قریب به ۶ سال است که از بحران سوریه می‌گذرد. در طول این مدت مسائلی نظیر حل سیاسی بحران، برقراری صلح و ثبات، مذاکرات سوری ـ سوری، برقراری آتش بس و ده‌ها مساله دیگر، بارها مورد تاکید طرف‌هایی قرار گرفته است که از همان روزهای ابتدایی آغاز بحران تاکنون در مقابل دولت و ملت سوریه ایستاده و همچنان می‌ایستند. بحران سوریه راه حل نظامی ندارد؛ این جمله‌ای است که نه یک بار، بلکه صدها بار در طول ۶ سال گذشته به گوش مردم سوریه رسیده است؛ مردمی که همه امید خود را به مذاکرات دو یا چندجانبه برای حصول توافقی که آنها را از جهنم کنونی نجات دهد، بسته‌اند.
مردم سوریه این جمله را بارها از زبان کسانی شنیده‌اند که خود، عامل اصلی ظهور و بروز بحران در این کشور بوده و هستند. درست به همین دلیل است که شنیدن مجدد چنین جمله‌ای آن هم از سوی ایالات متحده امریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای و بین‌المللی‌اش، خنده تلخی را بر لب‌های سوری‌ها می‌نشاند. طبق توافق اخیر ایالات متحده امریکا و روسیه به‌عنوان دو بازیگر اصلی در سوریه، در حال حاضر در استان حلب حداقل در ظاهر و روی کاغذ آتش‌بس برقرار شده است. این آتش‌بس برای فراهم آوردن زمینه جهت آغاز مذاکرات سیاسی به منظور یافتن راه حلی برای برون رفت از بحران ۶ ساله سوریه برقرار شده است. با این حال، بر خلاف ادعاهای روزمره و چندباره مقامات امریکایی، آنها نه تنها هیچ تلاشی در راستای موفقیت آتش بس در حلب نمی‌کنند، بلکه با اقدامات مخرب خود، زمینه تشدید اقدامات نظامی در این استان را بیش از پیش فراهم آورده‌اند.
امریکایی‌ها اخیرا برای متشنج کردن اوضاع در سوریه ادعای جدیدی را علیه سوریه و روسیه مطرح کرده‌اند. ایالات متحده امریکا اعلام کرده است که کاروان حامل کمک‌های بشردوستانه برای مردم سوریه ساکن در استان حلب، از سوی جنگنده‌های روسی و سوری مورد حمله قرار گرفته است. با این حال، مقامات روسیه و سوریه ضمن رد قاطعانه ادعاهای مقامات امریکایی، رسما تصریح کرده‌اند که واشنگتن از طریق طرح چنین ادعاهایی به‌دنبال تحقق اهدف شوم خود در حلب است.
واقعیت این است که امریکایی‌ها با هدف به شکست کشاندن توافق آتش‌بس موقت در حلب، در مساله بمباران کاروان حامل کمک‌های بشردوستانه برای ساکنان حلب، انگشت اتهام را به سمت سوریه و روسیه نشانه رفتند تا بدین ترتیب از این مساله به‌عنوان دستاویزی برای پایبند نبودن به تعهدات خود استفاده کنند. واشنگتن به خوبی می‌داند که در صورت عدم پایبندی به تعهدات خود در قبال توافقی که با روسیه کرده است، آتش‌بس در حلب هیچ معنایی نخواهد داشت و در نهایت به شکست منجر خواهد شد. بی‌شک سلسله پیشروی‌های ارتش و نیروهای مقاومت سوریه در نقاط استراتژیک حلب و سیطره بر این نقاط، تأثیر چشمگیری در کارشکنی‌ها و سنگ‌اندازی‌های امریکایی‌ها دارد، چراکه آنها برقراری صلح و ثبات در حلب را به مثابه حفظ دستاوردهای نیروهای مقاومت تلقی می‌کنند.
از همین روی، ایالات متحده امریکا به هر ریسمانی چنگ می‌زند تا بهانه‌ای برای سرباز زدن از پایبندی به تعهداتش در توافق با روسیه بیابد و به‌وسیله آن، افکار عمومی منطقه و جهان را نسبت به اقدامات خود متقاعد سازد. طرح ادعای حمله هوایی جنگنده‌های روسی و سوریه به کاروان حامل کمک‌های بشردوستانه در حلب نیز از جمله حربه‌های امریکا برای عملیاتی ساختن این هدف شوم است. در این ارتباط، ابهامات زیادی مطرح می‌شود که امریکایی‌ها برای هیچ یک از آنها جوابی نداشته‌اند. از جمله این موارد به شرح ذیل هستند که واشنگتن برای آنها پاسخی نداشته است؛ ۱ـ بمباران کاروان حامل کمک‌های بشردوستانه برای سوری‌های ساکن استان حلب در منطقه‌ای صورت گرفته که تحت کنترل معارضان بوده است. ۲ـ اساسا دولت سوریه نه تنها هیچ سودی از حمله به کاروان‌های حامل کمک‌های بشردوستانه نمی‌بَرد، بلکه این مساله در نهایت نیز به زیان آن تمام خواهد شد، چراکه تداوم بی‌ثباتی در حلب و فرسایشی شدن جنگ و درگیری در این استان، چیزی جز تحمیل هزینه‌های اضافی و فشار روانی سنگین به دولت، به‌دنبال نخواهد داشت. ۳ـ ایالات متحده امریکا تاکنون حتی یک سند متقن که دال بر صحت ادعای آن مبنی بر دست داشتن روسیه و سوریه در بمباران کاروان کمک‌های بشردوستانه در حلب باشد، ارائه نکرده است.
