بامداد جنوب: ۲۹ بهمن ۹۲ وقتی یکی از کارکنان صنعت نفت، خود را از
خوزستان به تهران رسانده بود تا درباره شرایط سخت معیشتی خود با وزیر نفت ملاقات کند،
پاسخی نگرفت تا خود را در مقابل این وزارتخانه به آتش بکشد؛ آن جانباز ۵۰ درصد درنهایت
دارفانی را وداع گفت؛ اما کک کسی هم نگزید که چرا باید اینگونه اتفاقها رخ دهد. از این اتفاقها در هفت سال گذشته بهکرات رخ داده است
که تنها بخش کوچکی از آنها رسانهای شد و بخشی دیگر در تاریکخانه نفت، دفن. حالا با
حلقآویز کردن یکی دیگر از کارکنان نفت در محل کار خود، همه اتفاقهای گذشته زنده شد و عصبانیت در مدار نفت به
جریان افتاد.
وضعیت امروز صنعت نفت و کارکنان آن، گرچه از بیرون چنان
کباب نابی است که عموم را به تکاپو انداخته و میاندازد تا از آن تناول کنند؛ اما وضعیت
معیشتی و تکریم پرسنل در چنان مضیقهای قرارگرفته است که برای رهایی از پیله تنگش،
لحظهشماری میکنند. میدان نفتی یادآوران در قرارداد بای بک
با ساینوپک چین است و نظم آفرینان پیمانکار دست دوم ساینوپک بوده است. عمران
هم کارگر این شرکت بوده، اما این چیزی از مسوولیت اجتماعی و اخلاقی شرکت نفت کم نمیکند
چراکه دردناکی ماجرا آنجاست که یادآوران بالغ بر ۹۰ هزار بشکه در روز تولید دارد،
ولی سهم مردم منطقه بسیارناچیز است. مساله اصلی اینجاست که شرکت نفت در آن منطقه بدون
الگوی مسوولیت اجتماعی است. فقر در منطقه بیداد میکند. این در حالی که زیر پای مردم
تقریبا ۶۰ میلیارد بشکه نفت است که بهخودی خود جایگاه پنجم ششم در اوپک میشود. ایران
کلا ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت دارد. مساله عمران تازه شکل خوب ماجراست.
در حالی واکنشها به خودکشی عمران، کارگر صنعت نفت در
میادن نفتی یادآوران همچنان ادامه دارد که بسیاری از کارگران صنعت نفت که قراراد پیمانکاری
دارند حقوقی کمتر از سه میلیون تومان دریافت میکنند. بخشی از تصورات عموم مردم نسبت
به کارگران صنعت نفت آن است که به دلار حقوق میگیرند و پولشان از پارو بالا میرود،
به استخدام وزارت نفت که در بیایی نانت در روغن است، هیچ کارگری به اندازه کارگران
صنعت نفت در ایران درآمد ندارد، تنها نیمی از ماه را کار میکنند و برای ۱۵ روز کار
چند برابر یک کارگر در پایتخت حقوق میگیرند، اما خودکشی عمران محمدیروشن کارگر بومی
شهرستان هویزه در میدان نفتی یادآوران نشان داد که فاصله زیادی
با حقیقت دارد.
عمران روشنیمقدم که از کارکنان شرکت پیمانکاری موسسه
«نظم آفرینان ایمان» بود، چهارشنبه هفته گذشته به نشانه اعتراض به حقوق معوق خود در
محدوده چاه نفتی شماره۱۹ در میدان نفتی یادآوران خود را حلقه آویز کرد. با وجود تاکیدات
مکرر رهبر معظم انقلاب برای ارایه حقوقهای عادلانه به کارگران، هنوز در این بخش کاستیهای زیادی وجود دارد و اقدام و برنامههای مسوولان،
فاصله زیادی با منویات رهبر انقلاب دارد. عمران تنها کارگر نفت نیست که دیگر تاب مقابله
با حقوق ناکافی و فضای رانتآلود این صنعت در برابر سختیهای زیاد کار در سکوهای نفتی
و در گرمای بالای ۶۵ درجه را ندارد.
البته شرایط برای همه یکسان نیست. مهر ۹۵ بود که عادل
آذر، رئیس دیوان محاسبات کشور گزارشی تفصیلی از وضعیت حقوقهای نجومی در مجلس قرائت
کرد. بر اساس این گزارش، وزارت نفت و شرکتهای زیرمجموعه آن جزء نهادهایی بودند که
بیشترین پرداختهای مازاد در ۲۰۰ میلیون ریال مربوط به خارج از شمول قانون مدیریت خدمات
کشوری را داشتند. حقوقهای نجومی که به گفته بهارستاننشینها نصیب نورچشمیهای مسوولان
میشود.
واکنشها نسبت به خودکشی عمران کارگر صنعت نفت در فضای
مجازی همچنان ادامه دارد. واکنشها به قدری زیاد بود که وزیر نفت دستور رسیدگی فوری
به این حادثه را صادر کرد. بیژن زنگنه در نامهای خطاب به یکی از مشاورانش نوشت با
بررسی میدانی دلایل خودکشی این کارگر مشخص شود. این درحالی است گفته میشود تاخیرهای
زیاد کارفرما در پرداخت حقوق باعث شده است او دست به چنین اقدامی بزند. این کارگر سیوچهار
ساله همراه زن و دو فرزندش در حوالی هویزه در خانهای اجارهای زندگی میکرد؛ اما در
مقابل مسوولان این شرکت میگویند که تنها حقوق اردیبهشتماه این کارگر را پرداخت نکردهاند
و دلیل آن هم شرایط سخت ارسال نفت و محصولات آن به کشورهای شرقی بهدلیل شیوع کرونا
بوده است.
روز شنبه مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان
در اینباره بیان کرد: بررسیهای اولیه درباره خودکشی کارگر شرکت نفتی در هویزه نشان
میدهد که مساله پرداخت حقوق، علت خودکشی نیست و دستگاه قضا بهتر میتواند در خصوص
علت خودکشیاظهار
نظر کند. آخرین حقوق این فرد در تاریخ ۱۸ اردیبهشتماه به وی پرداخت شده بود که البته
مربوط به حقوق ماه فروردین بوده است و یک ماه حقوق معوق که مربوط به اردیبهشتماه است
باید از سوی شرکت به وی پرداخت میشد.
با این وجود، همکاران مرحوم در مصاحبههایی که تاکنون
با رسانههای مختلف داشتهاند، به مشکلات معیشتی وی اشاره کردند و بعضیها گفتهاند
که قراردادهایی که پیمانکار با آنها منعقد کرده رویه درستی نداشته و موجب اعتراض
آنها نیز شده است. در مجموع از سویی نمیتوان مشکلات مالی و اقتصادی کارکنان را بهطور
کامل نادیده گرفت و از سوی دیگر خودکشی برای تاخیر شش روزه حقوق نیز چندان منطقی بهنظر
نمیرسد، اما برای روشن شدن جوانب آن باید منتظر بررسی دستور
وزیر نفت به مشاور امور عمرانی خود برای پیگیری علت واقعی حادثه خودکشی ماند
آنچه مسلم است آن است که در کنار چاههای نفت فقر، محرومیت و بیکاری بیداد میکند.