الهام بهروزی

«کرونا» شاید تلخ‌ترین روزهای سال‌های اخیر را برای سکنه زمین رقم زده است؛ بیماری که بیش از آنکه سلامتی انسان را تهدید کند، روان او را در هم می‌کوبد. شوکی که در اثر شیوع این ویروس مسری در جهان به بشر وارد شده، پیامدهای جبران‌ناپذیری برای او به همراه داشته است.

در این میان، کرونا تقریبا همه حوزه‌های انسانی را تحت شعاع خود قرار داده است و یکی از حوزه‌هایی که همزمان با شیوع کرونا در اسفندماه دچار رکود شد، مراکز انتقال خون در کشور بود که به‌ یکباره ترس از ابتلا به این بیماری موجب خلوت شدن این مراکز شد تا جایی که ذخائر خون در وضعیت اضطرار قرار بگیرد اما به کمک رسانه‌ها و فعالان اجتماعی تقریبا از روزهای آغازین سال ۹۹ حضور مردم دوباره در مراکز خون پررنگ و خوشبختانه شرایط بهتر شد.

در این رابطه، یکی از کارکنان بخش خون‌گیری معتقد است که هر چند تعداد مراجعان به مرکز مانند روزهای قبل از شیوع کرونا در مقایسه با مدت‌زمان مشابه در سال قبل کمتر شده است اما با دو فراخوان جدیدی که سازمان انتقال خون کشور منتشر کرده، تعداد مراجعه‌کنندگان در حال افزایش است. درست است که در حال حاضر کل کشور در حال دست و پنجه نرم کردن با بیماری به‌شدت مسری و خطرناکی چون کویدد ۱۹ است اما بیمارانی هستند که نیاز همیشگی به خون دارند، افرادی که مبتلا به سرطان هستند و همین طور بیمارانی که به جراحی نیاز دارند، نیازشان به خون به قوت خود باقی است. طبیعی است که خون را نمی‌شود با آزمایشگاه تولید کرد و نه می‌شود آن را وارد کرد. پس راهی جزء اهدای خون باقی نمی‌ماند. امید می‌رود که مردم مانند سابق با رعایت کامل نکات بهداشتی از اهدای خون خود دریغ نکنند.

مرکز انتقال خون استان بوشهر نیز همزمان با شیوع کرونا در استان در واپسین روزهای سال ۹۸ به‌شدت خلوت شد تا جایی که مدیرکل انتقال خون استان بوشهر از کاهش ۲۲ درصدی اهدای خون در مقایسه با مدت مشابه در سال پیش خبر داد و گفت: کاهش اهدای خون می‌تواند مشکلاتی را برای بیمارستان‌ها در تامین خون برای افراد نیازمند ایجاد کند.

اما مرکز انتقال خون استان بلافاصله با همکاری رسانه‌ها و فعالان اجتماعی توانست به مردم این اطمینان را بدهد که انجام این عمل خیر و انسان‌دوستانه نمی‌تواند تهدیدی برای جان آنها در روزهای کرونایی باشد. خوشبختانه با لبیک مردم به این اطمینان‌بخشی بار دیگر مرکز انتقال خون استان با انجام غربالگری کرونا و اطمینان از مراجعه‌کنندگان اقدام به خون‌گیری می‌کند.

مدیرکل انتقال خون استان بوشهر در خصوص وضعیت خون‌دهی در استان بوشهر در روزهای کرونایی به بامداد جنوب گفت: با شروع کرونا و مطرح شدن قرنطینه خانگی و توجه و رعایت مردم به این مصوبه وزارت بهداشت، حضور مراجعه‌کنندگان در پایگاه‌های خون کم شد که این مساله موجب کاهش ذخائر خون شد اما با اطلاع‌رسانی به‌موقع اداره‌کل انتقال خون استان و همت و همکاری اهالی رسانه، صدا و سیما، فعالان اجتماعی و فضای مجازی با حضور کم‌سابقه‌ مردم برای اهدای خون مواجه شدیم که تک‌تک آنها هر کدام به اندازه توانایی خویش به این مرکز برای اهدای خون مراجعه کردند و خوشبختانه اکنون ذخائر خون به میزان مناسبی رسیده است.

