بامدادجنوب- الهام بهروزی: یکی از راه‌های ایجاد نشاط اجتماعی و شادمانی مردم جامعه توجه به بعد فرهنگی و ترویج هنر و حمایت از آن است. به همین دلیل در بیشتر جوامع بر توجه به فرهنگ و هنر تاکید شده است. بنابراین یکی از لازمه‌های توسعه‌یافتگی هر جامعه پرورش و تقویت فرهنگ آن جامعه است، یعنی تا زمانی که جامعه‌ای از نظر فرهنگی بالنده نشود، نمی‌تواند در رشته‌های مختلف هنری صاحب‌سبک و مطرح شود از این رو است که وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌خصوص در سال‌های اخیر کوشیده است تا در راستای ترویج هنرهای مختلف با تدبیر و برنامه‌ریزی پیش برود و نه‌تنها تحولاتی را در جشنواره‌ها و ... ایجاد کرده، بلکه در ساختار تشکیلاتی رشته‌های هنری هم تغییراتی اعمال کرده است.
هنرمندان قشری از جامعه هستند که هنر و زیبایی‌های بصری و سمعی را می‌آفرینند. بنابراین حمایت از هنرمند و آفریده‌هایش مستلزم آگاهی و توانمندی مدیران فرهنگی به حوزه کاری خود است که این امر هم زمانی محقق می‌شود که تعامل و گفت‌وگوی مناسبی میان مدیران و هنرمندان ما شکل بگیرد تا مشکلات و دغدغه‌های هنرمندان شناسایی و مرتفع شود. در استان ما هم خوشبختانه هنرمندانی توانمندی داریم که در شاخه‌های گوناگون هنری نه‌تنها در استان بلکه در سطح منطقه‌ای و کشوری درخشیده‌اند. یکی از رشته‌های هنری استان که به‌خصوص در این سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است، تئاتر است. در سال‌هایی که ریاست انجمن بر عهده جهانشیر یاراحمدی بوده، وی موفق شده است که با ارتباط خوبی که با مرکز هنرهای نمایشی کشور داشته و به‌دلیل این تعامل خوب توانسته بسیاری از نقاط آسیب‌پذیر جامعه تئاتری را شناسایی و مرتفع کند، حال با انتخاب دوباره وی از سوی هیات‌رئیسه انجمن هنرهای نمایشی استان در این سمت که از سوی یک منبع آگاه در مورد انتخاب دوباره وی شنیدیم، با توجه به این‌که برنامه اردیبهشت تئاتر بوشهر بسته شده بود و نمی‌خواستیم تعللی در این برنامه‌ها ایجاد شود، بهترین گزینه برای ریاست انجمن هنرهای نمایشی یاراحمدی بود و امیدواریم که با همراهی وی بتوانیم در آینده مشکلات موجود در این حوزه را برطرف کنیم.
اما از انصاف نگذریم، جهانشیر یاراحمدی نقش تاثیرگذاری را در ارتقای تئاتر استان در این سال‌ها داشته است و بدون‌شک این بار با قرار گرفتن هیات‌رئیسه -هرکدام از این اعضا سال‌هاست که در این هنر فعال هستند و نقاط ضعف را شناسایی کرده‌اند- در کنار وی می‌توان شاهد روزهای خوب تئاتر بوشهر باشیم. در این خصوص با کارشناس فرهنگی-هنری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی دشتستان که به‌همراه اردشیر محمودی‌فر، حمیدرضا ریشهری و یونس حیدری از نخستین دانش‌آموختگان رشته تئاتر در استان است، به گفت‌وگو پرداختیم.
شاهین نجفی در پاسخ به این سوال که آیا تئاتر بوشهر در جایگاه حقیق خود قرار گرفته است، گفت: به صراحت می‌گویم خیر، هر چند در همین ابتدای سخنم باید از حمیده ماحوزی، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تشکر کنم که پیوسته و بی‌وقفه در راه پیشبرد اوضاع فرهنگ و هنر استان کوشش می‌کنند و با وجود مشکلات فراوان که خود جای بحثی جدی می‌طلبد و کمبود چشمگیر بودجه، واقعا بی‌همتا عمل کرده‌اند و روزنامه بامداد جنوب در این راه همراه و همگام اهالی فرهنگ و هنر بوده است. تئاتر بوشهر از نظر ناتوانی در جذب حداکثری مخاطب و بالا بردن سطح کمی و کیفی آثار نمایشی از بعد محتوا و تکنیک نتوانسته در جایگاهی که باید، باشد. هرچند که این نواقص به عواملی همچون کمبود بودجه و سالن، جشنواره‌زدگی و مشکلات آموزشی و پژوهشی برمی‌گردد و در درازمدت باعث پایین آمدن سطح اجراها و افت تکنیکی نمایش ها و بروز و حضور نمایشک‌هایی بی‌روح و گاه دست چندم و کپی و حتی گاه کپی ناشیانه‌ای که در باور عموم «سرقت ادبی» نامیده می‌شود، کشانده شده است .
