
بامداد جنوب- هدی خرمآبادی:
وضعیت خوابگاههای دانشجویی در بوشهر حال و روز خوبی ندارد. دریافت هزینههای هنگفت برای اتاقهای هشت نفره و ده نفره، رعایت نکردن موازین بهداشتی و سر و صداهای بیش از حد و اندازه وضعیت زندگی در این خوابگاهها را بسیار اسفناک کرده، به گونهای که اعتراض و ناراحتی دانشجویان را در پی داشته است.
خوابگاههای خودگردانی که امنیت مطلوبی ندارند، شرایط بهداشتی و رفاهی مناسبی هم ندارند، علاوه بر اینها، گاهی نابهنجاریهای اجتماعی بین دانشجویان مشاهده میشود که تاثیرات منفی و سوئی بر سلامت اخلاقی دیگر دانشجویان میگذارد؛ دانشجویانی که اغلب برای نخستین بار زندگی در بیرون از خانه و دور از خانواده را تجربه میکنند و اگر نسبت به انتخاب دوست و روابطشان دقت نکنند ممکن است سر از بیراههها در بیاورند. یکی از دلایل سوق دادن دانشجویان به بیراههها، همین شرایط نامطلوب زندگی در چنین خوابگاههایی و مشکلات مالی این دسته از دانشجویان است.
کافی است سری به خوابگاههای باغ زهرا یا عاشوری بزنید، تا به عمق ماجرا پی ببرید. افزایش خشونت، ناراحتیهای روحی و روانی، بیماریهای عفونی، افت تحصیلی و ... از جمله عواقب زندگی دانشجویی در چنین محیطهایی است.
هر چند که خوابگاههای خودگردان به صورت شخصی اداره میشوند اما زیر نظر اداره خوابگاهها فعالیت میکنند و موظف به ارائه گزارش هستند، این در حالی است که با چنین وضعیت بهداشتی و رفاهی در خوابگاههای خودگردان یا خبری از ارائه گزارش به اداره خوابگاهها نیست یا اصولا نظارت بر فعالیت خوابگاهها برایشان اهمیت و معنایی ندارد.
بهداشت روانی از موضوعات مهمی است که در سالهای اخیر مورد توجه جدی مسوولان و سیاستگزاران دولتی قرار گرفته است، به طوری که سازمان بهداشت جهانی آن را یکی از اصول مراقبتهای اولیه بهداشتی دستور کار کشورهای عضو قرار داده است. علت این همه توجه به بهداشت روانی این است که سلامت جسمی - روانی و اجتماعی لازمه رشد و شکوفایی انسانهاست و این حفظ و توجه به بهداشت روانی به ویژه دانشجویان اهمیت دارد، چرا که آنها آیندهسازان کشور هستند و در صورت آسیب به سلامت روانی دانشجویان بر عملکرد تحصیلی آنان خدشه وارد میشود. اهمیت بهداشت روانی در حالی است که در خوابگاههای خودگردان بوشهر خبری از آن نیست.
ناگفته نماند، خوابگاههای دانشگاههای دولتی هم وضع چندان بهتری نسبت به خوابگاههای خودگردان ندارند. چند سالی هم هست که از همان ابتدا در دفترچه کنکور قید میشود محل انتخابی منطقه مورد نظر فاقد خوابگاه است اما هر سال به ظرفیت دانشجو افزوده میشود.
پيشرفت صنعت و تكنولوژی، قدرت و ثروت را افزايش داده ولي امكان زندگي با آرامش و صلح و اطمينان را از انسان سلب كرده و در حقيقت «كيفيت فداي كميت» شده و اعتدال و تناسب كنار رفته و بيماريهاي عصبي و روان تني، جانشين آن شده است.
