جواد شکریان: 

دو سه سالی بود که بساط بیماری‌های میگو به‌خصوص بیماری لکه‌سفید میگو با نظارت بیشتر مسوولان مربوطه در استان برچیده شده و دیگر خبری از این بیماری نبود و همین مساله طی یکی دوسال اخیر رشد قابل توجهی را برای میگوی پرورشی بوشهر به همراه داشت. این افزایش تولید که با کاهش ارزش پول ملی و اوج گرفتن دلار طی یکی دو سال اخیر هم‌زمان شده بود، کار را به جایی رساند که بسیاری از پرورش‌دهندگان نسبت به شیوع مجدد این بیماری احساس مصونیت می‌کردند. با این حال، طی روزهای گذشته اخباری مبنی بر رشد چشم‌گیر بیماری لکه سفید میگو در مناطقی از استخرهای پرورشی جنوب کشور به‌خصوص استخرهای پرورش‌دهندگان بوشهری منتشرشده که حاکی از وضعیت نامطلوب برداشت میگو در سال جاری خواهد بود.

در همین زمینه، معاون آبزی‌پروری شیلات استان بوشهر با بیان این‌که بر اساس گزارش اداره‌کل دامپزشکی از ۱۰ سایت فعال در چهار سایت پرورش میگو ویروس بیماری لکه سفید ردیابی شده و در حدود ۱۰ استخر تلفات سنگینی داشته‌اند ولی در بقیه استخرها تلفات سنگینی مشاهده نشده است، افزود: کاهش دما، منابع وحشی، پایین بودن کیفیت بچه میگو، رعایت نکردن تراکم ذخیره‌سازی بچه میگو در استخرها، استفاده نکردن از هوادهی و مدیریت نکردن غذادهی از جمله علل بروز این بیماری است.

صغری اشرف با بیان این‌که برای جلوگیری از خسارت بایستی پرورش‌دهندگان نسبت به برداشت میگو اقدام کنند، افزود: در سایت‌های بندرریگ و بویرات بیش از ۶۰ درصد میگو برداشت شده است. برای قطعیت در عوامل بروز بیماری بایستی مطالعات دقیق و جامع از سوی موسسات تحقیقاتی و پژوهشی صورت پذیرد. بایستی برای جلوگیری از شیوع بیماری اصول بهداشتی در مزارع فعال کردن قرنطینه‌های سایت و ضدعفونی خودروهای حمل میگو در دستور کار قرار گیرد و از ترددهای بی‌مورد در سایت‌ها جلوگیری شود.

رئیس پژوهشکده میگوی کشور نیز با اشاره به این‌که برای این‌که بتوانیم میزان ریسک در خصوص بچه میگو آلوده را کم کنیم فعلا با نظارت دامپزشکی در مراکز تکثیر بچه میگوها تست می‌شوند. در بهترین شرایط این تست‌ها، حداکثر ۹۸ درصد اطمینان دارد و دو تا پنج درصد همیشه امکان ‌تشخیص ندادن آلودگی وجود دارد. با توجه به این‌که در سال قبل ویروس در رسوبات استخرها و منابع وحشیاستان بوشهر تشخیص داده نشد، حدس و گمان نسبت به آلودگی بچه میگو بیشتر می‌شود.

عقیل دشتیان‌نسب با اشاره به این‌که در شرایط فعلی پست لاروها یکبار هنگامی ‌که پنج یا شش روزه هستند، در مراکز تکثیر بررسی قرار می‌شود و برای این‌که دقت بیشتر و ریسک آلودگی کمتر شود، پیشنهاد ما این است که بیش از یک‌بار تست PCR انجام شود که این مورد می‌تواند از سوی خود پرورش‌دهنده یا از سوی ناظر بهداشتی (دامپزشکی) انجام شود.

