بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:
قرار است هفتم مهر پارلمان لبنان برای انتخاب رئیسجمهور جدید این کشور تشکیل جلسه دهد. از ۲۵ می ۲۰۱۴ که میشل سلیمان رئیسجمهور پیشین قصر ریاستجمهوری بعبدا را ترک کرد، دروازه پارلمان لبنان تا کنون ۴۴ بار به روی نمایندگان باز شده است تا رئیسجمهور جدید را انتخاب کنند اما هر بار بهدلیل به حد نصاب نرسیدن ناکام مانده است.
حالا در میان گمانهزنیهای برتری نسبی میشل عون بر سلیمان فرنجیه، قرار است چهل و پنجمین جلسه پارلمان در تاریخ ۷ مهرماه ۹۵ برگزار شود تا شاید اینبار دود سفید از برج پارلمان خارج و رئیسجمهور جدید انتخاب شود. در آستانه جلسه پارلمان، بسیاری از ناظران سیاسی لبنانی معتقد هستند در سایه مشکلات متعدد حزب المستقبل و شخص سعد حریری که با بحران شدید مالی روبهرو است، شانس میشل عون بر سلیمان فرنجیه افزایش یافته است که معنای آن این است که سعد حریری و حزبش از حمایت از سلیمان فرنجیه دست برخواهند داشت و اگر چنین معادلهای شکل بگیرد میتوان گفت که میشل عون میتواند با کسب اکثریت نسبی آراء (بیشتر از ۸۶ رای) عنوان سیزدهمین رئیسجمهوری لبنان را از آن خود کند.
سعد حریری بهدلیل سیاستهای جدید سعودیها در خاورمیانه و روبهرو شدن با شکستهای متوالی این پادشاهی در پروندههای سیاسی - نظامی سوریه، عراق و یمن و نیز کسب نکردن توجه کامل جامعه اهل سنت لبنان، چارهای ندارد تا در قالب نگاه دولت سعودی در لبنان رفتار کند. پادشاهی سعودی در ماه های اخیر تلاش کرده است تا اداره سیاسی احزاب و جریانات سیاسی اهل سنت لبنان را از محوریت سعد حریری خارج کند. با روشن شدن نتایج انتخابات شوراهای شهرداریهای لبنان و پیروزی لیست اشرف ریفی (وزیر مستعفی دادگستری و مدیرکل سابق اطلاعات داخلی لبنان) در شهر طرابلس این گمانهزنیها رونق گرفت که آلترناتیو سعد حریری با رویکردی هجومیتر در مقابل حزبالله و جریان ۸ مارس در حال شکلگیری است که بیشک حمایت سعودی را با خود همراه دارد.
بحران مالی موسسات حریری در لبنان که آثار آن دامنه فعالیت های موسسات مالی و تجاری حریری در عربستان سعودی را نیز در پی گرفته، گویای آن است که دست سخاوت سعودیها دیگر برای سعد حریری همچون گذشته باز نیست و آلسعود هر آن ممکن است از طریق برخی عناصر سیاسی برجسته در میان اهل سنت لبنان با چشمپوشی از سعد حریری قطب جدیدی را مورد حمایت قرار دهند. عقبنشینی حریری از سلیمان فرنجیه و حمایت از میشل عون برای او هزینههای سنگینی را بر جای خواهد گذاشت از جمله اینکه بسیاری از نیروهای سیاسی حزب المستقبل ممکن است از او جدا شده و به سوی ائتلافهای دیگر رفته یا خود در مقابل حریری به ایجاد دستهبندی سیاسی و حزبی جدید اقدام کنند.
این در حالی است که اگر میشل عون بدون حمایت سعد حریری به ریاست جمهوری لبنان برسد آنگاه او بی هیچ تردیدی شانس نخستوزیری لبنان را نیز در آینده از دست میدهد و این امر میتواند بحران مالی و سیاسی حریری در لبنان و سعودی را گستردهتر کند. اختلاف دیدگاهها در میان جریان ۸ مارس درباره رئیس جمهور آینده لبنان نیز اکنون مزید بر علت در ادامه بحران سیاسی در لبنان است.
نبیه بری رئیس پارلمان و متحد استراتژیک حزبالله در پارلمان و دولت، گرایش آشکاری به انتخاب سلیمان فرنجیه دارد در حالی که حزبالله و بخش مهمی از جریان ۸ مارس خواستار ریاست جمهوری میشل عون هستند. البته اختلاف دیدگاه در بین ۸ مارسیها در قالب توافقات برای بعد از انتخاب رئیسجمهوری جدید، سریع و بدون حاشیه قابل حل است امری که شخص نبیه بری هم بر آن تاکید کرده است اما در بین جریان ۱۴ مارس وضعیت دیگری حاکم است و عقبنشینی حریری از حمایت از کاندیداتوری سلیمان فرنجیه نه تنها ۱۴ مارس را در آستانه فروپاشی کامل قرار میدهد که حتی حزب المستقبل را نیز ممکن است به دو شق تقسیم کند.
با همه تحلیلهای گوناگونی که درباره مواضع نبیه بری وجود دارد اما نباید از این نکته غفلت کرد که حمایت ضمنی وی از سلیمان فرنجیه در مقابل میشل عون عملا منجر به تقویت موضع حریری برای استمرار در حمایت از فرنجیه خواهد شد به همین دلیل برخی نیروهای سیاسی مستقل لبنانی، منتقد سیاست نبیه بری هستند و معتقد هستند وی باید به شکل صریح از میشل عون حمایت کند تا اتهام تعلل در انتخاب رئیسجمهور جدید متوجه نبیه بری نشود.