وی با بیان این‌که هر چند بیشتر افراد تحصیل‌کرده تئاتر استان، در وادی ادبیات نمایشی بوده‌اند، افزود: اما متاسفانه هر از گاهی متونی به قلم این دوستان نگاشته می‌شود که قوی نیستند و افزون بر آن بیشتر چنین متونی به‌خاطر استفاده بیش از حد از نشان‌ها و المان‌های بومی و محلی، چندان مورد استقبال اهالی تئاتر واقع نمی‌شوند. متون غلامحسین دریانورد چرا در استان مورد توجه نیست؟ چرا مثلا شیما جوادپور موفق‌تر است؟ یا پیش‌ترها رامتین بالف موفق‌تر از احسان عبدی‌پور بود؟ اینها مواردی است که باید با نشست‌های تخصصی و موردی، گام به گام آسیب‌شناسی شود. حال عبارتی که در این رابطه به ذهنم می‌رسد، این است که دوستان ما در نویسندگی متخصص هستند اما تخصصی نمی‌نویسند.
نجفی در خصوص نویسندگان نمایشنامه‌نویس هم‌استانی خاطرنشان کرد: نمی‌توان در حوزه نویسندگی نمایشنامه در استان اشل موفقی را ترسیم کرد، هر چند که نویسندگانی مثل پیر تئاتر جنوب استان حسن مختارزاده و در حوزه شمال، غلامحسین دریانورد، حیدر مظفری، محمد مظفری و حسین زارعی قلم می‌زنند اما فرشید تربیت که قلم بسیار خوبی هم داشت، الان کجاست؟ حمیدرضا ریشهری و یونس حیدری کجا هستند؟ چرا کارشناسان خبره ما در هزار توی اداری چنان درگیر میز و کاغذ شده‌اند که نه فرصتی برای نوشتن دارند و نه به این کار اشتیاقی نشان می‌دهند ؟ ما مرتب از آسیب‌شناسی می‌گوییم اما در میزگردها و جلسات مثلا نقد و بررسی و مباحث جسته و گریخته، با نقب زدن به گذشته فقط دنبال مقصر می‌گردیم و عجیب که همیشه هم دست خالی برمی‌گردیم، چون که تکرار مکررات می‌کنیم. عده انگشت‌شماری هم که متاسفانه فقط به‌دنبال متن بی‌شرایط و بی‌کیفیت خودشان هستند که البته تکرار می‌کنم به شدت کپی‌کار و به‌شدت ناشیانه عمل می‌کنند و صرفا باعث آلوده کردن و آسیب جدی به این حوزه می‌شوند.
وی با بیان این که متاسفانه هنرمندان تئاتری بوشهر از برگزاری کارگاه‌های آموزشی استقبال نمی‌کنند، چون خود را بی‌نیاز و مستقل می‌دانند، تصریح کرد: صرف داشتن مدرک دانشگاهی و یا حتی تجربه و یا هر دوی اینها در کنار هم هیچ‌گاه نباید برای خواندن، بازخواندن، آموزش و یادگیری مداوم مانعی باشد. دنیای هنر و فرهنگ و به‌خصوص تئاتر و سینما به‌دلیل پیوستگی و شاید وابستگی که به فلسفه، تاریخ، زیبایی‌شناسی، جامعه‌شناسی و روانشناسی دارد، نیازمند به‌روز بودن و مطالعات مداوم و حتی مرور دوباره مطالعات قدیم است اما هنرمندان تئاتر امروز ما بسیار کم با این مقوله نزدیک و مشتاق هستند و این برمی‌گردد به این‌که هنرمندان ما درگیر غرور کاذب و خود همه چیزدان پنداری شده‌اند. البته دوستانی هستند که با وجود تجربه طولانی حضور در این حوزه باز هم مشتاق بازآموزی هستند ولی... .
کارشناس فرهنگی و هنری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی دشتستان در خصوص هنرمندان بانوی تئاتر گفت: ببینید ما هنوز هم درگیر همان نگاه سنتی به زن و زنان هنرمند هستیم، هنوز به زن به‌عنوان جنس دوم نگاه می‌کنیم و البته این نگاه منفی، یک روی سکه است و روی دوم هم دفاع بیش از حد یا فیمینیستی از زن یا پررنگ کردن و مانور دادن روی مساله‌ای است که شاید در نگاه اول چندان بزرگ نباشد. اتفاقا به نظر، کم بودن تعداد هنرمندان و به‌خصوص کارگردانان زن یک امتیاز است، چراکه همین تعداد کم به خوبی توانسته‌اند، گلیم خود را از آب بیرون بکشند و در صحنه پهن کنند؛ هم در حوزه نویسندگی، هم در حوزه پژوهش و هم در بازیگری و کارگردانی. ترجیح می‌دهم زیاد وارد این مقوله نشوم، زیرا یا به دفاع بی‌حد و حصر متهم خواهم شد یا به نگاه منفی جنسیتی.
