
بامداد جنوب - فرهنگ:
کاغذ امروز به داغترین و نگرانکنندهترین بحث روز رسانههای مکتوب شامل روزنامهها، هفتهنامهها و دوهفتهنامه و... تبدیل شده، بهگونهای که بسیاری از صاحبان امتیاز و مدیران مسوولان این نشریات را به «چهکنم، چهکنم» واداشته است. معضلی که اگر تدبیری برای آن اندیشیده نشود، باید مرگ تدریجی رسانههای مکتوب را پذیرا شویم. این مشکل که در نتیجه افزایش یکباره قیمت دلار در بازار رخ داده، تاکنون راهی برای خلاصی آن یافت نشده، هرچند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهمنظور حفظ بقای رسانههای مکتوب به موضوع ورود و تلاش کرد که دولت کاغذ را در اقلام کالاهای اساسی قرار دهد و با همان ارز دولتی خریداری شود اما ظاهرا این اقدام هم موفقیتآمیز نخواهد بود، چراکه از یکسو، نوسان قیمت دلار همه تصمیمگیریها را تحت سیطره خود درآورده و از سوی دیگر، کاهش یا توقف واردات کاغذ بهدلیل کاهش تولید آن (بهعلت حفظ محیط زیست) در کشورهای صادرکننده، نوید روزهای خوب را نمیدهد و نمیتوان با دل بستن به اما و اگرها به آینده نشریات مکتوب خوشبین بود!!!
به گفته سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: «موجودی ما در تامین کاغذ تنها دو ماه آینده است و باید بانک مرکزی برای تامین کاغذ، سفارش با نرخ ارز دولتی تضمینی را داشته باشد». در این صورت اگر محمولهای جدیدی از کاغذ وارد نشود، چگونه میتوان به حیات روزنامهها امیدوار بود؟!! همچنین محمد سلطانیفر، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این خصوص گفته است: «وضعیت حوزه کاغذ روز به روز حادتر و حادتر میشود، چراکه تولید کاغذ جهانی بهشدت کاهش پیدا کرده و نصف شده است. این اتفاق در راستای حفظ محیط زیست و مواردی از این قبیل است و همین امر تهیه کاغذ را برای ما خیلی خیلی سخت کرده است. کاغذ در دو سال اخیر بهشدت گران شد از طرفی نیاز ما به آن باعث شد فروشندگان قیمت آن را بالاتر ببرند».
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در نشست خبری خود با اهالی رسانه که روز گذشته در آستانه «روز خبرنگار» برگزار شد، در این خصوص گفت: من بر مساله کاغذ تاکید ویژهای دارم که جزء وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست اما بهدلیل کمک به مطبوعات وارد مساله شدهایم. باید بدانیم که در جهان بهدلیل حفظ محیط زیست تولید کاغذ کم شده است؛ برای مثال، چین که بزرگترین صادرکننده کاغذ بود، الان واردکننده شده است. همچنین وزارت جهاد کشاورزی بریدن چوب درختان جنگل را ممنوع کرده است و گران شدن دلار بر بحران کاغذ اثر گذاشته است و بهدلیل اینکه نقدینگی مطبوعات هم کم شده بود، کارگروه کاغذ را تشکیل دادیم و با افرادی که میخواستند کاغذ وارد کنند مذاکره کردیم بر این اساس تا یک یا دو ماه دیگر ۳۵ هزار تن کاغذ وارد کشور خواهد شد. البته برخی از این حجم کاغذ در گمرک است.
سیدمحمدرضا دربندی در ادامه درباره کاغذهایی که همشهری خریداری کرده بود، توضیح داد: موسسهای ۲۰ هزار تن کاغذ را وارد کرده بود که موسسه همشهری بهدلیل احتیاج ۳۵ هزار تنی خود کل آن کاغذها را خریداری کرد و این خرید کاغذ قبل از تشکیل کمیته کاغذ در معاونت مطبوعاتی بود.
