کریم جعفری
ارتش روسیه در طول تقریباً در دو ماه گذشته به شکل گسترده و بی‌سابقه‌ای در حال استفاده از پهپادهای قدرتمند و پیشرفته شاهد ۱۳۶ در نبرد علیه ناتو در سراسر اوکراین هستند. روسیه که در همان ۶ ماه نخست جنگ با ناتو در اوکراین به این نتیجه رسید بدون داشتن قدرت پهپادی نمی‌تواند بر ناتو غلبه کند، به سراغ ایران آمد و ایران هم سخاوتمندانه یکی از بهترین ابزارهای جنگی خودش را که پیش از این در نبرد علیه ائتلاف سعودی اماراتی در یمن جواب داده بود، به روس‌ها پیشنهاد داد و ارتش روسیه در پارت نخست ۲۰۰۰ فروند از این پهپادها را به صورت مستقیم از ایران وارد کرد و پس از دیدن نتایج خارق‌العاده آن در میدان نبرد و تغییر سرنوشت جنگ یک تصمیم راهبردی و مهم گرفت.
در یک معامله برد برد میان ایران و روسیه، وزارت دفاع روسیه تصمیم گرفت تا خط مونتاژ کامل این پهپاد را از ایران خریداری کند و در یک معامله تقریباً ۲ میلیارد دلاری طرفین برای انتقال کامل این تکنولوژی در مدت ۲ سال توافق کرد. با کمک متخصصان ایرانی خط مونتاژ - تولید پهباد شاهد ۱۳۶ در جمهوری تاتارستان راه افتاد و قطعات از ایران به روسیه فرستاده می‌شد تا آنجا مونتاژ شده و این پهپادها راهی میدان نبرد شوند. موفقیت این پهپادها در چنان سرنوشت جنگ را تغییر دادند که روس‌ها برخی دیگر از مدل‌های این پهباد مانند شاهد ۱۳۱ را هم به خدمت گرفتند. عملکرد درخشانی پهپادها به گونه‌ای بود که در دو دیدار پوتین با شهید رئیسی، او سه بار بابت عملکرد خوب این پهپادها از ایران تشکر کرد.
خط مونتاژ راه افتاده در تاتارستان آرام آرام به یک خط تولید تمام عیار تبدیل شد و قطعات ارسالی از ایران هم در خود روسیه تولید شدند. با این حال برخی قطعات همچنان از ایران به روسیه فرستاده می‌شود تا نسبت تولید این پهباد در روسیه به ماهانه بیش از ۳۰۰۰ فروند برسد. این عدد و رقم را می‌توان از روی شماره بدنه پهپادهایی یافت که پس از انهدام اهداف خود شماره سریال‌های تولید شده آنها بر جای مانده است. از زمانی که این خط تولید مهم و راهبردی در شهر قازان راه اندازی شده، ناتو بارها تلاش کرده تا این کارخانه را هدف قرار دهد اما به دلایل مختلف از جمله بعد مسافت البته هوشیار شدن بیش از پیش روس‌ها با قرار دادن سامانه‌های پدافندی به این موفقیت دست پیدا نکرده است.
وزارت دفاع روسیه حالا با انتشار ویدیویی از خط تولید ویرایش‌های مختلف این پهپاد در حال ارسال پیامی واضح و آشکار به ناتو است. تقریبا ۴ مدل مختلف شاهد ۱۳۶ در تاسیسات جداگانه در روسیه تولید می‌شوند که برخی از آنها چنان در برابر جنگ الکترونیک مقاوم هستند که باعث بهت و تعجب ناتو شده‌اند. نکته جالب آنکه پردازنده‌های همه این پهپادها توسط ایران ساخته شده و سامانه ناوبری آنها نیز همان سامانه‌ای است که در حملات موشکی و پهپادی یران در وعده صادق ۳ سرزمین‌های اشغالی را شخم زد. ارتش روسیه در برخی از شب‌ها تا بیش از ۶۰۰ فروند از این پهپادها را به سمت مواضع ناتو پرتاب می‌کرد.
روسیه حالا موتور، بال، بدنه و حتی سر جنگی قدرتمندی برای این پهپاد می‌سازد، سر جنگی ۹۰ کیلویی که گاهی اوقات مشاهده شده از نوع ترمو باریک است و خسارت‌های بسیار سنگینی به زیرساخت‌ها و تاسیسات موجود در اوکراین وارد کرده است. بر اساس برخی آمارها روسیه تا امروز ۱۴ هزار فروند از این پهپادها را در تاسیسات خود مونتاژ و تولید کرده که یک عدد بزرگ است و با توجه به نرخ تولید ماهانه تا ۳۰۰۰ فروند، هزینه تمام شده آن برای ارتش روسیه بسیار به صرفه است....
همین چند روز پیش بود که تصاویری منتشر شد که ارتش تروریستی آمریکا نیز در حال مهندسی معکوس این پهپاد نامدار و موفق ایرانی است. پهپادی که امروز صنایع دفاعی کشورمان نمی‌توانند جوابگوی سفارش‌های متعددی باشند که توسط خریداران مختلف سفارش گذاری شده و درآمد قابل توجهی نیز برای کشورمان داشتند. صنایع پیشرفته دفاعی ایران امروز نه تنها جوابگوی نیازمندی‌های نیروهای مسلح کشورمان هستند بلکه جایگاه مهمی در سبد صادرات و درآمد ارزی ایران خواهند داشت.
