بامدادجنوب- الهام بهروزی: خانه ما تئاتر خیابانی است که این روزها در سطح استان اجرا میشود. این نمایش با همکاری معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان و به همت گروه تئاتر ایلیا تولید شده است.
داستان نمایش«خانه ما» در خصوص آسیبهای اجتماعی بوده و سعی شده خطرات و آسیب‌هایی که خانواده‌های ایرانی را تهدید می‌کند به تصویر بکشد. امروزه اعتیاد، همسرآزاری، کودک‌آزاری، کودکان کار و طلاق از جمله آسیبهای اجتماعی به شمار می‌رود.
کارگردان تئاترخیابانی «خانه ما» معتقد است که خانواده‌های ما متاسفانه روز به روز از سبک اصیل زندگی ایرانی و اسلامی دور می‌شوند، بنابراین باید تلاش کنیم با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری فرهنگی خانه‌هایمان را از آسیبهای پیش رو مصون بداریم. وی یکی از ابزارهای مهم را در این راه استفاده از تولیدات هنری به‌خصوص تئاتر دانست. این نمایش در بوشهر و دیگر شهرهای استان اجرا میشود تا با نمایش آسیبهای اجتماعی افراد جامعه را به فکر و چاره‌اندیشی وادارد. در این زمینه گفت‌وگویی را با مدیر پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان و کارگردان نمایش «خانه ما» انجام دادیم که در ادامه می‌آید.
مدیر پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: هنر حوزه پرنفوذی است که اگر از آن درست استفاده شود، در پیشگیری وقوع جرم‌ها و آسیبهای اجتماعی حتما اثرگذار خواهد بود. بنابراین معاونت اجتماعی در حوزه‌های مختلفی نظیر حوزه‌های پیشگیری‌های وضعی، انتظامی، مشارکت‌های مردمی ورود کرده است و این برنامه در واقع بخشی از حوزه پیشگیری‌های فرهنگی و اجتماعی است، چراکه ما فکر کردیم که اگر بتوانیم از ابزار نمایش استفاده کنیم، خواهیم توانست پیشگیری از آسیب‌ها را به مردم بشناسانیم و همچنین از این طریق وارد حوزه مردمی بشویم و مشکلات کودکان کار، خانواده‌ها، اعتیاد و... را که جزء آسیبهای جامعه ما است، به مردم بهتر معرفی کنیم.
سیداحمدرضا فرهی با بیان این‌که نمایش «خانه ما» به سفارش معاونت اجتماعی و پیشگری از وقوع جرم دادگستری کل استان است که به همت گروه ایلیا به سرپرستی محمد مظفری تولید شده است، افزود: ما برای انتقال مفاهیم مورد نظر خود در این معاونت این شکل کار را انتخاب کردیم، چون تئاتر خیابانی در میان مردم راحت‌تر اجرا میشود، زیرا اجرای نمایش به شکل کلاسیک اقتضائات خاص خود را دارد و قابلیت اجرا برای عامه مردم را ندارد ولی تئاتر خیابانی قابلیت اجرا را در میان مردم دارد و بر اساس بررسی‌های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که ما می‌توانیم پیام‌ها و مفاهیم مدنظر را از این طریق بهتر منتقل کنیم. البته برنامه‌های ما در حوزه اطلاع‌رسانی منحصر به این نمایش نخواهد شد و نمایش‌های دیگر هم در دستور کار است همچنین از فیلم کوتاه، موشن‌گرافیک و... برای انتقال مفاهیم مورد نظر بهره خواهیم برد، چراکه از این طریق تصمیم داریم آسیبهای اجتماعی، نحوه مقابله و پیشگیری از آن و آگاه‌سازی عامه مردم را نشان دهیم.
کارگردان نمایش «خانه ما» هم در خصوص این تئاتر اجتماعی به بامداد جنوب گفت: بسیار به تئاتر اجتماعی علاقه‌مند هستم و بیشتر کارهایم هم در حوزه تئاتر اجتماعی است. یکی از ویژگی‌های تئاتر اجتماعی هم این است که ما باید با جامعه پیش برویم؛ یعنی با جامعه و در بطن جامعه باشیم. مشکلات و مسائل جامعه را ببینیم و آنها را در قالب هنر و نمایش منعکس سازیم. در واقع رسالت نمایش انعکاس آسیب‌ها و مشکلات است. ما نباید از رسالت خود فاصله بگیریم، بنابراین را در کارهایم بدهم با توجه به شیوه اجرائی‌ام که کاری محیطی و بیرونی است، سعی می‌کنم مشکلاتی باشند که مردم با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند، همچنین تلاش می‌کنم که علاوه بر این‌که مشکلات و مسائل مردم و جامعه باشد، آنها را نیز به زبان خود مردم بیان کنم، تقریبا در این بیست سالی که در این حوزه فعالیت می‌کنم، بیشتر شگردهای تئاتر خیابانی دستم آمده که چطور میشود با کمک گرفتن از آنها با مردم ارتباط برقرار کرد.