نرگس عبیدی در ادامه با بیان اینکه از اوایل اسفند که رفته‌رفته کرونا شیوع پیدا کرد، کاهش اهدای خون امر طبیعی بود، افزود: اما این کاهش پس از اطلاع مردم از کمبود ذخائر خون، به‌سرعت برطرف شد و اهدای خون افزایش یافت به‌طوری که در ۱۳روز اول نوروز امسال، در مقایسه با مدت مشابه سال قبل اهدای خون در استان ۴۲ درصد و اهدای خون از سوی بانوان ۷۳ درصد رشد داشتیم که یک نوع رکورد به‌حساب می‌آید.

وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا طرح ملی خاصی برای ترغیب افراد به خون‌دهی در این دوران تدبیر شد، توضیح داد: علاوه بر ابلاغ و اجرائی شدن پروتکل‌های مقابله و پیشگیری با کرونا در بحث اهدای خون در پایگاه‌های انتقال خون سراسر کشور به‌منظور جلوگیری از تجمع و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در مراکز اهدای خون سایت نوبت‌دهی اینترنتی به نشانی nobatdehi.ibto.ir راه‌اندازی شد که هر اهداکننده خون بتواند برای جلوگیری از اتلاف وقت و انتظار، در روز و زمان مورد درخواست خودش، حضور یابد و خونش را اهدا کند.

مدیرکل اداره انتقال خون استان بوشهر در خصوص وضعیت ذخائر خون استان نیز گفت: خوشبختانه در حال حاضر با همت و حضور مردم ذخائر خون استان در شرایط مناسبی قرار دارد؛ ولی بدین معنی نیست که دیگر نیاز به حضور مردم نیست بلکه با توجه به نزدیک شدن ماه مبارک رمضان باید هم‌استانی‌های عزیز به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که در ماه رحمت و کرامت، نیازمندان خون از این نعمت الهی محروم نشوند. در این زمینه اداره‌کل انتقال خون نیز در این راستا در ماه مبارک رمضان شیفت ویژه شب (یعنی بعد از افطار تا نیمه‌شب) را در دستور کار خود قرار داده است تا پذیرای اهداکنندگان عزیز در این ماه باشد.

عبیدی به شرایط لازم برای خون‌دهی افراد اشاره کرد و در این باره توضیح داد: برای خون‌دهی افراد باید ۱۸سال تمام داشته باشند. همچنین از سلامت کامل برخوردار باشند و وزن‌شان از ۵۵ کیلوگرم بیشتر باشد. ضروری است در هنگام مراجعه به مرکز انتقال خون برای خون‌دهی کارت ملی خود را نیز به همراه داشته باشند.

وی در ادامه در خصوص گروه‌های سنی مجاز به خون‌دهی گفت: برای خون‌دهی افراد بالای ۱۸ سال تا ۶۰ سال در صورتی که شرایط ذکرشده در بالا را دارند می‌توانند اقدام به اهدای خون کنند حتی افرادی که به‌صورت مستمر خون اهدا می‌کنند، به تشخیص پزشک انتقال خون تا سن ۶۵ سالگی نیز می‌توان به انجام این عمل خیرخواهانه ادامه بدهند.

مدیرکل انتقال خون استان در خصوص وضعیت خون‌دهی در روزهای پس از تعطیلات رسمی نوروز هم بیان کرد: این روزها همچنان حضور پر شور مردم ادامه دارد و ما از مردم، نهادها و گروه‌های مختلف که با توجه به اعلام نیاز قبلی و نیز اعیاد شعبانیه قصد اهدای خون دارند، می‌خواهیم این عمل خیرخواهانه‌ را با یک تصمیم آگاهانه به ماه رمضان موکول کنند و مثل همیشه با مشارکت خودجوش خود اجازه ندهند که انتقال خون برای تامین نیازمندان خون با مشکل مواجه شود.

