بامدادجنوب - کریم جعفری: 24 ماه اوت گذشته بود که یک فروند هواپیمای ایرانی در فروگاه مسکو بر زمین نشست و یک مهمان بلندپایه را به کاخ کرملین برد تا با مرد قدرتمند روسیه دیدار کند. در این دیدار که علاوه بر ولادیمیر پوتین، سرگئی شویگو وزیر دفاع و یکی از بلندپایگان امنیتی این کشور نیز حضور داشتند، مهمترین تحولات منطقه آسیای جنوب غربی، از جمله بحران سوریه و عراق مورد ارزیابی و تبادل‌نظر قرار گرفت.

این دیدار باعث اعتراض گسترده آمریکایی‌ها قرار گرفت و حتی ترکیه و برخی از کشورهای عربی را هم به‌وحشت انداخت. کسی که به‌ دیدار پوتین رفت، در واقع فرستاده عالی رهبر ایران در منطقه بود که پرونده امنیتی و نظامی و حتی در برخی موارد دپیلماتیک آسیای غربی را در دست دارد. سرلشکر قاسم سلیمانی در این دیدار مواردی را با رئیس‌جمهور روسیه مطرح می‌کند که این‌روزها مراحل اجرایی آن را مشاهده می‌کنیم.

چند روز پس از بازدید فرمانده سپاه قدس از مسکو بود که رژیم صهیونیستی در یکی از بزرگ‌ترین تبلیغات رسانه‌ای خود به تغییر راهبردها در سوریه اشاره و اعلام کرد که ایران و روسیه با ارسال نیروهای ویژه خود به سوریه عملاً توازن قوا در این کشور را بر هم زده‌اند. پس از این دیدار بود که دیدارهای مشاوره‌ای گسترده با حضور تیم‌های ایرانی، روسی، عراقی و سوری برای رسیدگی به بحران به‌وجود آمده تشکیل شد و آنگونه که منابع مطلع به روزنامه الاخبار لبنان گفته‌اند، با عنوان گروه1+4 مبارزه با تروریسم ائتلاف جدیدی شکل گرفته است.

این منبع آگاه تاکید کرده است که ائتلاف برشمرده شده قرار است در همه مناطق آسیای جنوب غربی، به‌ویژه عراق و سوریه فعالیت کند و شامل همه موارد همکاری از جمله راهکارهای اجرایی برای عملیاتی کردن همکاری سیاسی، نظامی، اطلاعاتی در میدان‌های نبرد است و عضویت حزب‌الله در آن نیز نشان از توانایی و قدرت اجرایی این جریان سیاسی – نظامی دارد.

حال این سوال پیش می‌آید که چرا مسکو در این شرایط زمانی تصمیم گرفت که ائتلافی با حضور کشورهای منطقه برای مبارزه با تروریسم تشکیل دهد. واقعیت آن است که پیش از این رئیس‌جمهور روسیه در دیدارهایی که با مقامات ترکیه و عربستان داشت، از آنها خواست تا در ائتلاف ضدداعش مشارکت داشته باشند، حتی علی مملوک رئیس سازمان اطلاعات سوریه راهی ریاض شد و با فرزند شاه سعودی دیدار کرد، ولی روس‌ها به‌زودی دریافتند که سعودی‌ها و ترک‌ها چندان تمایلی به حل و فصل بحران سوریه نداشته بلکه بیشتر تلاش می‌کنند تا بازی را به‌نفع خود تغییر دهند.

گفته می‌شود که روابط ایران و روسیه به همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم در عراق و سوریه محدود نخواهد شد، بلکه با عبور ایران از تحریم‌ها و توافق هسته‌ای صورت گرفته، این همکاری‌ها ابعاد بسیار راهبردی‌تری خواهند گرفت و دو کشور در حوزه‌های گسترده‌تر و بیشتری به‌خصوص در اقتصاد و مساله گاز به گسترش روابط خواهند پرداخت.

در حالی که این همکاری شروع شده است، ائتلاف سعودی، ترکی، قطری، اردنی که با همراهی و هدایت آمریکا، فرانسه و انگلیس علیه دولت و ملت سوریه همکاری دارند، بار دیگر فعال شده‌اند تا به محور مقابل ضربه کاری وارد کنند.

