سیدعلی موسوی
آلمانها را در تاریخ اروپا همیشه بهواسطه نزدیکی به مرزهای تزارها
و همچنین خوی و اخلاقشان، نزدیک به اسلاوهای روس میدانستند. پیش از جنگ جهانی دوم
و در دوران رایش سوم دو دیکتاتور حاضر در دو کشور با یکدیگر رابطه حسنهای برقرار
کرده بودند هر چند بعدها دشمن خونی یکدیگر شدند. با شکست نازیها در جنگ حهانی دوم
و آفرینش جهانی به نام بلوک غرب و شرق هم بخش شرقی آلمان امروزی به کلی تحت سلطه
شوروی قرار گرفت و بسیاری از مردم این منطقه رابطه خوبی با روسها برقرار کردند و
هنوز هم این تاثیرپذیری وجود دارد بهویژه انگلا مرکل که برخی وی را بهواسطه محل
تولدش در آلمان شرقی دارای نگاههای چپ و نزدیک به مسکو میدانند. این روزها نیز بار
دیگر مسالهای به میان آمده که نزدیکی آلمان و روس را برای غرب دردناک کرده و
کشورهای فراآتلانتیک مانند بریتانیا و امریکا با هشدار به برلین خواستار آن شدهاند
که بازنگری کلی در طرح عظیم گازرسانی از روسیه به آلمان که معروف به نورد استریم
نیز گشته است انجام دهد. خواستهای که بیشک در برلین گوش شنوایی برایش باقینمانده،
زیرا دیگر چیزی به پایان این طرح عظیم هم باقینمانده است. نورد استریم2 حالا
مانند خاری در گلوی امریکاییها گیر کرده است از طرفی خواهان تحریم همهجانبه
تمامی طرفهای حاضر در این قرارداد عظیم هستند و از طرفی دیگر بهواسطه حضور شرکتهایی
از کشورهای متحد ایالات متحده در این طرح واشنگتن نمیتواند منافع شرکایش را همگی
از بین ببرد. گفتنی است نورد
استریم2 سرمایهگذاری مشترک بین شرکت گازپروم روسیه و شرکتهای فرانسوی، اتریشی،
هلندی، انگلیسی و آلمانی است که با عبور از دریای بالتیک و دور زدن اوکراین، گاز
روسیه را به اروپا منتقل میکند طرحی برای از میدان به در بردن اوکراین و وابستگی
بیش از پیش قاره سبز به نوادگان تزارها. با وجود تمامی این فشارها اما کارشناسان
معتقدند خط لوله نورد استریم2 باید تا پایان سال جاری میلادی آماده شود، چراکه
آنها بر این باورند اجرای این خط لوله ضروری است زیرا تولید گاز طبیعی در اروپا تا
سال 2035 به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت با وجود تقاضای تقریبا ثابت و برای
همین است که اروپاییها تشنه تزریق گاز روسی به کشورهایشان هستند.
نورد استریم2 به واقع یک بازی بسیار پیچیده سیاسی، اقتصادی و بینالمللی
است که روسیه بیشترین نفع را از آن میبرد و آلمانها نیز بهخاطر دارا بودن یک
اقتصاد رو به رشد و بسیار عالی نیازمند این خط لوله جنجالی هستند اما در این بین
اوکراینیها بیش از همه نگران هستند چون این طرح به روسیه وزنه سنگینتری میدهد
تا به اوکراین فشار بیاورد و گفتنی است به این دلیل که بخش زیادی از گاز اروپا که
از روسیه به اروپا میرود، از اوکراین میگذرد و نفتوگاز، شرکت گاز اوکراینی، سال
گذشته 8/2 میلیارد دلار از آن درآمد داشته است به واقع از بین خواهد رفت. در واقع
اوکراین از این موضوع میترسد که زمانی که نورد استریم2 تکمیل شود، روسیه تامین
گاز اروپا را مستقیما از آلمان انجام دهد و درآمد اوکراین از ترانزیت قطع شده و
اقتصاد این کشور فلج شود.
آلمانها رو در روی امریکاییها
این هفته و در چارچوب بررسی بودجه نظامی سالیانه امریکا،
قانونگذاران کنگره برای فشار بیشتر به پروژه نورد استریم۲، بستهای تحریمی را تدوین
کردند که بر اساس آن، شرکتهای اروپایی همکار در لولهکشی دریایی این پروژه با
مسدود شدن داراییها و ابطال روادید امریکا روبهرو خواهند شد. در همین حال و در
واکنش به مداخلات واشنگتن، هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان گفته، سیاست انرژی این
قاره در اروپا تعیین میشود نه در امریکا پاسخی به زیادهخواهیها در کاخ سفید.
در همین رابطه وزارت اقتصاد آلمان نیز در بیانیهای تحریمهای
برونمرزی امریکا را رد و خاطرنشان کرد: ما از رای مجلس نمایندگان امریکا در مورد
تحریم خط لوله نورد استریم دو ابراز تاسف میکنیم و از مسوولان کشور میخواهم گاز
مایع طبیعی امریکا را هدف قرار دهد، زیرا واشنگتن تلاش میکند آن را جایگزین گاز
روسیه معرفی کند و معتقد است اگر واشنگتن جلوی تکمیل این خط لوله را بگیرد، آلمان
باید تعرفههای تنبیهی بر واردات گاز از امریکا وضع کند. به اعتقاد او، این امر
بازدارندهای قوی برای توقف اقدامات امریکا بوده و در نتیجه فروش الانجی این
کشور را کاهش داده و آن را وادار به تجدید نظر در رفتارش میکند.
در مورد این خط لوله دونالد ترامپ پیشتر و برای توجیه فشارها بر این
پروژه تلاش کرده بود به این ماجرا ابعاد ژئوپلتیک دهد. وی استدلال کرده بود آلمان
و بهتبع آن دیگر کشورهای اروپایی ممکن است به گاز روسیه وابسته شوند. موضوعی که
ارنست آن را رد کرده و گاز امریکایی حاصل از فرکینگ (شکست هیدرولیکی) را گرانتر
از گاز روسیه میداند که مناسب نیازهای آلمان نیست. رسانههای امریکایی نیز به تحریمهای
امریکا چندان خوشبین نیستند؛ برای نمونه شبکه خبری بلومبرگ به این نکته اشاره کرد
که زمانبندی و طراحی این بسته تحریمی تنها میتواند پروژهای را که تکمیل آن تا
اندازهای حتمی است به تاخیر بیندازد.
شرکت آلمانی وینترشال که در ساخت این خط لوله فعالیت میکند
خبر داده در صورت فراهم بودن آبوهوای دریای بالتیک، تا پایان سال ۲۰۱۹ کار ساخت این
خط لوله پایان مییابد. آخرین بخش پروژه که ۲۸۰ کیلومتر طول دارد از نزدیکی ساحل
دانمارک میگذرد و کپنهاگ موافقت خود را با این عملیات اعلام کرده است.