهای خارجی مدعی هستند بدون یک توافق سیاسی در لیبی و درخواست دولت وحدت ملی هیچ دخالت نظامی وجود نخواهد داشت. در همین حال، گزینههایی چون کمپین هوایی در حمایت از نیروهای لیبیایی مانند عراق یا استقرار نیروهای زمینی در حال بررسی است. به گفته توالدو، دخالت نظامی در لیبی مانند اتفاقی خواهد بود که این روزها در سوریه شاهد آن هستیم: حملات هوایی، تعدادی پهپاد، تعدادی نیروی عملیات ویژه. در این میان امریکا برای برقراری ارتباط با نیروهای محلی جهت تضمین حمایت شبه نظامیان که برخی مناطق را تحت کنترل دارند، تعدادی کارشناس به لیبی اعزام کرده است. نیروهای وفادار به دولت طبرق که خود را ارتش ملی لیبی مینامند، مدعی هستند، میتوانند اطلاعات لازم درباره مواضع داعش را فراهم کنند؛ مسالهای که برای جلوگیری از کاهش تلفات غیرنظامیان واجب و ضروری است. در حالی که حمایت دولت طرابلس از چنین اقدامی با وجود شکست مذاکرات با وساطتت سازمان ملل نامشخص است، دولت طبرق احتمالا ضمن درخواست حملات هوایی خواهان لغو تحریم تسلیحاتی سازمان ملل خواهد شد که در سال 2011 از سوی این سازمان اعمال شد.
در این میان باید به این پرسش نیز پاسخ داده شود که چه کشورهایی در این دخالت نظامی شرکت خواهند داشت؟
کارشناسان معتقدند حملات خارجی در وهله اول بر مناطقی چون سرت متمرکز خواهند بود. درنا در 1100 کیلومتری شرق طرابلس نیز احتمالا هدف دیگری خواهد بود، چراکه داعشیها اکنون در اطراف این منطقه فعالیت خود را پس از اینکه از سوی نیروهای محلی در ماه ژوئیه خارج شدند، تشدید کردهاند.
.امریکا به نظر میرسد برای حضور در این اقدام نظامی مصمم است اما هیچ ضرورتی ندارد که واشنگتن با وجود فرماندهی عملیات هوایی در عراق و سوریه اکنون این جبهه را نیز فرماندهی کند. فرانسه و انگلیس که مانند امریکا در سرنگونی قذافی در سال 2011 با ناتو همکاری کردند هم به نظر میرسد که به حضور در این اقدام نظامی متمایلاند.
برخی دیگر اما معتقدند این اقدام میتواند تاثیر مثبتی در رشد نظامی داعش در لیبی، قطع منابع آن و دشوار کردن شرایط برای تداوم فعالیتهای فعلی آنها جهت اشغال تاسیسات نفتی در شرق سرت داشته باشد. به همین دلیل ضروری است که این طرح مورد حمایت دو طرف لیبیاییها قرار بگیرد.
بار دیگر به نظر میرسد کشورهای غربی به واسطه نفت مرغوب لیبی بهدنبال به پا کردن جنگی بزرگ هستند، جنگی خانمانسوز که یادآور جنگهای گذشته در عراق و افغانستان نیز بوده و به نظر میرسد همان نتیجه و سرنوشتها را برای غرب بهدنبال خواهد داشت.