کریم جعفری: روز گذشته سفر دو روزه نخستوزیر هند به ایران به پایان رسید. آقای موندی که در راس یک هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی راهی تهران شده بود، با امضای چند توافقنامه مهم و راهبردی و در نهایت شرکت در اجلاس سه گانه ایران، هند و افغانستان در حالی تهران را به مقصد دهلینو ترک کرد که انتظار میرود نتایج این دیدارها به نفع هر سه کشور به پایان برسد.
هند یکی از قدرتهای نوظهور اقتصادی جهان است که محل حضور هم فاکتورهای متضاد در عرصه سیاست و اقتصاد است. در حالی که فقیرترین افراد روی کره زمین در این کشور زندگی میکنند، همزمان افرادی با بیشترین قدرت خرید هم در این کشور حضور دارند. هندیها برای سیرکردن شکم بیش از یک میلیارد و 200 میلیون نفوس خود، راهی سخت را در پیش روی دارند و این سختی راه، البته با سرمایهگذاری گسترده و همچنین مدیریت صحیح که هندیها از سه دهه پیش آن را اجرائی کردند، رسیدن به این مهم سخت هم نمینماید.
در این میان، هندیها رقابت سنگین و حجیمی با دو همسایه هستهای خود دارند، پاکستان و چین هر کدام یک تا سه بار با هندیها جنگیده و تنشها میان طرفین هنوز هم ادامه دارد. این دو رقیت هند، متحد راهبردی هم در همه حوزهها هم به شمار میروند و این اتحاد باعث شده تا عملا دهلینو در شبهقاره نوعی ایزوله شود. از سوی دیگر، همین سطح از رقابت میان همین طرفها در اقیانوس هند نیز وجود دارد. هر چند که چینیها روابط خوبی با ایران دارند اما پاکستان نشان داده نمیتواند یک همسایه قابل اطمینان باشد و این مساله باوجود ایدهها و طرحهای سران ارشد ایران صورت میگیرد و رفتار مقامات اسلامآباد، تهران را ناچار به نزدیکی بیشتر با هند برای تامین منافع خود کرده است.
ایران و هند در حوزههای مختلف میتوانند همکاری کنند و این همکاریها با توجه به نیاز روزافزون طرف هندی به مسیرهای دسترسی به کشورهای آسیا مرکزی، قفقاز و روسیه و همچنین کریدور شرق به غرب میتواند توسعه اقتصادی بسیار خوبی را برای هر دو کشور رقم بزند. این امیدواری وجود دارد که هندیها بهجای سفته بازی و مردهخوری، به یک مسیر صحیح و درست در تجارت میان دو کشور دست بیابند. آنها همچنین نگاه ویژهای به افغانستان داشته و دارند. سرمایهگذاریهای گسترده هند در افغانستان و عدم دسترسی درست به این کشور با وجود مانع بزرگی بنام پاکستان باعث توجه جدی هندیها به بندر چابهار شده است. این بندر در صورت توسعه توسط همه طرفهای ذینفع میتواند آیندهای بسیار درخشان داشته باشد.
گسترش روابط میان ایران، هند و افغانستان با محوریت چابهار و استفاده از زیرساختهای جادهای و ریلی کشور و همچنین حضور جدی هندیها در سرمایهگذاری در حوزههای نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع تبدیلی و همچنین نرمافزاری افق بسیار روشنی را پیش روی بازرگانی دو کشور باز میکند. ناگفته نماند که هر سه کشور از توطئه تروریسیم تکفیری وهابی به شدت رنج میبرند و طرف هندی باید بیش از پیش مراقب این نوع از تروریسم باشد که همه منطقه را در خطر قرار داده است و مسلمان و غیرمسلمان نمیشناسد.