به‌گفته وی، متاسفانه یکی از نگرانی‌ها در مورد بررسی‌های مجدد آزمایش‌های PCR قیمت آنهاست، با توجه به این‌که کیت‌های تشخیصی فعلا وارداتی هستند و پس از افزایش نرخ ارز، بسیار گران شده‌اند، پژوهشکده میگوی کشور که در بوشهر مستقر است، در حال حاضر تولید کیتی را در دست اجرا دارد که می‌تواند هزینه هر تست را تا ۸۰ درصد کاهش دهد. برای این‌که تولید این کیت به سرانجام برسد، نیازمند به حمایت مالی است اگر این حمایت انجام شود کیت مذکور تا پایان سال می‌تواند به مرحله پایلوت برسد، متاسفانه منابع پژوهشی ما بسیار محدود است و طی سالیان اخیر استان از ما در امر پژوهش حمایت نکرده است. از دیگر کارهای موردنیاز برای توسعه پایدار صنعت میگوی پرورشی کشور تولید میگوهای عاری از بیماری و کار برای اصلاح نژاد میگو است که پژوهشکده کار در هر دو مورد را آغاز کرده است ولی همکاری همه متولیان صنعت میگو و بالاخص بخش خصوصی نیاز است تا این پژوهش‌ها کاربردی شوند.

دشتیان‌نسب با تاکید بر این‌که بودجه پژوهشی صنعت میگو بسیار اندک است، افزود: متاسفانه تفکر غالب استان تاکنون به سمت کارهای پژوهشی زیربنایی نبوده است و اگر هم گاهی این کمک‌ها می‌رسد بیشتر به‌صورت صدقه بوده و مبالغ آنقدر اندک که حتی برای تامین مواد اولیه آزمایش‌ها هم ناکافی بوده است و به همین خاطر پژوهش‌های عمیق و تاثیرگذار در کشور به‌ندرت انجام می‌شود، برای مثال بودجه پژوهشی، پژوهشکده در سال قبل صفر بوده است، صنعتی مثل صنعت میگو که درآمدزایی و اشتغتال‌زایی بالا دارد و در کشور نوپا است، نیازمند پژوهش برای روشن کردن راه است که متاسفانه توجه نشده است.

لزوم توسعه آموزش پیشگیری از بیماری

رئیس پژوهشکده میگوی کشور که با مهر گفت‌وگو می‌کرد، ادامه داد: از راه‌های دیگر که برای پیشگیری و کنترل بیماری موثر است و ما وظیفه خود می‌دانیم، بحث آموزش است. آموزش بهره‌برداران که بتوانند اقدامات پیشگیرانه انجام دهند پژوهشکده میگو سالانه برنامه آموزش و ترویج خود را تنظیم و بسیاری اوقات این کار را با مشورت اتحادیه‌های تکثیر و پرورش میگو انجام می‌دهد.

به‌گفته وی، ما هر ساله بیش از هزارها نفر ساعت آموزش‌های متفاوت برای بهره‌برداران از طریق شیلات، دامپزشکی، پژوهشکده و از طریق بخش خصوصی اجرا می‌کنیم، طی این چند روز و پس از بروز بیماری اخیر نیز، پژوهشکده در خصوص نحوه مدیریت بحران به وجود آمده و اجرای ایمنی زیستی برای کاهش انتشار بیماری برای سایت‌های پرورش میگو اجرا کرده است.

دشتیان‌نسب با اشاره به این‌که برای توسعه پایدار صنعت میگو و پیش‌گیری از تکرار این وضعیت نیاز است که برخی زیرساخت‌ها تغییر پیدا کند، آموزش بهره‌برداران همچنان ادامه یافته و بودجه پژوهشی برای کارهای جدید از ضروریات پویایی صنعت است، افزود: متاسفانه هم‌اکنون چهار سایت از ۱۰ سایت استان بوشهر درگیر بیماری لکه‌سفید هستند که تمام تلاش ما این است که آلودگی‌ها و تلفات افزایش پیدا نکند، لذا توصیه ما دقت در نحوه برداشت و اجرای اصول ایمنی زیستی است که مانع از انتشار آلودگی به سایر استخرها و دیگر مزارع در یک سایت شود و همچنین این‌که با سهل‌انگاری موجب ایجاد بیماری در سایت‌های دیگر استان نشویم.

این مقام مسوول با بیان این‌که میزان تولید با توجه به پیش‌بینی‌های ۲۷ هزار تن بوده که با وجود این بیماری احتمالا حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش داشته باشیم، افزود: چهار سایت آلوده شامل حله، بویرات، بندر ریگ و شیف است.