بامدادجنوب- جواد شکریان:
چند سالی میشود که صنعت ساختمان در کشور رونق سابق را نداشته و در رکودی بیسابقه بهسر میبرد. در این سالها دولت هرچه کرده به در بسته خورده و هیچگاه نتوانسته معضلات مسکن مهر را برطرف کند و سرمایههای از دست رفته این بخش را به آن برگرداند. همانگونه که قبلا هم بیان کردیم، صنعت ساخت مسکن یک صنعت مادر است و با رکود این بخش، بخشهای زیادی از اقتصاد کشور راکد میشود و رونق بسیاری از صنایع تحت شعاع قرار میگیرد؛ یکی از این صنایع که از این رکود متضرر شده، صنعت تولید سیمان بوده است.
سالهای زیادی از آن زمان که صنعت ساختمانسازی یا در اصطلاح عامه «بسازبفروشی» از رونق و سودآوری بسیار بالایی برخوردار بود، نمیگذرد. در آن زمان، قسمت عمدهای از تولیدات سیمان کشور به مصرف داخل میرسید و بخشی از آن نیز صادر میشد اما با رکود مسکن در سالهای اخیر، تولید داخل کاملا تعطیل شده و تقریبا همه سیمان تولیدی شرکتهای سیمان به خارج از کشور صادر میشود. در سال اول افزایش صادرات به کشورهای همسایه و کشورهای حوزه خلیج فارس، سیمان از جایگاه مناسبی برخوردار بود و صادرکنندگان ما بهراحتی مشتریان خود را شناسایی و محمولههای خود را صادر میکردند اما پس از مدتی بهعلت افزایش تولید داخل، توازن نداشتن تورم داخل و خارج کشور، رقابت ناسالم صادرکنندگان داخلی در کاهش قیمتها، ایجاد برخی مناقشات بین منطقهای و...، سیمان ایران با وجود کیفیت عالی مهجور شده و مشتریان خود را از دست داد. البته در این بین بسیاری از کارشناسان، ایجاد مناقشات بین منطقهای و رقابت ناسالم صادرکنندگان را مهمترین عوامل در ایجاد وضعیت کنونی عنوان کردهاند؛ وضعیتی که در آن کشورهای مبدا صادرات ایران مانند عراق، تعرفههای سنگین تا 50 درصد بر سیمان ایرانی اعمال میکنند در حالی که این تعرفه را برای کشوری مانند عربستان تا 15 درصد در نظر گرفتهاند. این وضعیت سبب شده تا سیمان ایرانی با وجود نرخ پایین هزینههای تولید، با قیمت بسیار بالاتری به دست مصرفکنندگان رسیده و عملا جذابیت خود را در بازارهای صادراتی از دست بدهد.
در همین راستا هفتههای گذشته گزارشاتی در خصوص آشفته بازار صادرات سیمان نوشتیم و اینکه تولیدکنندگان سیمان در کشور برای صادرات این محصول به کشورهای همسایه دچار مشکلاتی شدهاند که شاید فقط با دیپلماسی و مذاکره قابل حل هستند اما گویا عزم جدی برای انجام این مذاکرات و مرتفع کردن مشکلات وجود ندارد.
در همین زمینه، روز گذشته یک کارشناس صنعت سیمان با بیان به اینکه هنوز گشایشی در تغییر تعرفه سیمان صادراتی ایران به بازار عراق صورت نگرفته است، تصریح کرد: با وجود اعمال تعرفههای بالا، برخی از صادرکنندگان بهسختی و برای از دست ندادن بازار خود اقدام به صادرات سیمان به عراق میکنند .
علی محمد بُد، با بیان اینکه بودجه کل کشور عراق حدود 96 هزار میلیارد دینار است، خاطرنشان کرد: از این میزان حدود 12 هزار میلیارد دینار به بخش عمرانی اختصاص دارد که تشدید جنگ و حضور داعش باعث شده بود تا همین منابع هم صرف تجهیز نیروهای نظامی شود اما امروز که حجم درگیری در این کشور کاهش پیدا کرده بهطور حتم منابع به سمت عمران و آبادانی مناطق مختلف کشور هدایت میشود که در این شرایط نیاز سیمان عراق افزایش خواهد یافت.
این کارشناس سیمان با اشاره به اینکه باید از شرایط افزایش تقاضای سیمان در بازار عراق استفاده کنیم، ادامه داد: میزان تولید سیمان در کشور حدود 65 تا 66 میلیون تن است که 15 میلیون تن از این رقم صادر میشود.
وی با بیان به اینکه هنوز گشایشی در تغییر تعرفه سیمان صادراتی ایران به بازار عراق صورت نگرفته است، افزود: با وجود اعمال تعرفههای بالا، برخی از صادرکنندگان برای از دست ندادن بازار خود اقدام به صادرات سیمان به عراق میکنند که میزان آن بهصورت سالانه دو تا سه میلیون تن است.
همانگونه که گفته شد، تولیدکنندگان ایرانی در مقطعی بهدلیل مازاد تولید، سیمانهای خود را با قیمت ارزان به بازار عراق صادر میکردند که این موضوع باعث شد تا کارخانجات عراقی احساس خطر کرده و از دولت خود درخواست کنند تا تعرفه بالاتری را برای سیمان ایران لحاظ کنند، بهنحوی که هماکنون تعرفه صادرات سیمان به عراق 50 درصد است اما تعرفه صادارت سیمان عربستان به عراق حدود 15 درصد اعلام شده است.
البته در حال حاضر سیمان ایران با قیمت معقول به عراق صادر میشود اما طرف عراقی همچنان تعرفه سیمان را تغییر نداده است. انفعال مسوولان ایرانی نبود عزم جدی برای تجدیدنظر در تعرفهها در حالی انجام میشود که عربستان با پرداخت تعرفهای اندک، بهراحتی سیمان خود را در بازار عراق به فروش میرساند.