بامدادجنوب- علی موسوی:
با توجه به سابقه استعمار کشورهای اروپایی و استعمار جدید ایالات متحده امریکا در منطقه امریکای لاتین، کشورهای ونزوئلا، اکوادور، بولیوی و .. مخالف همکاری ناتو با کلمبیا هستند.
در ژوئن ۲۰۱۳ ناتو و کلمبیا توافقنامه همکاری امنیتی را با هدف تبادل اطلاعات جهت مقابله با تهدیدات مشترک بهویژه جرائم فراملی امضاء کردند. بعد از گذشت سه سال، روز دوشنبه خوان مانوئل سانتوس، رئیسجمهور کلمبیا از آغاز مذاکرات برای عقد توافق امنیتی ناتو با کلمبیا خبر داد که باعث واکنش سریع دولت ونزوئلا شد. وزارت امور خارجه ونزوئلا در واکنش به اعلام خوان مانوئل سانتوس طی بیانیهای گفت: دولت ونزوئلا با قاطعیت مخالفت خود را با همکاری کلمبیا با ناتو و معرفی یک سازمان با قابلیتهای هستهای در منطقه امریکای لاتین اعلام میکند. سازمان ناتو از سیاستهای جنگطلبانه حمایت کرده و در گذشته بهراحتی توافقات دوجانبه و چندجانبه با کشورهای امریکای لاتین از جمله کلمبیا را نقض کرده است. این همکاری، صلح در امریکای لاتین را به خطر خواهد انداخت.
معاون دبیرکل ناتو و وزیر دفاع کلمبیا در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۳ توافقنامه امنیتی را امضاء کردند که هدف از آن تقویت روابط امنیتی اتحادیه اروپا با یکی از کشورهای امریکای لاتین است. بر اساس متن توافقنامه، بوگاتا تجربیات خود را از قاچاق مواد مخدر، تروریسم بینالمللی و چگونگی مقابله با آنها در اختیار ناتو قرار میدهد و ناتو در مقابل ارتش کلمبیا را تقویت کرده و کمک میکند تا بوگاتا با بهترین عملکردها در رابطه با عملیات بشردوستانه آشنا شود.
باید گفت که کلمبیا اولین کشور غیر اروپایی نیست که با ناتو توافقنامه امنیتی امضاء کرده است. بعد از شکلگیری ناتو تاکنون کشورهای مختلفی در زمینههای گوناگون با این سازمان اروپایی-امریکایی توافق نامه امضاء کردهاند از جمله این کشورها میتوان به استرالیا، ژاپن و نیوزلند و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس اشاره کرد.
تاکنون نیز چندین توافقنامه بین کشورهای امریکای لاتین و کشورهای اروپایی حاصل شده است اما برای اولینبار است که یک کشور از منطقه امریکای لاتین با سازمان ناتو قرار داد منعقد میکند. سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که دلیل اصلی همکاری ناتو با کلمبیا چیست؟ بر اساس توافقنامه امنیتی کلمبیا و ناتو میتوان گفت که آنچه رشد تهدیدات فراملی نامیده میشود، باعث شده است تا ناتو با کلمبیا در زمینه مبارزه با تهدیدات فراملی و امنیتی همکاری کند. توافقنامه همکاری امنیتی کلمبیا و ناتو بر مبارزه با جرائم فراملی، قاچاق مواد مخدر و تروریسم بینالمللی تمرکز کرده است که انتظار میرود ناتو بتواند بر اساس این موضوع با سایر دولتهای امریکای لاتین این روند را تداوم دهد.