عوامل تروریستی مورد حمایت این طرف‌ها در شمال، جنوب و مرکز سوریه عملیات‌های گسترده‌ای را به‌منظور تحت فشار قرار دادن ارتش، دولت و ملت سوریه آغاز کردند اما همه آنها در این مسیر شکست خورند. نمونه عالی آن را می‌توان در حمله چندی قبل در استان درعا مورد اشاره قرار داد که هفتمین عملیات از طرف اتاق عملیات «موک» در اردن پیش از انحلال این اتاق بود.

در سوریه آمریکا و روسیه به این نتیجه رسیده‌اند که حماقت طرف‌های حمایت کننده گروه‌های تروریستی باعث شده تا داعش با نزدیک شدن به خط حمص – دمشق و از آن طرف ساحل و همچنین جبهه النصره با ورود به عمق استان ادلب خطری جدی را به‌وجود خواهند آورد که حتی ممکن است در آینده ترکیه و عربستان را هم مورد تهدید قرار دهند. در این سمت نیز ایران اعلام کرده که حاضر است برای حمایت از حکومت سوریه نیرویی بزرگ را به این کشور اعزام کند، حضور ایران در عراق هم کاملاً مشخص و مبرهن است تا جایی که نیروهای حشد الشعبی به شکل گسترده‌ای مورد حمایت ایران قرار داشته و هزاران نفر آنها با تسلیحات و آموزش ایرانی به جنگ داعش می‌روند.

البته عراق یک تفاوت دیگر هم با سوریه دارد و آن نیز حمایت سیاسی آمریکا از این کشور است. همین مساله باعث شده تا عراقی‌ها به سلاح‌های روسی دست پیدا کنند که از نظر دقت و قدرت تاکنون سوریه در دستیابی به آنها توفیقی نداشته است. این تسلیحات در همه حوزه‌ها در اختیار ارتش عراق قرار گرفته است، اما مشکل اصلی‌ عراقی‌ها اکنون تعدد گروه‌های تکفیری و ارتباط آزادانه آنها با سوریه و از آن طرف ترکیه است که همکاری گسترده‌تر آنها با دمشق برای مبارزه با این گروه‌های تروریستی را بیش از پیش مهم کرده است.

در حالی که این بار روسیه تصمیم قطعی و نهایی گرفته در مساله سوریه و مبارزه با گروه‌های تکفیری با ایران و عراق همکاری کند، دستورات ویژه پوتین به ارتش این کشور نیز اهمیت خاص خود را پیدا می‌کند. بر اساس گزارش‌های موجود، پوتین به یگان‌های نظامی این کشور دستور داده تا برخی از پرنده‌های راهبردی خود را به سوریه منتقل کنند که در این میان جنگنده راهبردی سوخو24، جنگنده‌های رهگیر سوخو27 و میگ 31 و همچنین جنگنده ضدنفر و ضدزره سوخو25 به سوریه منتقل شده‌اند.

بر اساس این راهبرد و دستور پوتین، 95هزار نظامی روس در رزمایش‌های مختلف شرکت کرده‌اند که بخشی از آنها شامل هلی‌برد در مناطق دورافتاده و فرودگاه‌های نظامی است. در این رزمایش بیش از 170 جنگنده و هفت‌هزار انواع دستگاه‌های نظامی حضور فعال داشته‌اند.

سومین اقدام، تشکیل اتاق عملیات مشترک در هر چهار پایتخت بوده است که در همه آنها افسران ورزیده حزب‌الله نیز حضور داشته‌اند. در این اتاق‌های عملیات آخرین اطلاعات مربوط به صحنه نبرد مورد ارزیابی و تبادل قرار می‌گیرد.

روسیه یک پل هوایی برای انتقال تجهیزات نظامی به سوریه تشکیل داده است که بر اساس آن، تاکنون جنگنده‌های راهبردی، بالگردها، تانک و زره‌پوش، همچنین یک هزار افسر و نظامی آموزش دیده به همراه توپخانه، راهی منطقه ساحل سوریه شده‌اند و آنها در این نقطه اقدام به تجهیز امکانات خود در حوزه‌های دفاعی، اطلاعاتی و امنیتی کرده است.