وی همچنین با بیان اینکه حدود ۲۶۰ میلیون دلار به کاغذ اختصاص داده شده است و ما از بانک مرکزی خواستهایم که فهرستی را به ما بدهند تا بدانیم به چه موسساتی این مقدار اختصاص داده شده است، افزود: اگر فهرست بدهند دست ما بازتر میشود؛ زیرا ما متوجه شدهایم که کاغذها به یک شرکتی که دو ماه پیش مجوز گرفته است و حتی به جوانانی که این کاره نیستند، تعلق گرفته است. البته این مقدار از کاغذ کتاب را هم شامل خواهد شد. ما چند روزنامه بزرگ مانند «خراسان جنوبی»، «همشهری» و «جام جم» را داریم که خودشان واردکننده کاغذ هستند. ما از آنها تعهد گرفتیم که آنها در بازار خرید نکنند و خودشان کاغذهایی را که وارد میکنند، مصرف کنند و اگر اضافه ماند، زیر نظر ما به روزنامهها ارائه دهند. همچنین با پنج واردکننده بزرگ کاغذ صحبت کردهایم که هماهنگی برای وارد کردن و توزیع کاغذ داشته باشند.
دربندی درباره اینکه برخی نشریات قرار است در اعتراض به بحران کاغذ در روز خبرنگار منتشر نشوند، تصریح کرد: من با این کار موافق نیستم، به این دلیل که ما تمام تلاش خود را انجام میدهیم تا مشکل برطرف شود. اگر ما کاری انجام نمیدادیم این انتقاد را میپذیرفتیم اما در تلاش هستیم؛ البته نشریات آزادی دارند، بنابراین میتوانند یک روز منتشر نشوند.
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخشی دیگر از سخنانش به رسانههای مجوزدار اشاره کرد و گفت: بهطور کلی ۹۳۰۰ رسانه تا به امروز مجوز گرفتهاند؛ از این تعداد رسانه، ۲۳۰۰ خبرگزاری و پایگاه خبری وجود دارد و در مجموع هفت هزار رسانه مکتوب داریم. از میان ۲۳۰۰ خبرگزاری و پایگاههای خبری، هزار سایت غیرفعال است و از میان ۱۳۰۰ رسانه فعال ۳۰ خبرگزاری و بقیه آنها پایگاههای اطلاعرسانی هستند. در واقع تعداد خبرگزاریهای ما با خبرگزاری اتحادیه اروپا برابری میکند.
وی در ادامه با بیان اینکه از میان هفت هزار رسانه مکتوب در ایران، ۳۸۰۰ رسانه فعال هستند و بقیه آنها یا غیرفعال هستند یا بهطور نامنظم منتشر میشوند، بیان کرد: از میان این ۳۸۰۰ رسانه مکتوب ۳۰۰ روزنامه، ۱۸۰۰ هفتهنامه و دوهفتهنامه، ۱۹۰۰ ماهنامه و فصلنامه داریم. همچنین ۳۵۰ نشریه ورزشی، ۷۵ نشریه کودک و نوجوان و ۱۰ عنوان رسانه برای معلولان و ۱۰۰ عنوان نشریه هنریـ سینمایی و ادبی، ۹۰ عنوان نشریه خانواده و سرگرمی و ۱۲ عنوان نشریه اقلیتهای مذهبی وجود دارد. این در حالی است که در کشور آلمان ۱۲۰ روزنامه، در کشور کانادا ۱۰۰ روزنامه، در کشور چین دو هزار و هند هشت هزار روزنامه دارند. این نشان میدهد که کشور ایران از حجم بالایی در روزنامه و نشریه برخوردار است. از میان ۳۸۰۰ رسانه مکتوب، ۱۴۰۰ نشریه با مدیرمسوولی یک خانم اداره میشوند و ۱۵۰ نشریه مدیرمسوول اهل سنت دارند،
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی با اشاره به اقدامات خود در شش ماههای که روی کار آمده است، تصریح کرد: ما توجه ویژهای به بدنه اصلی رسانه یعنی خبرنگاران و روزنامهنگاران داریم و با همکاری صندوق هنر، سه هزار سهمیه برای بیمه پایه خبرنگاران گرفتهایم. اگر فردی در یک رسانه کار میکند و بیمه ندارد، صندوق هنر آن فرد را بیمه خواهد کرد. همچنین سه هزار سهمیه بیمه تکمیلی را گرفتهایم و ثبتنام ما تمام شده است. در واقع این بیمه ۸۵۰ هزار تومان است که ۳۲۰ هزار تومان آن را خبرنگار باید پرداخت کند و بقیه را ما واریز خواهیم کرد.
