
بامداد جنوب- هدي خرم آبادي:
روزگاری نه چندان دور زیستگاه پرندگان خوش خط و خالی بود که ساعتها نظاره برای نقش و نگارهای حک شده بر بدنشان ثانیهای بیش نیست. روزگاری نه چندان دور با بیرحمی اشرف مخلوقات اندکاندک رخت سفر بربستند و از اینجا کوچ کردند تا به امروز که بایست با قویتری و دقیقترین لنزها در جستوجوی رد پای آنها بود. بیشک رد پای پلنگ در منطقه کوه سیاه دشتستان برای جامعه دوستداران طبیعت بسیار لذتبخش و البته امیدوارکننده است. مشاهده رد پای دیگر گونههای جانوری نیز همین حس و لذت را دارد. روزگاری اینجا محل زیست فلامینگوها، پلیکانها، چوپ پاها، نوک خنجریها، انواع اردکها، هوبرهها و برخی پرندگان شکاری بود و امروز خیل عظیمی از این پرندگان رنگارنگ رمیده و کوچ کردهاند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر با بیان اینکه طبق تعریف کنوانسیون رامسر ۶ تالاب در استان شناسایی شده است، گفت: یکی از مهمترین تالابهای استان، تالاب حله با ۲۰ هزار هکتار مساحت است که متاسفانه به سبب خشکسالیهای دهه گذشته مساحت کل تالاب حله بوشهر به حدود 5 هزار هکتار تقلیل یافته است.
حسین دلشب روز گذشته در نشست بررسی بازدید از تالابهای استان بوشهر با بیان اینکه این استان از جایگاه مهمی در این عرصه برخوردار است، تصریح کرد: درخواستهای متعددی برای بازدید از تالاب و موزه اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر دریافت شده است.
وی جایگاه تالاب در حوزههای مختلف گردشگری، زیستمحیطی و اشتغالزایی را مهم دانست و خاطرنشان کرد: وجود تالابها برای مناطق نقطه عطف محسوب میشود و علاوه بر اشتغال میتواند سبب تعادل در محیط زیست شود.
دلشب با تاکید بر نقش مهم تالاب در منفعت محلی نیز گفت: نگهداری از تالابها و تلاش برای ایجاد یک محیط مناسب، برای زندگی موجودات در آن مناطق سبب منفعت جوامع محلی میشود.
مدیرکل محیط زیست استان با بیان اینکه کمیسیون تالابهای کشور در سال 1362 تالاب را ناحیهای از مظاهر طبیعی خدادادی و دارای توالی زیستی تعریف کرده است، افزود: خاک تالاب به وسیله آبهای سطحی و زیرزمینی به صورت اشباع در میآید و در طول زمان و با شرایط عادی و محیطی تشکیل میشود و دارای توالی زیستی است.
وی با تاکید بر اینکه هنوز همه خواص تالابها در این کره خاکی، بر انسان معلوم و آشکار نشده است، خاطرنشان کرد: تالابها منابعی طبیعی و بکر هستند و بهخاطر وجود توامان آب و خشکی در جوار هم و در وسعت مناسب بیشتر مردم، آرامش و زیبایی تالابها را نسبت به کوه و بیابان بیشتر میپسندند. اقتصاد جهان از یک اقتصاد قهوهای به سمت اقتصاد سبز حرکت میکند و برای تاثیرگذاری بیشتر این نوع اقتصاد محافظت از تالابها نیز بسیار حائز اهمیت است.
دلشب در ادامه ویژگی تالاب حله بوشهر را برشمرد و گفت: تالاب حله بخش مهمی از تالابهای ایران است که با وجود تلاشهای صورت گرفته و تغییر شرایط به سمت پایداری مثبت هنوز هم با توسعه یکجانبه روبهرو است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر با اشاره به اینکه تعداد زیاد گیاهان و جانوران موجود در تالابها، سبب جلب توجه بیشتر مردم میشود، یادآور شد: نیها و رقص آنها در باد و پرندگانی که در لابهلای آنها مخفی شدهاند چشم انسان را کنجکاو برای دیدن و گوشها را مهیای شنیدن میسازند. وی یادآور شد: در این اداره کل جلسات متعددی با حضور صاحبنظران، سمنها، رسانهها و دانشجویان و دانشگاهیان با موضوعات زیستمحیطی برگزار میشود که سلسله جلسات حلقه خوانش زیستمحیطی و نشستهای گفتمان سبز از این گونه موارد هستند.