روسیه به عمد شمال لاذقیه را برای عملیات خود انتخاب کرده است. در این منطقه با حمایت مستقیم آنکارا گروه‌های تروریستی مختلفی که جمهوری‌های شوروی سابق و همچنین قفقاز روسیه آمده‌اند – مانند چچنی‌ها – حضور فعال دارند و روسیه دوست دارد اشراف اطلاعاتی بر آنها داشته باشد.

شاید مهمترین اقدامی که در طول چند روز گذشته پس از برپایی پایگاه هوایی و پشتیبانی روسیه در لاذقیه صورت گرفته باشد، بازدید آنها از شمال استان حماه و منطقه سهل‌الغاب باشد که گروه‌های تروریستی با حمایت مستقیم قطر و ترکیه حملات گسترده‌ای را از شش ماه پیش تدارک دیدند اما پس از تصرف جسرالشغور و ادلب فعلا متوقف شده‌اند. در این دیدارها علاوه بر افسران سوری، افسران حزب‌الله هم حضور داشتند و تیم روس‌ها نیز متشکل از واحدهای مختلف رزمی بود.

روس‌ها بر اساس توافقی که با ایران داشته‌اند، بر وحدت ارضی سوریه تاکید داشته و بر اساس همین سیاست هم بازدیدهای سری از مناطق کردنشین داشته‌اند. در این دیدارها که به‌خصوص در حسکه با فرماندهان کرد صورت گرفته، افسران سوری نیز حضور داشته و توافق‌های جدی میان طرفین برای مبارزه با گروه‌های تروریستی واقع شده است.

روس‌ها در حالی خود را آماده ورود به میدان نبرد در سوریه می‌کنند و از مرحله نظارت، حمایت سیاسی، حمایت نظامی به مرحله دخالت مستقیم رسیده‌اند که به‌نظر می‌رسد سران رژیم صهیونیستی به‌شدت از مساله نگران هستند. نخست‌وزیر این رژیم به‌همراه وزیر جنگ و مسوولان اطلاعاتی و امنیتی این رژیم راهی مسکو شد و در دیدار با پوتین خواست نظر این کشور در قبال تحولات سوریه را تغییر دهد. تل‌آویو به‌خوبی می‌داند فرود شش فروند میگ 31 در فرودگاه نظامی المزه به چه دلیل است.

با ورود سوخو30 ام‌اس به سوریه، عملاً فشار بر اسرائیل بیشتر شده است، نیروی هوایی این رژیم دیگر در فضای هوایی سوریه مجالی برای جولان دادن ندارد، اما نگرانی صهیونیست‌ها در هوا نیست، آنها می‌دانند با سرازیر شدن تجهیزات پیشرفته روسی به سوریه و بازسازی ساختار ارتش این کشور عملاً با دشمنی مواجه خواهند شد که حرف‌های بیشتری برای گفتن دارند. ناموفق بودن دیدار نتانیاهو از مسکو پس از آن مشخص شد که موشه یعلون وزیر جنگ این رژیم اعلام کرد که اسرائیل اختیار عمل در سوریه را برای خود محفوظ خواهد داشت.

در همین راستا روز گذشته یک مقام بلندپایه نظامی سوری اعلام کرد که ارتش این کشور هواپیماهای شناسایی و جنگی جدید و پیشرفته را از روسیه برای مبارزه با داعش تحویل گرفته است. نوع این جنگنده‌ها مشخص نشده، اما به گزارش خبرگزاری فرانسه آنها از امکانات ویژه‌ای برای حمله دقیق به مراکز حضور تروریست‌ها برخوردار است.

آنچه مشخص است، تحولات سوریه در حال رسیدن به مراحل بسیار حساس خود است و همه می‌دانند که تا چند هفته آینده قواعد بازی به‌شدت تغییر خواهد کرد و باید دید در این بازی ارتش بازسازی شده سوریه و هم‌پیمانان آنها تا چه اندازه موفق عمل خواهند کرد.