دربندی درباره وامهایی که برای خبرنگاران در نظر گرفته شده است، بیان کرد: وامهای یک، دو یا سه میلیونی را که سقف محدودی هم دارند، با توجه به شرایط ضروری خبرنگاران به آنها پرداخت خواهیم کرد. همچنین برای وامهای بزرگتر با بانک قرضالحسنه مهر ایران صحبت کردهایم که مقداری را ما واریز کنیم و بقیه را آنها اقدام کنند تا وامهای ۲۰ یا ۳۰ میلیونی به خبرنگاران داده شود.
وی با اشاره به اینکه همچنین مشاوره حقوقی و بیمهای برای خبرنگاران در نظر گرفتهایم؛ به این معنی که یک کارشناس بیمه و یک حقوقدان حضور خواهند داشت تا اگر خبرنگاران مشکلاتی در این زمینه دارند، به آنها مشاوره داده شود، گفت: اینترنت بدون فیلتر نیز با توجه به اسامی که ارائه شده است، به تعداد ۳۰۰ یا ۴۰۰ نفر گرفتهاند و بقیه افراد هم در مرحله دریافت آن قرار دارند. اگر خبرنگاری اینترنت بدون فیلتر میخواهد باید از طریق مدیرمسوول خود اقدام کند.
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی در خصوص کارتهای خبرنگاری هم توضیح داد: همچنین برای صدور کارت خبرنگاری، سادهسازی انجام دادهایم و خبرنگار با مراجعه به سایت جامع رسانهها میتواند برای دریافت کارت خبرنگاری اقدام کند.
دربندی درباره ساماندهی پرداخت یارانه گفت: ما دو ماه و نیم است که برای شیوهنامه یارانهها و اصلاحات آن کار کردهایم و همچنین شیوهنامهای برای سایتها ایجاد و در این راستا به نشریات استان و شهرستانهای محروم توجه شده است. ما در این راه ضرایب افزاینده و کاهنده قرار دادهایم که طبق آن یارانه را اضافه یا کم خواهیم کرد. ما از اردیبهشت ماه امسال دو نوبت یارانه را به رسانهها اختصاص دادهایم؛ این در حالی است که باید رسانهها یک نوبت یارانه داده میشد اما بهدلیل گرانی کاغذ و برای اینکه رسانهها نقدینگی داشته باشند، هشت میلیارد تومان به ۳۰۰ روزنامه و چهار میلیارد تومان به خبرگزاریها اختصاص داده شده است. همچنین هشت میلیارد هم به سایر نشریات و هفتهنامهها یارانه داده شده و حدود یک میلیارد هم از پارسال معوقه داشتهایم و در مجموع ۲۱ میلیارد به ۱۸۰۰ رسانه یارانه پرداخت کردهایم.
وی سپس با بیان این که با موسسهای صحبت کردهایم که اگر روزنامهای بخواهد در وبگاه وارد شود، تنها ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان واریز خواهد کرد، افزود: این در حالی است که در گذشته برای این کار باید چهار تا پنج میلیون تومان پرداخت میکردند. همچنین تدوین شیوهنامهها در جهت ساختارمند کردن مطبوعات را برعهده داریم که مطبوعات را رصد خواهیم کرد و خواهیم دید که آیا بر اساس شیوهنامهها عمل میکنند یا نه. سرپرست نشریات در استانها نیز گاهی خطاهایی را انجام میدهد که شیوهنامهای برای تخلفات آنها تدوین و اعمال شده است.
دربندی در این نشست تاکید کرد: اگر خبرنگاران بخواهند مسافرت خارجی بروند ما برای آنها کارت بینالمللی خبرنگاری به مدت دو هفته صادر خواهیم کرد که بتوانند جاهای دیدنی را با تخفیف یا رایگان ببینند.
مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی درباره رسانههای غیرفعال در کشور، تصریح کرد: رسانههایی که غیر فعال هستند؛ یعنی نظم انتشار بر آنها ۱۰ یا ۲۰ درصد است. نشریات که نظم انتشارشان ۱۰ درصد بود مجوزشان لغو میشد اما بهتازگی زیر ۲۰ درصد نیز این اتفاق میافتد. اگر این روند ادامه پیدا کند رسانههای غیر فعال ما به صفر خواهد رسید.
دربندی در پایان در پاسخ به این پرسش که یارانهها به چه رسانههایی تعلق میگیرد، گفت: هر نشریهای که وابسته به نظام جمهوری اسلامی ایران است، از فهرست ما خارج خواهد شد، به دلیل این که پول کم است و یارانهها را فقط به رسانههای خصوصی میدهیم، اما باید بیمه نیز داشته باشند.