بر اساس آنچه که ذکر شد، پر واضح است که معارضان مسلح دست نشانده امریکا و متحدان آن، عامل اصلی یورش به کاروان کمک‌های بشردوستانه بوده که از این طریق قصد داشتند به مقاصد اصلی واشنگتن در شکست توافق آتش‌بس از یک سو و فرسایشی شدن جنگ و درگیری در حلب از سوی دیگر، جامه عمل بپوشانند. نشانه رفتن انگشت اتهام به سمت سوریه و روسیه نیز در این زمینه، خود حاکی از برنامه‌ریزی شده بودن حمله به کاروان کمک‌های بشردوستانه است. در غیر این صورت، امریکایی‌ها به تشدید ناامنی در حلب اکتفا می‌کردند و از آن به‌عنوان اهرمی برای تشدید فشارهای سیاسی بر مسکو و دمشق بهره نمی‌بردند.
پس از مطرح شدن ادعاهای پوچ و باطل امریکایی‌ها، مسکو و دمشق در تصمیمی هوشمندانه و استراتژیک از توقف موقت عملیات هوایی خود در حلب خبر دادند. با این حال، مناطق مختلف استان حلب هدف حملات سنگین موشکی و خمپاره‌ای معارضان مسلح قرار گرفتند؛ مساله‌ای که خیلی زود ضمن اثبات دروغین بودن ادعاهای واشنگتن، موجب شد تا افکار عمومی به واقعیت آنچه که طی هفته‌های اخیر در حلب گذشته است، بیش از پیش پی ببرد. در همین ارتباط، «صامح حدید» معاون سازمان عفو بین‌الملل در دفتر منطقه‌ای آن در بیروت، گفت: «شکستن محاصره حلب به معارضین سوری این مجوز را نمی‌دهد که قوانین بین‌المللی حقوق بشر را نقض کرده و اقدام به بمباران مناطق مسکونی در مناطق تحت کنترل ارتش سوریه کنند». در بیانیه‌ای که از سوی عفو بین‌الملل منتشر شده نیز معارضان سوری به «نادیده گرفتن حیرت‌آور زندگی شهروندان» متهم شده‌اند. از سوی دیگر، «استفان دی میستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز بالاخره لب به انتقاد از گروه‌های معارض مسلح در حلب گشود و حملات آنها به مناطق مسکونی این استان را یکی از عوامل اصلی در مسیر تحقق راه حل سیاسی در سوریه قلمداد کرد.
علاوه بر این، جدی نبودن امریکا در تفکیک گروه‌های مسلح از گروه‌های تروریستی موجب شده است تا آتش‌بس در سوریه به‌طور عام و در حلب به‌طور خاص، عملا فاقد هرگونه معنا و مفهوم باشد، چراکه گروه‌های تروریستی همچنان به جنایت‌های خود در حلب ادامه می‌دهند و هیچ ساز و کار مورد اجماع و توافقی برای مبارزه مشترک با آنها به لطف کارشکنی‌ها و سنگ‌اندازی‌های واشنگتن، وجود ندارد.
از همین روی، به‌نظر می‌رسد که صبر روسیه از سلسله کارشکنی‌های امریکا و مزدوران معارض آن در حلب در حال لبریز شدن است. در همین ارتباط، در پی دستور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به ارتش این کشور برای اجرای آتش‌بس در روز چهارم نوامبر، والری گرازیموف، فرمانده کل ارتش روسیه گفت: «یگان ارتش روسیه از تمامی گروه‌های مسلح در حلب سوریه خواست تا از طریق دو گذرگاه ، همراه با سلاح هایشان از منطقه خارج شوند». وی ادامه داد: «از آنجا که همتایان امریکایی ما در حلب قادر به تفکیک نیروهای مخالف دولت از تروریست‌ها نیست، لذا از سران همه گروه‌های مسلح می‌خواهیم فورا به درگیری‌ها پایان داده و همراه با سلاح‌هایشان منطقه را ترک کنند». بی‌شک، دستور پوتین در این زمینه نوعی تعیین ضرب‌الاجل برای گروه‌های معارض سوری مستقر در حلب تلقی می‌شود. در واقع رئیس‌جمهوری روسیه با صدور این دستور تلویحا اعلام تهدید کرده است که آن دسته از گروه‌هایی که در طول توقف عملیات نظامی روسیه در حلب، از این استان خارج نمی‌شوند، از دیدگاه مسکو جزء گروه‌های تروریستی تلقی شده و مورد هدف قرار می‌گیرند.
افزون بر این، ورود ۸ ناو جنگی روسیه به آبهای مدیترانه در روز ۲۶ اکتبر یعنی حدود یک هفته پیش، به‌خوبی حاکی از آماده شدن روسیه برای انجام عملیاتی همه‌جانبه علیه گروه‌های تروریستی ـ تکفیری مستقر در حلب است. این ناوهای روسی روز ۱۵ اکتبر بندر «سورمورسک» را به مقصد «مدیترانه» ترک کرده بودند. این ناوهای جنگی می‌توانند باعث تقویت حضور نظامی روسیه در پایگاه دریایی این کشور در بندر «طرطوس» شوند.
در حال حاضر، استقرار ناوهای جنگی روسیه در آبهای مدیترانه باعث ترس و نگرانی معارضان سوری از این موضوع شده است که روسیه و سوریه قصد دارند موج جدیدی از حملات خود را برای بازپس‌گیری مناطقی که در کنترل معارضان قرار دارد، آغاز کنند. در هر صورت، در حال حاضر معارضان باید انتخاب خود را انجام دهند یا در محل استقرار خود در حلب باقی بمانند و یا از فرصت به دست آمده استفاده کرده و از این استان خارج شوند، تصمیمی که بی شک مسیر روند تحولات میدانی آینده در سوریه را رقم خواهد زد.