مخالفت کشورهای امریکای لاتین با همکاری امنیتی ناتو و کلمبیا
هر چند که بارها و بارها از سوی دولتمردان کلمبیا و اعضاء ناتو اعلام شده است، با توافقنامه امنیتی، کلمبیا یکی از اعضاء ناتو نخواهد بود و نظامیان ناتو در کلمبیا مستقر نخواهند شد اما شماری از کشورهای امریکای لاتین مخالفت خود را از انعقاد توافقنامه امنیتی همکاری ناتو و کلمبیا ابراز کردهاند. کشورهای بولیوی، ونزوئلا، اکوادور، و نیکاراگوئه اظهار کردهاند که توافق بروکسل - بوگاتا باعث ایجاد بنای مستحکم ناتو در منطقه امریکای لاتین شده و صلح در این منطقه را تهدید میکند اما چرا کشورهای امریکای لاتین به حضور کشورهای اروپایی و امریکا در منطقه واکنش نشان میدهند؟ در پاسخ باید گفت که تاریخ استعمار منطقه امریکای لاتین قدرتهای اروپایی و امریکا تاثیری بسیار بد بر اذهان مردم و رهبران سیاسی و نظامی این کشورها داشته است. استعمار جدید ایالات متحده امریکا و دخالتها و فعالیتهای جاسوسی این کشور در کشورهای منطقه امریکای لاتین بر شدت بدبینی رهبران این کشورها افزوده است.
در طی جنگ سرد ایالات متحده امریکا اشکارا در این منطقه فعالیت جاسوسی و نظامی داشت. بعد از اتمام جنگ سرد ما شاهد دخالتهای مکرر این کشور در امور داخلی کشورهای امریکای لاتین و حتی سرنگونی حکومتهای مخالف امریکا بودهایم. بنابراین رهبران کشورهای ونزوئلا، بولیوی، اکوادور و ... خواهان کاهش رابطه با ایالات متحده امریکا و در عوض افزایش رابطه امنیتی و اقتصادی با روسیه، چین و ایران هستند. بنابراین هر گونه ارتباط با ناتو از سوی رهبران کشورهای امریکای لاتین همواره با دیده شک و تردید و بیاعتمادی نگریسته میشود. از لحاظ جغرافیایی نیز کمبیا و اکوادور به لحاظ داشتن مرز طولانی با کلمبیا نسبت به این توافقنامه بیاعتماد هستند اما ناتو همواره سعی کرده است روابط خود را با کشورهای امریکای لاتین حفظ کند. بعد از جنگ سرد ناتو بر توسعه شرق خود تمرکز کرده و در عملیاتهای مختلف علیه قاچاق مواد مخدر و جرائم فراملی شرکت کرده است.
دو طرف بهدنبال چه هستند؟
سیاستمداران اروپایی ادعا می کنند که همکاری مشترک ناتو و کلمبیا به رشد مبارزه علیه قاچاق مواد مخدر و جرائم فراملی که سرچشمه آنها جنوب امریکای لاتین است کمک خواهد کرد زیرا کلمبیا، پرو و بولیوی بزرگترین تولید کنندگان کوکائین در جهان هستند و این مواد از طریق منطقه کارائیب و امریکای مرکزی به بازارهای امریکا و افریقای جنوبی میرسد و از این طریق وارد اروپا میشوند.
در کلمبیا نهادهای اصلی قاچاق دولت و جامعه را تهدید میکنند بنابراین عنوان شده همکاری این کشور با ناتو جهت مبارزه با قاچاق مواد مخدر که یک مساله جهانی بوده و بر اروپا و کل جهان اثر میگذارد، لازم است. از طرفی نیروهای ارتش کلمبیا را نظامیان امریکا در دهه های گذشته آموزش دادهاند و رهبران جامعه مدنی کلمبیا طرفدار واشنگتن هستند پس کلمبیا اولین انتخاب پیمان آتلانتیک شمالی در منطقه امریکای لاتین است. اما اگر با دیدی واقعبینانه به این مساله توجه کنیم، متوجه خواهیم شد که هدف کشورهای اروپایی و امریکا از توافقنامه امنیتی کلمبیا و ناتو نفوذ بیشتر نظامی و سیاسی خود در منطقه امریکای لاتین و کاهش نفوذ ایران، چین و روسیه در این منطقه است که انتظار میرود در دوره ریاست جمهوری، دونالد ترامپ این هدف با سرعت بیشتری دنبال شود.