عبدالله محمدعلیپور: موضوع بیکاری جوانان و بهخصوص تحصیلکردگان دانشگاهی و تلاش برای اشتغالزایی برای آنها، کمکم از یک دغدغه شخصی و خانوادگی به یک سوژه اجتماعی و مهم تبدیل شده است؛ سوژهای که بهنظر میرسد در حال تبدیل کردن تهدیدها به فرصتهای بیبدیل اجتماعی است.
در همه ممالک، بیکاری یک معضل اقتصادی و اجتماعی قلمداد میشود و تلاش دولتمردان دلسوز در همه کشورها، کم کردن از میزان بیکاری و رها شدن از مشکلات ناشی از آن است. با اینحال، افزایش میزان اشتغال و ایجاد شغلهای جدید، الزاما به دلسوزی مسوولان ارتباطی ندارد و یکی از دلایل عمده شغلدار شدن مردم، توسعه اقتصادی و استفاده از فرصتهای اقتصادی موجود است.
برای نمونه توسعه پارس جنوبی و تلاش برای استخراج هرچه بیشتر گازهای میدان مشترک بین ایران و قطر، در حدود 15 سال گذشته، حجم زیادی از سرمایهگذاری را وارد این منطقه کرده و بسیاری از جوانان و تحصیلکردگان دانشگاهی سراسر کشور را به جنوبیترین نقطه کشور کشانده است.
نتیجه چنین توسعهطلبی اقتصادی برای مناطق جنوب، بهخصوص مردم استان بوشهر، علاوه بر مخاطرات زیستمحیطی، ایجاد فرصتهای شغلی بسیار برای جوانان است. هر چند تعداد شغلهای ایجاد شده در این منطقه در مقایسه با تعداد تحصیلکردگان دانشگاهی استان اندک است اما تقریبا هیچیک از دانشآموخته دانشگاهی در سایر استانهای کشور چنین شانسی برای سرکار رفتن نصیبشان نشده است.
شاغلان منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی خود کاملا واقف هستند که اگر این میدان گازی مشترک توسعه نمییافت و اگر برنامهریزی برای ایجاد 24 فاز استحصال گاز انجام نمیشد، شاید برای بهدست آوردن چنین شغلهایی باید مدتها زمان سپری میشد. همچنان که با رونق گرفتن پارس جنوبی، طبیعت منطقه دچار آسیب جدی شده و در آینده نیز بر میزان آن افزوده میشود. نتیجه اینکه نگاه صرف به مزیتهای وجود پارس جنوبی در استان بوشهر یا معایب آن، بهتنهایی صحیح نیست و برای بررسی کلی این موضوع، باید این جنبهها و سایر جوانب در نظر گرفته شود.
آمارهای غیررسمی نشان میدهد که در پارس جنوبی بیش از 30 هزار نفر شاغل هستند که بر اساس آخرین آمارهای رسمی اعلام شده، حدود 25 درصد از این افراد بوشهری هستند و سایر کارکنان از شهرها و استانهای دور و نزدیک به منطقه ویژه اقتصادی پارس آمدهاند. بهگفته یکی از مدیران دولتی استان، تنها در فاز 12 پارس جنوبی، 840 نیروی بوشهری شاغل هستند که از این میان 175 نفر از شهرستان کنگان به سر کار رفتهاند.
البته بر اساس مصوبه مشهور اشتغال 50 درصدی بومیان در پارس جنوبی، حداقل باید تاکنون نیمی از شاغلان بومی میبودند که بهدلایل مختلف این امر محقق نشده است و با وجود فرصتهای شغلی و نیروهای تحصیلکرده فراوان در استان بوشهر، هنوز در اغلب استخدامیهای جدید این سهمیه به خوبی دیده نمیشود.
گرچه این نوشته بهدنبال بررسی دلایل این موضوع نیست اما اکثر نیروهای بومی شاغل در منطقه ویژه پارس جنوبی میگویند علت اصلی محقق نشدن سهمیه 50 درصدی بومیها، محکم نبودن قوانین مربوط و سهلگیری مدیران و مسوولان ارشد منطقه و استان در مورد تخلفات شرکتهای خصوصی و حتی دولتی در زمینه استخدامیهاست. آنها عقیده دارند که مردم استان بوشهر و بهخصوص مناطق جنوبی آن، بهسبب آسیبهایی که محیط زیست آنها از توسعه پارس جنوبی دیده است، برای اشتغال در واحدهای صنعتی فعال استحقاق بیشتری دارند.
این عقیده البته درست بوده و ظاهرا همه آنرا قبول دارند اما در عمل چیزی که رخ میدهد، خلاف این ماجرا است و آنهایی که تجربه بیشتری در کار کردن برای پروژههای پارس جنوبی دارند، به این نتیجه رسیدهاند که علاوه بر پیگیریهای مدیران دلسوز دولتی استان در منسبهای مختلف، لازم است تلاشی نیز از سوی شاغلان منطقه برای این موضوع صورت گیرد. حالا بهنظر میرسد کارجویی برای جوانان استان در پارس جنوبی به یک جنبش قوی تبدیل شده و در فضای حقیقی و مجازی، گروههایی در حال رشد هستند که با نیتهای خیرخواهانه بهدنبال برطرف کردن تبعیضهای موجود و ایجاد روزنههایی برای ورود جوانان مستعد استان به منطقه ویژه پارس جنوبی هستند.
این گروهها با اشکال مختلف در فضای مجازی وجود دارند؛ گروههای تخصصی آشنایی بیکاران با فضای کاری منطقه پارس جنوبی، معرفی فرصتهای کاری، شبکههای بارگذاری رزومههای کاری و گروههای مردمی اشتغال و... از جمله گروههای شکل گرفته هستند که روز به روز بر تعداد اعضای آنها افزوده میشود.
در این میان، فارغ از نتیجه دادن یا ندادن چنین اقداماتی، بهنظر میرسد شبکههای اجتماعی در حال تبدیل کردن تهدیدهای اجتماعی و اقتصادی استان به فرصتهایی بینظیر هستند. در حالی که بیکاری تاکنون یک تهدید جدی و روزافزون برای جوانان استان تلقی میشده است، تشکیل چنین گروههایی در فضای حقیقی و مجازی بهنوعی این تهدید را به فرصتی برای نوعدوستی و همکاری تبدیل کرده است.
فرصتی که میتواند به ایجاد یک شبکه اجتماعی گسترده و تاثیرگذار تبدیل شود و در آینده عامل مهمی برای رسیدن به اهداف مهمتر استان باشد.
امید میرود شکلگیری گروههای مردمی پیگیری اشتغال، در کنار پشتیبانیهای مسوولان دلسوز استان ادامه یابد و استان بوشهر نیز بتواند به سهم خود در پارس جنوبی که داشتن مدیران لایق در ردههای بالای صنعت نفت و گاز، توجه جدی به از بین بردن اثرات سوء زیستمحیطی فعالیتهای صنعتی و توسعه همهجانبه و متکی به صنعت استان است، دست یابد.