بامداد جنوب: حدود یک ماه پیش بود که در بحبوحه سقوط بازار سرمایه، مسوولان بورس اعلام کردند که با پیگیری‌های صورت‌گرفته از سوی دولت، یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی برای رشد بازار سرمایه و بازگشت اعتماد مردم به بورس تخصیص داده می‌شود. این خبر که از همان ابتدا برای بسیاری از سهامداران و کارشناسان بازار مبهم بود، همچون سایر وعده‌های روحانی نتوانست تغییری در بازار سرمایه ایجاد کند و سهامداران منتظر تزریق واقعی این پول به معاملات تالار شیشه‌ای ماندند. امروز اما با گذشت بیش از یک ماه از وعده دولت برای تزریق این منابع به بازار سرمایه، شاخص بورس همچنان نزولی است و صف‌های خرید و فروش چند میلیاردی در کمتر از یک روز جای خود را به یکدیگر می‌دهند تا بازار سرمایه به جولان‌گاهی برای حقوقی‌هایی تبدیل شود که این روزها از نوسانات بازار به‌خوبی بهره می‌برند. این در حالی است که طبق توافقات صورت‌گرفته و مجوزهای صادر شده برای تزریق بخشی از منابع صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه، این کار تاکنون انجام نشده و جریان آن همچنان در ابهام پیش می‌رود.

میزان ریال مشخص نیست، خبری هم از آن نیست

در این رابطه، از چند هفته گذشته مسوولان فقط اعلام می‌کنند که انتقال منابع به‌زودی انجام می‌شود و در جریان است، با این حال، در رابطه با منابعی که قرار است از صندوق توسعه ملی به بورس آمده و از آن حمایت کند، دو مورد وجود دارد؛ اول اینکه مجوزی که مسوولان از آن صحبت کرده‌اند به منابع ریالی صندوق توسعه ملی برمی‌گردد.

این در حالی است که هر ساله بخشی از درآمد نفت به حساب صندوق توسعه ملی واریز می‌شود که از منابع آن به‌صورت ریالی و ارزی در قالب تسهیلات در اختیار متقاضیان مشمول قرار می‌گیرد. از ابتدا بخشی از منابع براساس تکالیف قانونی به صورت تسهیلات ریالی اختصاص پیدا می‌کرد که طبق قوانین بودجه سنواتی تا انتهای سال ۱۳۹۳ از طریق انعقاد قرارداد عاملیت ریالی با بانک‌های عامل پرداخت شد. اما از ابتدای سال ۱۳۹۴ و در اجرای حکم ماده (۵۲) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) صندوق نسبت به سپرده‌گذاری ریالی در بانک‌های دولتی و خصوصی جهت اعطای تسهیلات ریالی به طرح‌های اقتصادی موضوع این حکم اقدام کرد.

حال مجوزی که قرار است طی آن منابع از صندوق به بورس برود،همین سپرده گذاری ریالی در بانک‌ها از سال ۱۳۹۴ به بعد است که هنوز انجام نشده و رقم آن مشخص نیست ولی ظاهرا رقم به ۱۰ هزار میلیارد تومان هم نمی‌رسد. اما نکته دیگر این است که اگر منابع ریالی صندوق توسعه ملی پاسخگوی نیاز بازار سرمایه در حد تعیین شده نباشد، ممکن است پای منابع ارزی صندوق به میان آیدکه این در مرحله اول نیاز به مجوز داشته داشته و بعد باید بانک مرکزی منابع ارزی صندوق را به ریال تبدیل کرده و در اختیار بازار سرمایه قرار دهد.

به‌نظر نمی‌رسد با توجه به حواشی که طی مدت اخیر در مورد تبدیل منابع ارزی صندوق توسعه ملی وجود داشته، این روال در مورد تزریق به بورسعملیاتی شود. به هر صورت زمانی که منابع صندوق توسعه ملی در دسترس نیست هرگونه الزامی برای تبدیل منابع آن به ریال به‌نوعی استقراض از بانک مرکزی خواهد بود که از عوامل افزایش پایه پولی و به‌دنبال آن رشد تورم است.

موضوعی که چندی پیش همتی رئیس‌کل بانک مرکزی در رابطه با ماجرای پیش آمده برای کسری بودجه دولت به آن اشاره کرده و گفته بود زمانی که دولت طبق مصوبه قانونی بخشی از منابع صندوق توسعه ملی را به ریال تبدیل کرد تا در بودجه مورد استفاده قرار دهد، عاملی برای افزایش پایه پولی و به‌دنبال آن افزایش تورم در ماه‌های بعد شده بود.

حتی در ماجرای اختصاص یک میلیارد یورویی منابع صندوق توسعه ملی به هزینه‌های کرونا به وزارت بهداشت نیز همین مساله مطرح است و تزریق منابع و تبدیل منابع صندوق به ریال به‌صورت تدریجی و هر زمان که ارز در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد انجام می‌شود،چرا که مسوولان بانک مرکزی تاکیددارند هرگونه تبدیل دلار به ریال با توجه به در دسترس نبودن منابع صندوق توسعه ملی عاملی برای افزایش تورم و اختلال در سیاست‌های پولی می‌شود.

در این شرایط به‌نظر نمی‌رسد احتمالی برای تزریق منابع ارزی صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه وجود داشته باشد و از سوی دیگر این که منابع ریالی چه میزان بوده و آیا یک درصد آن پاسخگوی نیاز بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی در بازار است یا نه، جای سوال دارد که تاکنون مسوولان از هرگونه توضیحی در این رابطه خودداری کرده و ماجرا را در ابهام پیش برده‌اند.