رئیس اداره محیط زیست دریایی بوشهر درباره جایگاه تالابی استان گفت: تالاب حله بوشهر دارای ظرفیتهای مهمی در حوزه بانکهای زیستمحیطی و پناهگاه حیات وحش و جانوران دریایی است.
محمدامین طلاب با اشاره به نقش مهم نقاط حفاظتشده در زاد ولد لاکپشتان تصریح کرد: مناطق نایبند، خارگ، خارگو، نخیلو و امالگرم زیستگاه لاکپشت منقارعقابی است که هر ساله در این مناطق اقدام به زاد ولد میکنند.
مسوول دفتر امور حیات وحش ادارهکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر نیز در ادامه با بیان اینکه تالاب مند، نایبند، نخیلو و امالگرم در فهرست تالابهای مورد حمایت کنوانسیون رامسر قرار دارد که اقدامات مهمی در این عرصه انجام شده است، گفت: پارکهای ملی دریایی نایبند و دیرنخیلو، منطقه حفاظتشده مند و حله، اثر طبیعی ملی خارگو و پناهگاه حیات وحش خارگ از جمله زیستگاههای مهم جانوران استان بوشهر است.
خسرو درویشی با بیان اینکه سواحل پارک ملی دریایی دیرنخیلو محل تخمگذاری پرندگان و تکثیر نسل لاکپشت منقارعقابی است، تصریح کرد: پارک ملی دریایی دیرنخیلو شامل مناطق امالگرم و تهمادون محل تخمگذاری لاکپشتها بهویژه لاکپشت نوکعقابی و سبز است.
كنوانسیون رامسر قدیمیترین معاهده بینالمللی با تاكید بر حفاظت از طبیعت در جهان است. آغاز آن در دوم ماه فوریه 1971 (13 بهمن 1349) در شهر ایرانی رامسر بوده كه كنوانسیون نام خود را از این شهر گرفته است. كنوانسیون رامسر در سال 1975 جنبه قانونی یافت. این معاهده 158 كشور عضو را ملزم به تعیین و حفظ تالابهای با اهمیت بینالمللی و تشویق به استفاده خردمندانه از آنها میکند.
گر چه نام رسمی كنوانسیون «كنوانسیون تالابهای بینالمللی بهویژه به عنوان زیستگاه پرندگان آبزی» یا به اختصار «كنوانسیـون تالابهـا» نوشتـه میشـود ولی به طور معمول به «كنوانسیون رامسر» شهرت دارد. این كنوانسیون بر حفاظت و بهرهبرداری معقول از تالابها به خصوص در جهت فراهم ساختن زیستگاهی برای پرندگان آبزی تأكید میكند. طی گذشت سالها كنوانسیون گستره نگرش خود را چنان افزایش داده كه همه ابعاد حفاظت و بهرهبرداری معقول و پایدار از تالابها را در بر میگیرد و تالابها را در زمره اكوسیستمهایی میداند كه در حفاظت از تنوع زیستی و رفاه جامعه بشری اهمیت فوقالعادهای دارند. به همین دلیل بعدها كنوانسیون نام خود را به «كنوانسیون حفاظت از تالابها» تغییر داد.
محافظت از تالابها به منظور بازگشت رویایی پرندگان خوش خط و خال که به راستی نقش خامه پر زر و زیور پروردگار بر آنها نمایان است و حرکت به سمت اقتصاد سبز بایست از جمله دغدغههای جوامع محلی و محیط زیست باشد که در این راستا، بهرهمندی از دانش، تجربیات و فعالیت داوطلبانه دوستداران طبیعت، شرط مهم و اساسی محقق شدن چنین امری است.