محمد مظفری با بیان این‌که تئاتر اجتماعی تئاتری است که باید به‌روز باشد و تئاتر به‌روز تئاتری است که حرف دل مردم را بزند و مسائل و مشکلات مردم را نمایش دهد و زمینه‌ساز ایجاد فضای گفت‌وگو میان مردم، جامعه و مسوولان باشد، افزود: نمایش‌هایی که در فضای بسته یا صحنه‌ایی اجرا میشود، نیمی از کارنامه هنری مرا در برگرفته است اما وقتی می‌بینم که 70 درصد مردم ما به سالن‌های تئاتر نمی‌آیند و تنها عده معدودی که بیشتر خود هنرمندان هستند، مخاطب آثار صحنه‌ای هستند، یکی از دلایلی است که این قالب را برای کارم انتخاب کردم، چراکه از این طریق بهتر می‌توانم با مردم ارتباط برقرار کنم، چون این نوع تئاتر در خانه‌ها، پارک‌ها، گذرگاه‌ها و ... به‌راحتی قابلیت اجرا دارد، ما باید برای رسیدن به اهدافمان در عرصه تئاتر و توسعه آن از تئاتر خیابانی کمک بگیرم و در واقع معتقدم که یکی از دروازه‌ای اصلی برقراری ارتباط و تعامل میان هنر تئاتر و مخاطب، تئاتر خیابانی است.
وی با تاکید بر این‌که ما در تئاتر خیابانی باید شگردها را بدانیم، خاطرنشان کرد: یعنی بدانیم که نوع گفت‌وگو و زبانی که برای متن نمایش خیابانی انتخاب میشود باید با زبان نمایش صحنه‌ای متفاوت باشد، حتی بازیگران این تئاتر باید استعداد بازی در این نوع نمایش‌ها را داشته باشند، متنی که انتخاب میشود باید جذابیت داشته باشد. برای موفقیت در این نوع تئاتر باید شیوه‌های کارگردانی را در نظر گرفت اما در کنار همه اینها جذبه‌هایی وجود دارد که تماشاگر را در میدان نگه می‌دارد، هر چند کار سختی است اما شدنی است.
مظفری با اشاره به این‌که جنس بازی بازیگران در تئاتر خیابانی با بازی در تئاتر صحنه‌ای فرق می‌کند، یادآور شد: بازیگر در کار صحنه‌ای کاملا در اختیار کارگردان است البته شاید در برخی از صحنه آزاد باشد، در واقع تئاتر صحنه‌ای در فضایی بسته، اتو کشیده و خاص اجرا میشود اما در تئاتر خیابانی بازیگر رهاست و به‌طور بداهه با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند، کارگردان در این اثر بازیگر را محدود نمی‌کند، شاید خیلی از بازیگران بتوانند در تئاتر صحنه‌ای راحت‌تر کار کنند اما کار در تئاتر خیابانی راحت نیست.
سرپرست گروه نمایشی «ایلیا» در پاسخ به این سوال که آیا این کار شما سفارشی بوده است، گفت: اول باید ببینیم تعریف شما از کار سفارشی چیست؟ چون ما به‌عنوان یک شخصیت حقیقی و حقوقی وظایفی در قبال جامعه‌مان داریم، به‌عنوان نمونه هم مدیر موسسه فرهنگی و هم هنرمند هر دو وظیفه دارند که اثر فرهنگی و هنری را برای پیشبرد فرهنگ جامعه تولید کنید، بنابراین مدیر فرهنگی برای خدمت به جامعه فرهنگی نیاز به همکاری و همراهی هنرمند دارد، یعنی همین همکاری که ما در حال حاضر با معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان داریم انجام می‌دهیم، در راستای پیشبرد و توسعه فرهنگی جامعه است. چون که برای مبارزه با فساد اجتماعی هر کدام از ما به نوعی وظیفه داریم که مردم را آگاه سازیم. بنابراین ما با همکاری این معاونت آسیبهای اجتماعی را شناسایی و مسائل و مشکلات زندگی‌های امروزی را به نمایش می‌گذاریم، پس به این نتیجه می‌رسیم که این کار نمی‌تواند یک کار سفارشی باشد.
محمد مظفری در ادامه تصریح کرد: ما تجربه اجرا در مکان‌های مختلفی نظیر رستوران، کتابخانه، حوزه علمیه، مدرسه، دانشگاه، روستا و ... داشته‌ایم و نمی‌توان گفت که در کجا بیشتر استقبال از کار ما شد، چون در تمام این مکان‌ها آن ارتباطی که باید میان نمایش و مخاطب ایجاد می‌شد، صورت گرفت. مردم طالب و دوستدار هنر هستند و با این هنر معجزه‌گر به‌راحتی می‌توانند ارتباط برقرار کنند، پس ما هنرمندان و متولیان فرهنگی برای توسعه فرهنگ و معرفی هنر تئاتر باید تلاش کنیم. به همین دلیل خودم با توجه به شناختی که به تئاتر خیابانی داشتم، این شیوه را انتخاب کردم و همچنان به فعالیتم در این حوزه ادامه خواهم داد، چراکه الان ضرورت ایجاب می‌کند که کار خیابانی انجام بدهیم تا درصدهایی از مردم که با تئاتر ارتباط برقرار نکردند، با دیدن این‌گونه تئاترها جذب آن شوند و تئاتر در سبد خانوارها قرار بگیرد.
عضو هیات‌رئیسه انجمن هنرهای نمایشی استان در پایان خاطرنشان کرد: نقد صریحی که به بدنه جامعه تئاتری دارم، آموزش‌گریز بودن این جامعه است، چراکه ما وقتی چیزی را تجربه کردیم، دیگر به‌صورت آکادمیک آن را دنبال نمی‌کنیم و حتی برای شرکت در یک کارگاه دوساعته هم کوتاهی می‌کنیم، این مساله باعث میشود که ما راه را گم کنیم، چراکه وقتی ما اصول یک کار را ندانیم، نمی‌توانیم در آن کار موفق شویم و حرفی برای گفتن داشته باشیم و متاسفانه این خصلت آموزش‌گریز بودن را از جامعه گرفتیم، چون جامعه ما آموزش‌گریز است.
