بامداد24: مراسم تشییع پیکر مطهر 270 شهید دفاع مقدس مربوط به عملیات کربلای 4 از میدان بهارستان (مقابل مجلس) با حضور مقامات کشوری و نظامی انجام شد. در میان این شهدا بازگشت پیکر 175 شهید غواص که با دستانی بسته در گور آرمیدند موجی عظیم را برانگیخت. کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح پس از گذشت 29 سال پیکر این شهدا در منطقه ابوفلوس، عراق کشف کرده‌است. فرمانده این ستاد اعلام کرد برخی از اجساد هیچ جراحتی بر تن نداشتند این مساله نشان می‌دهد عراقی‌ها رزمندگان غواص را زنده به خاک کرده‌اند.

جنگ، روایت‌های بسیاری دارد، روایت‌هایی از جنس جانبازی و سر دادن و رفتن در راه آب و خاک و وطن. عملیات کربلای 4 که این شهدا در آن حضور داشتند، در تاریخ 5 دی 1365 با هدایت سپاه و با رمز محمد رسول‌الله در محور ابوالخصیب انجام شد. لو رفتن این عملیات شکستی برای رزمندگان ایران به همراه آورد به‌طوری که پس از حدود یک روز از آغاز عملیات با به جا گذاشتن تلفاتی که بعدها مشخص شد، کم هم نبوده، عقب‌نشینی کردند. البته قاموس جنگ همین است، جنگیدن، کشتن یا کشته شدن برای رسیدن به پیروزی.

این عملیات قرار بود با استفاده از تاریکی شب بصورت ناگهانی انجام گردد و هدف از آن گرفتن نقطه اتکایی در ساحل غربی آبراه اروندرود بود. پس از تسخیر ساحل غربی قرار بود تهاجم تا اشغال بصره ادامه یابد. به‌گفته برخی مطلعین این عملیات پس از شکست، به‌عنوان بخشی از عملیات کربلای ۵ معرفی شد تا روحیه رزمندگان خراب نشده و در نهایت بخشی از یک فریب برای انجام عملیات بزرگ بعدی اعلام گردید. هدف ابتدایی این عملیات تصرف جزیره ام‌الرصاص و سایر جزایر و جاده‌های اطراف آن بود تا محاصره شهر بصره تکمیل گردد.

در آن زمان عراقی‌ها خطوط دفاعی ایستای استواری را در اطراف شهر بصره ساخته‌بودند. که شامل پنج حلقه دفاعی بود که با آبراه طبیعی مثل اروندرود و آبگیر‌های مصنوعی همانند دریاچه‌های پرورش ماهی در اطراف رودخانه جاسم حمایت می‌شد. دریاچه پرورش ماهی، میدان‌های مین، سیم خاردار زیر آبی، الکترود، و سایر موانع انباشته شده بود. علاوه بر این موانع، در پشت هر آب‌راهی و هر خط دفاعی سیستم توپخانه‌ای هدایت راداری، نیروی هوایی، هلی کوپتر‌های تهاجمی با قابلیت استفاده از گازهای شیمیایی از مواضع عراقی‌ها پشتیبانی می‌شد.

در این عملیات ابتدا حدود ۱۵ هزار نفر از نیروهای ایرانی به فرماندهی گروهی از تکاوران و غواصان نیمه جنوبی شط‌العرب و نیمه شمالی اروندرود (کارون و دجله) را پشت سر گذاشتند و با گذر از جزیره‌های ام‌الرصاص، ام‌البابی، قطعه ۲ و سهیل به خاک عراق وارد شده و خط دفاعی حد فاصل سپاه سوم عراق در شرق بصره و سپاه هفتم در منطقه نزدیک شبه‌جزیره فاو را شکستند. سپس حمله حدود ۶۰ هزار نیروی رزمنده که ماه‌ها آموزش دیده بودند به سمت مواضع عراق در ساحل شرقی شط‌العرب انجام شد. هنگامی که این نیروها حرکت به سوی بصره را آغاز کردند، با نبود آتش پشتیبان و آتش حمایتی نیروهای خودی، در وضعیت آسیب‌پذیر قرار گرفتند. وقتی این نیروها به استحکامات دفاعی عراقی‌ها شامل میدان‌ها مین و سیم‌های خاردار هجوم آوردند منطقه تبدیل به یک میدان کشتار شد. تا ۳۶ ساعت پس از آغاز عملیات حجم وسیع خساراتی که به رزمندگان وارد شد بود لو رفتن عملیات را توجیه می‌کرد.

