جواد شکریان: 

اقتصاد ايران در سال 1397 شرايط دشواري را سپري كرد. همزماني مسائلي چون رشد اقتصادي منفي، تورم سرسام‌آور، بحران ارزي و كسري بودجه در كنار مسائل ساختاري بلندمدت اقتصاد ملي، نشان از وخامت اوضاع اين سال داشت. در همین حال کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی کردند در سال 1398 بخشي از چالش‌هاي فوق تقليل يافته و بخشي تعميق شود. در این شرایط، نگاهی به روند بازار ارز با وجود نوسان حدود دو هزار تومانی طی ماه‌های گذشته، نشان‌دهنده بازگشت نسبي ثبات به اين بازار است و با وجود آنكه انتظار مي‌رود تورم ميانگين در سال 1398 همچنان بالا باشد، با این حال می‌توان گفت که تورم نیز در مسير كاهش قرار دارد. در همین حال به‌نظر مي‌رسد وضعيت كسري بودجه به‌واسطه كاهش بيشتر صادرات نفتي وخامت بيشتري يافته است.

از این رو با توجه به شرایط فعلی، توجه به تولید داخلی و همچنین بررسی و یافتن بازارهای جدید صادراتی در کنار وضع قوانین فوری برای تسهیل صادرات از جمله مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند اقتصاد کشور را از وضعیت کنونی خارج و به رشد اقتصادی برساند. در این زمینه کارشناسان اقتصادی معتقدند که برای موفقیت در حوزه تجارت خارجی، علاوه بر توجه به تولید باکیفیت محصولات، باید بازارهای صادراتی جدید را به‌منظور تسهیل صادرات پیدا کرد. همین امر سبب شده تا اتاق بازرگانی تهران به بررسی کشورهای همسایه ایران که دارای پتانسیل بالایی برای صادرات هستند، اقدام کند؛ پاکستان یکی از همین کشورهاست. متاسفانه همسایه شرقی ایران که در طول سال بیش ‌از ۶۰ میلیارد دلار واردات دارد، در حال حاضر کمتر از یک‌درصد نیاز خود را از طریق محصولات ایرانی پوشش می‌دهد که این مساله می‌تواند پاکستان را به یکی از مهم‌ترین اهداف صادراتی ایران طی سال‌های آینده تبدیل کند.

در این زمینه، براساس بررسی‌های انجام شده از سوی اتاق بازرگانی تهران؛ پاکستان در سال ۲۰۱۸، ۸۴ میلیارد دلار تجارت خارجی داشته که از این عدد ۲۴ میلیارد دلار مربوط به صادرات این کشور و ۶۰ میلیارد دلار به واردات این کشور اختصاص داشته است با این حال با وجود مرز زمینی مشترک میان ایران و پاکستان و نزدیکی فرهنگی و اقتصادی، آمارهای تجارت میان دو کشور نشان می‌دهد که عدد بسیار محدودی صادرات و واردات میان این دو همسایه در جریان است.

براساس برآوردهای صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد پاکستان در سال ۲۰۱۸ رشد ۵/۵ درصدی داشته و نرخ تورم نیز در آن 2/5 درصد بوده است. همچنین این کشور در سال‌های گذشته با افزایش میزان صادرات و واردات روبه‌رو بوده که در این بین سرعت بالا رفتن واردات بسیار بیشتر از صادرات بوده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهند در سال ۲۰۱۸ پاکستان در حوزه نفت خام و روغن حاصل از مواد معدنی قیری بیشترین واردات را داشته که ارزش آن حدودا پنج میلیارد دلار بوده است که بیشترین صادرات به این کشور را امارات متحده عربی، عربستان سعودی و قطر انجام داده‌اند.

مهم‌ترین کالای صادراتی پاکستان نیز برنج نیمه‌سفید شده یا کامل سفید شده بوده که با ارزش 8/1 میلیارد دلار سهم 4/7 درصدی در صادرات این کشور داشته است.

عمده صادرات پاکستان به ایالات متحده امریکا بوده که به‌تنهایی ۱۶ درصد از کل این آمار را به خود اختصاص داده است. چین، انگلستان، افغانستان، آلمان و امارات متحده عربی نیز دیگر کشورهایی هستند که بیشترین صادرات پاکستان به آنها انجام شده است. با این حال، چین اصلی‌ترین کشور صادرکننده کالا به پاکستان بوده است و به‌تنهایی حدود ۲۴ درصد از بازار پاکستان را در اختیار خود گرفته است، پس از آن امارات متحده عربی و عربستان سعودی در رتبه‌های بعدی هستند. در این راستا، بررسی اصلی‌ترین شرکای تجاری پاکستان نشان می‌دهد که ایران بین آنها، جایگاه قابل توجهی ندارد.

در سال ۲۰۱۸ پاکستان حدودا ۲۲۸ میلیون دلار به ایران صادرات داشته که حدود 1/0 درصد از ارزش کل صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد. ایران نیز در این سال ۳۷۴ میلیون دلار به پاکستان صادرات داشته که تنها 6/0 درصد از کل واردات پاکستان را شامل می‌شود.

کاغذ و مقوا اصلی‌ترین کالاهای صادراتی پاکستان به ایران را شامل شده و برخی گازهای نفتی عمده‌ترین صادرات ایران به پاکستان را تشکیل داده‌اند.