شاهین نجفی که تجربه داوری در جشنواره‌های تئاتری و تدریس در انجمن‌های گوناگون را دارد، با بیان این‌که پیرامون قرار گرفتن هیات‌رئیسه در کنار رئیس انجمن هنرهای نمایشی بحث‌هایی مطرح است، یادآور شد: این‌که هیات‌رئیسه دقیقا کجای گود قرار دارد، هیات‌رئیسه صرفا قرار است برآیند افکار و افراد گروه‌های مستقر در استان باشد که بخواهد رئیس را برگزیند یا قرار است ناظر کار باشد و برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلند‌مدت داشته باشد یا صرفا یک انتخابات است و بس؟ در کدام‌یک از این حالات، قرار است تحولی اتفاق بیفتد و مثلا شکلی از خردجمعی را ببینیم ؟ در انتخاب رئیس انجمن؟ در هیات نظارت؟ در بحث برنامه‌ریزی برای آموزش و پژوهش؟ در برون‌رفت از وضعیت کرخت شهرستان‌ها؟ در انتخاب‌های بهتر برای انجمن‌های شهرستان‌ها؟( با توجه به مسوولیتی که در شهرستان‌های مختلف استان داشته‌ام، به‌وضوح این مشکلات و به‌خصوص مشکل انتخاب مسوول انجمن شهرستان‌ها و بخش‌ها را شاهد بوده‌ام). هیات‌رئیسه باید جوابگو باشد که آیا با انتخاب دوباره جهانشیر یاراحمدی فعال و پویا، آیا همچنان همان نیروهای قبلی در شهرستان‌ها و بخش‌ها باقی خواهند ماند؟ که به‌عنوان مثال، مسوول انجمنی را سراغ دارم که به هیچ وجه با سیاست‌ها و برنامه‌های فرهنگی و تئاتری انجمن و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هماهنگ نیست، پس چگونه می‌توان انتظار داشت چنین مسوولی (مسوول انجمن هنرهای نمایشی یکی از شهرستان‌ها) که قرار است به سوی یک هدف متعالی رهنمون باشد یا شود، خود سودایی دیگر در سر داشته، خلاف قواعد و مسیر حرکت کرده و از سفره متنعم می‌شود اما خنجر در آستین پنهان دارد؟
وی در خصوص وضعیت فعلی تئاتر بوشهر بیان کرد: وضعیت تئاتر بوشهر می‌تواند امیدوار‌کننده باشد، اگر همزمان با همه این مشکلات، به یاری مجموعه اصلی که همان مدیریت عالی فرهنگ و هنر استان باشد، بشتابیم، نق‌زدن‌های مداوم، پزهای روشنفکرمآبانه، ادای هنرمندی در آوردن بعضی از هنرمندنماها، قلم‌به‌دست‌های فضای مجازی و دورهمی‌های مختلف و همچنین دور ریختن ادعاهای بزرگ و توخالی، زیر سوال بردن بچگانه و همیشگی مقوله انتخابات هیات‌رئیسه و توهم این‌که اگر چنان بود، چنان می‌شد، می‌تواند مانع رسیدن گام به گام به افق ترسیمی این مدیریت شود.
نجفی که در حال حاضر دانشجوی دکتری مدیریت رسانه است و «برخورد تمدن‌ها در ادبیات دراماتیک»، «افرای بیضایی از نگاهی نو» و همچنین مجموعه نمایشنامه‌ها و مجموعه‌داستان‌های کوتاهش در حال ویرایش نهایی برای چاپ هستند، در پاسخ به این پرسش که بیشتر با تئاتر دانشگاهی موفق هستید یا تئاتر تجربی گفت: این پرسش بسیار تخصصی است و نمی‌توان در رابطه با این مقوله صحبت کرد و از بیشمار بزرگان این حوزه در ایران و جهان یاد نکرد. پس اجازه بدهید که این پرسش را سرخط بحثی قرار بدهم که در شماره‌های بعدی، خودم یا دوست دیگری با ارائه یک پژوهش یا مقاله به بحث گذاشته شود اما به‌شخصه تئاتر آکادمیک را ترجیح می‌دهم، چراکه دانش و سواد و آگاهی راهی می‌شود به سوی تجربه و اجرا. فضای اجرای تئاتر ما دقیقا به گستردگی جامعه ماست؛ بدون مرز. فکر کنیم و تغییر بدهیم.