نقش اصلی در این عملیات بر عهده نیروهای غواص بود که ماه‌ها آموزش‌های رزمی مختلف دیده بودند تا با عبور دوباره از اروندرود، خود را به‌آنسوی ساحل رسانده و عملاً شمال اروند را پاکسازی کنند.

حسن لاوری جانباز دفاع مقدس، فعال سیاسی و رسانه‌ای در گفت‌وگو با بامداد جنوب می‌گوید: در زمان جنگ جوانان در یک فضا و محیط خوبی به سر می‌بردند. برای دفاع از مرزهای کشور و خاک میهن خیلی با انگیزه بودند، هم انگیزه‌های مذهبی به‌نوعی دفاع از اسلام و این‌که کربلا را از دست بعثی‌ها نجات دهند، وجود داشت. همین امر باعث می‌شد جوانان با شور و شوق روانه جبهه‌های جنگ شوند و بسیار مشتاق بودند که در عملیات‌ها حضور پیدا کنند. زمانی که عملیاتی نبود جبهه‌های جنگ آرام‌تر و خلوت‌تر بود.

لاوری در مورد عملیات کربلای4 با بیان اینکه زمان عملیات کربلای 4 مجروح بودم مشغول آماده شدن برای عملیات کربلای4 بودیم که در جزیره مجنون مجروح شدم و به ناچار به پشت جبهه‌های جنگ برگشتم اما از دوستان می‌شنیدم که چه اتفاقاتی رخ داده است.

وی ادامه داد: عملیات کربلای 4 یکی از سخت‌ترین عملیات‌ها به حساب می‌آمد چون این عملیات‌ نه زمینی بود و نه آبی ، رزمندگان به‌آب می‌زدند اما آب آن اندازه نبود که بشود از قایق استفاده کرد و یا غواصی کرد خشکی هم نبود که راه فرار وجود داشته باشد و رزمندگان بتوانند با سرعت بیشتری پیشروی کنند. رزمندگان ما لباس غواصی پوشیده بودند اما در آن فضای سخت امکانات غواصی وجود نداشت، حالا با این همه سختی و پیچیدگی‌ها در نظر داشته باشید که می‌خواهید با دشمن مبارزه کنید جلوتر که بروید به میدان مینی می‌رسید که دشمن تدارک دیده، عملیات سخت و پیچیده‌ای بود حتی سخت‌تر از عملیات اروند که بعد از آن انجام شد.

لاوری در پاسخ به این سوال که رزمندگان کدام استان‌ها در این عملیات حضور داشتند گفت: در عملیات‌های بزرگ رزمندگان از همه نقاط کشور حضور داشتند مثل تهران، اصفهان، مازندران و کرمان از استان بوشهر نیز چون عملیات کربلای 4 نیمه خشکی و نیمه آبی بود حضور داشتند. بوشهری‌ها در عملیات والفجر هشت که فاو را پس گرفتند نقش اساسی داشتند.

وی اضافه کرد: کربلای 4 با وجود اصل غافلگیری لو رفته بود، حتی بعثی‌ها می‌دانستند این عملیات چه ساعتی شروع می‌شود وضعیت منطقه به چه صورت است و حتی از کجا عملیات آغاز شد. 

همه این مسائل باعث شد که یک قتل‌عام صورت بگیرد. اگر اصل غافلگیری به‌درستی رعایت می‌شد این عملیات ناموفق به پایان نمی‌رسید. لاوری گفت: به‌طور قطع اگر عملیات با موفقیت به پایان می‌رسید تاثیر زیادی بر روند جنگ می‌گذاشت یکی از اهداف این عملیات گرفتن بصره بود اگر رزمندگان ما بصره را می‌گرفتند و به موفقیت می‌رسیدند به صدام می‌گفتند حالا شما بیا تا با هم صحبت کنیم اما متاسفانه این چنین نشد. 

عملیات کربلای4 برای پایان جنگ شروع شد، اما تا زمان جنگ باید زمان بیشتری صبر می‌کردیم تا امروز لاله‌های پرپر کشور بر دوش هم‌رزمان آنها تشیع شود. 

مریم خوئینی