عبیدی در پایان از مهر و محبت هم‌استانی‌ها که با حضور به‌موقع‌شان در مرکز انتقال خون در روزهای بحرانی کرونا به اهدای خون مبادرت ورزیدند، قدردانی کرد و یادآور شد: از مردم شریف استان بوشهر می‌خواهیم همچنان تا شکست کامل کرونا، قرنطینه خانگی و فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند را رعایت کنند و در کنار آن، از اهدای خون خود که جان تعدادی از هم استانی‌های ما به آن وابسته است، دریغ نکنند و آن از کارهای ضروری خود در این ایام بدانند و در ماه مبارک رمضان هم کنار ما باشند.

در پایان این گزارش یادآوری می‌شود، هر چند در حال حاضر با مشارکت مردم نوع‌دوست کشور ذخائز خون کشور در وضعیت مطلوبی قرار دارد اما این بدان معنا نیست که دیگر نیازی به اهدای خون احساس نمی‌شود، بلکه همواره در هر شرایطی این نیاز وجود دارد و هستند بیمارانی که زندگی‌شان به قطرات خون همنوعان خود وابسته است.

در این روزها شاید بیشتر استان‌ها در زمینه تامین ذخائر خون خود مشکل نداشته باشند اما استان‌هایی مثل خوزستان امروز در شرایط بحرانی قرار دارند به گونه‌ای که بخشی از خون مورد نیاز خود را از استان‌های دیگر تامین می‌کنند. به همین دلیل اهدای خون یکی از نیازهای ضروری کشور است که در همه حال و همه شرایط باید اهدای خون از سوی هم‌وطنان‌مان صورت بگیرد تا بتوان زندگی را به بخش قابل توجهی از افراد جامعه تزریق کرد. به گفته سخنگوی سازمان انتقال خون، نیاز به خون و فراورده‌های آن همیشگی و به‌صورت روزانه است.

دکتر بشیر حاجی‌بیگی در ادامه در گفت‌وگو با ایسنا برای تامین ذخائر خون کشور در این روزها از آغاز طرح جهادی بسیجیان و اهدای خون خواهران بسیجی از روز دوشنبه ۱۸ فروردین‌ماه با همت سازمان بسیج زنان کشور خبر داد و گفت: این طرح در ۳۱ استان کشور در حال انجام است و حضور بانوان بسیجی در اهدای خون بسیار پررنگ بوده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر ذخائر خون کشور در حد قابل قبولی است، افزود: در حال حاضر از نظر تامین خون و فراورده‌های آن در اورژانس و بیمارستان‌های تهران هیچ مشکلی نداریم. البته باید توجه کرد که نیاز به خون و فراورده‌های آن به صورت روزانه و همیشگی بوده و بنابراین به حضور روزانه اهدا کنندگان خون نیاز داریم. باید توجه کرد که ۲۵ درصد خون اهدایی کشور در تهران مصرف می‌شود در حالی که تنها ۱۶ درصد خون‌های اهدایی در تهران اهدا می‌شوند.

با این اوصاف، خون یکی از حیاتی‌ترین و ضروری‌ترین نیاز بشر است که مراکز انتقال خون نقش پررنگی را در تامین آنت ایفا می‌کنند. بنا به گفته متخصصان، خون یک نفر می‌تواند سه نفر را نجات بدهد. برای اینکه اطمینان اهداکنندگان خون در مراکز انتقال خون از مبتلا نشدن به کرونا تضمین شود در این مراکز عمل خون‌گیری بر اساس استانداردهای جهانی صورت می‌گیرد و هر روز فضای آن ضدعفونی می‌شود. فرد اهداکننده قبل از خون‌گیری معاینه و فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت می‌شود و همچنین برای خون‌گیری از وسایل یک بار مصرف نیز استفاده می‌شود.