در آن سوی گمانهزنیهای موجود، برخی پا را فراتر از حد معمول گذاشته و میگویند حمایت از کاندیداتوری سلیمان فرنجیه از سوی حریری در حقیقت به مثابه تقسیم قالب پنیر بین سعد حریری، نبیه بری و ولید جنبلاط بوده است چه آن که حمایت نمایندگان وابسته به این مثلت به تنهایی میتواند ضامن انتخاب سلیمان فرنجیه در پارلمان باشد و البته این امر یک واقعیت انکارناپذیر است. براساس این تحلیلها، سلیمان فرنجیه رئیسجمهور و سعد حریری نخستوزیر شده و وی با ورود به قراردادهای بزرگ اقتصادی دولتی میتواند بحران مالی و سپس سیاسی خود را حل کند. البته راه برای نخستوزیری سعد حریری در صورت انتخاب میشل عون و حمایت از او نیز باز خواهد بود.
مقامات حزبالله در این روزها در آستانه چهل و پنجمین نشست پارلمان او را دعوت کردهاند تا به تردیدهایش پایان دهد و راه حمایت از میشل عون را در پیش گیرد تا در مقابل، حزبالله نیز از نخستوزیری وی حمایت کند البته حمایت مشروط نه مطلق. بیتردید شرط اولیه حزبالله تعهد حریری بر حمایت از مقاومت خواهد بود که دامنه آن حتما تا سوریه کشیده میشود در غیر این صورت حتی با انتخاب عون نه تنها مشکلی حل نمیشود که گره جدیدی پس از انتخاب رئیسجمهور جدید در صحنه سیاسی لبنان ظهور می کند. با همه شایعاتی که حول دیدار سعد حریری (یا نادر حریری) و جبران باسیل در پاریس وجود دارد اما نزدیکان حزب المستقبل و سعد حریری هرگونه توافقی بر سر میشل عون در جلسه آتی پارلمان را نفی میکنند و آن را بازار مکارهای علیه سعد حریری ارزیابی می کنند که هدفش تضعیف نقش وی در نقشه سیاسی لبنان است.
از سویی دیگر محصول چهل و پنجمین جلسه پارلمان هر چه باشد جدا از پروندههای منطقه خاورمیانه و به شکل خاص سوریه نخواهد بود. بسیاری از کارشناسان لبنانی معتقد هستند پرونده تعیین سرنوشت سیاسی لبنان به شکل عمیقی با پرونده سوریه گره خورده است و اگر تحولات سوریه به سوی حل سیاسی نرود آنگاه لبنان نیز شاهد حل سیاسی نخواهد بود اما اگر افق سیاسی در سوریه روشن باشد آنگاه لبنان نیز طلوع توافق و راه حل سیاسی را نظارهگر است. اگر مبنا همین نظریه اخیر باشد باید گفت که افق سیاسی لبنان خیلی روشن نیست، زیرا تاکنون پس از آتشبس توافقی بین روسیه و امریکا هیچ حرکت رو به جلویی برای حل و فصل سیاسی بحران سیاسی اتخاذ نشده و مشکلات و گرههای کور میدانهای سیاسی و نظامی در سوریه کاهش پیدا نکرده بلکه افزایش هم یافته است که یکی از مصادیق بارز آن حمله هوایی امریکا به نیروهای ارتش سوریه در فرودگاه دیرالزور است که امریکاییها از آن بهعنوان یک اشتباه سهوی یاد میکنند که البته هرگز قابل پذیرش نیست و عذر بدتر از گناه است.
در میان بازار تحلیلها و مواضع مختلف موجود، سلیمان فرنجیه خود را طرف قوی و صاحب شانس برتر برای ریاستجمهوری آتی لبنان میداند. وی معتقد است از نظر اقلیمی هم ایران و هم سعودیها او را تائید میکنند، زیرا حمایت سعد حریری به منزله حمایت سعودی از ریاست جمهوری وی است و در عین حال هم پیمان استراتژیک حزبالله در ۸ مارس است و این نیز میتواند حمایت ضمنی ایران از وی را بهدنبال داشته باشد.
اوضاع منطقهای نیز پس از پایان آتشبس در سوریه و عدم توفیق در استمرار آن بیشتر به هم ریخته است و انتظار میرود پس از یک دوره کوتاه مدت آتشبس آن هم بهصورت نصفه و نیمه، شدت رویاروییهای نظامی در سوریه افزایش پیدا کند که نشانه بارزی بر عدم وصول به حل سیاسی در سوریه است و همین جا این سوال پیش میآید که آیا بدون راهحل سیاسی در سوریه، بنبست سیاسی در لبنان شکسته میشود؟ با همه این گمانهزنیها برخی بهخصوص در جناح جریان ملی آزاد لبنان وابسته به میشل عون بسیار امیدوار هستند که جلسه چهل و پنجم پارلمان منجر به انتخاب وی شود در حالی که فواد سینیوره، از اعضای برجسته حزب المستقبل و احمد فتفت فرد دیگر مقرب به حریری که اخیرا به سوی اشرف ریفی تمایل پیدا کرده است، معتقد هستند میشل عون راهی به سوی قصر بعبدا پیدا نخواهد کرد. اشرف ریفی که اکنون به مرد پرقدرت شهر طرابلس تبدیل شده است در آخرین اظهاراتش حمله شدیدی به سعد حریری کرده است که از نگاه کارشناسان لبنانی به منزله پایان دوره اقتدار حریری در جامعه اهل سنت لبنان است. ریفی یکی از سرسختترین مخالفان میشل عون برای پست ریاست جمهوری لبنان است.