براي احياي كيفيت زندگي مطلوب و داشتن جامعهاي سالم و بارور، نيازمند اين هستيم كه تك تك افراد آن جامعه از سلامت روان بالايي برخوردار باشند. دستيابي به آن هدف ممكن نيست مگر از طريق راهكارهاي پيشگيرانه در سطوح مختلف (پيشگيري اوليه و ثانویه) كه از ميان سطوح سهگانه پيشگيري در بهداشت روان، تنها در سطح نخست آن معناي واقعي پيشگيري است و شامل كليه فعاليتهايي است كه در جهت تأمين، گسترش و ارتقای سلامت رواني افراد جامعه انجام ميگيرد. بحث ارتقای سلامت رواني ارتباط و بستگي زياد به مسائل اجتماعي، سياسي، فرهنگي و اقتصادي دارد.
بهداشت رواني و بهبود شاخصهاي سلامت رواني، در هر جامعهاي نقش اساسي در تخمين پويايي و كاميابي جامعه ايفا ميکند. در اين بين جامعه دانشجويي به لحاظ مسووليت خطيري كه به عنوان مديران فرداي كشور بر عهده دارند، توجه خاصي را ميطلبد.
دانشگاه محلي براي كسب معلومات جديد و فضايل مختلف و به طور كلي رشد و تعالي ذهني و معنوي است. در اين محيط آموزشي شرايط، مقررات و ضوابط معيني وضع شده است كه نسبت به مؤسسات آموزشي قبلي از تنوع و پيچيدگي بيشتري برخوردار است. ضعف در تطبيق با عوامل ياد شده موجب بروز اختلال ميشود و عملكرد تحصيلي فرد را به شدت مورد تهديد قرار ميدهد. استمرار مشكلات و ضعف در رويارويي و مقابله صحيح با آنها ممكن است هر فردي را در سراشيبي سقوط قرار دهد.
ورود به دانشگاه نقطه عطفي در زندگي نيروهاي كارآمد و فعال جوان هر كشوري محسوب ميشود و غالبا با تغييرات زيادي در روابط اجتماعي و انساني آنها همراه است و در كنار اين تغييرات به انتظارات و نقشهاي جديدي نيز باید اشاره كرد كه همزمان با ورود به دانشگاه در دانشجويان شكل ميگيرد.
علاقه نداشتن به رشته تحصيلي، دوري از خانواده، تغيير در زندگي روزانه، دشواري نسبي دروس تخصصي، ناسازگار با ساير افراد در محيط آموزشي جديد و كافي نبودن امكانات رفاهي و اقتصادي و مشكلاتي نظير آنها از جمله عواملي هستند كه دانشجويان را در معرض شرايط جديدي قرار ميدهد كه متفاوت از تجربيات قبلي آنهاست. در نتيجه همه آنها قادر به انطباق با اين شرايط جديد در محيط دانشگاه نيستند و اغلب احساس ناتواني در حل مشكلات روزانه خود ميكنند و اين مشكلات ميتوانند ناراحتيهاي رواني را به وجود آورده و باعث افت تحصيلي در آنها ميشود.
با انتقال فرد به محيطهاي دانشگاهي، ميزان حمايتهاي خانوادگي در مقطع جديد کم میشود.
اين دوره انتقال با افزايش سطح مسووليت و نقشهاي اجتماعي، دشواري تكليف، گسترده شدن تعاملات اجتماعي، نياز داشتن به سازماندهي از طرف نظام آموزشي جديد، انتقال به ساختار آموزشي جديد و افزايش انتظارات از افراد شرايطي را فراهم ميآورد كه با قرار دادن فرد در چالشهايي جديد ميتواند روند معمول زندگي فرد را دچار بحران کند. در اين بين لزوم توجه جدي به مقوله بهداشت رواني دانشجويان بيش از پيش اهميت مييابد.
گزارش برخی دانشجویان خوابگاههای خودگردان در بوشهر و جنگ و جدالهایی که بین دانشجویان و سرپرست خوابگاهها میشود، همه حکایت از مکانی شبیه دارالمجانین دارد نه خوابگاه دانشجویان تحصیلکرده! و این وضعیت ربطی به دخترانه یا پسرانه بودن خوابگاهها ندارد، هر چند تاثیر روحی-روانی ان به مراتب بر دخترها و تغییر زندگی آنها بیشتر است.