بوشهر در دامن خود هنرمندان قابل و مطرحی را پرورده است، بهطوری که در حال حاضر بسیاری از این هنرمندان در کشور پرآوازه هستند. ایرج صغیری، منیرو روانیپور، صادق چوبک، منوچهر آتشی، احمد آرام و... فرزندان این خاک نفتخیز هستند که با سرانگشتان خود نقش هنر بر لوح سپید عشق زده و خواهند زد.
اما در میان این هنرمندان افرادی نظیر داریوش غذبانی، احسان عبدیپور، سیدرضا صافی و سیدحسین صافی در حوزه فیلم و مستندسازی نیز با تولیدات خود در میان هنرمندان کشوری درخشیدهاند، سیدحسین صافی هنرمندی است که در عرصه مستندسازی از هنرمندان مطرح کشوری بهشمار می رود و برادر دیگر این هنرمند سیدرضا صافی با ساخت فیلمهای کوتاه و بلند بهخصوص در حوزه کودک و نوجوان در سطح کشور مطرح شده است. وی در سال 1389 نخستین تجربه بلند خود را به نام «بالابان» ساخته است. این فیلم تاکنون در جشنوارههای مختلفی نظیر جشنواره بینالمللی فیلم کودک و نوجوان، جشن خانه سینما و... حضور داشته و جوایزی هم بهدست آورده است. در حال حاضر هم از سوی هیات انتخاب در بخش مسابقه پنجمین جشنواره بینالمللی فیلم سبز ایران که به همت سازمان محیط زیست برگزار میشود، انتخاب شد و دوشنبهشب بهطور همزمان در سینماهای سراسر کشور اکران شد. به این بهانه گفتوگویی را با کارگردان این اثر انجام دادیم.
سیدرضا صافی با بیان اینکه بیشتر آثار خود را برای مخاطبان کودک و نوجوان تولید میکند، در گفتوگو با بامداد جنوب گفت: تاکنون دهها فیلم کوتاه و نیمهبلند داستانی و مستند ساختهام اما تعدادشان یادم نیست. برخی کارها هم بوده که فقط گوشهای از کار به عهده من بوده، بهعنوان مثال، در کاری تدوینگر بودهام. در زمینه سریال هم سه سریال داستانی به نامهای «قصههای عباس و یونس» «ماجراهای عزو و مزو» و «شهری درمنظومه شمسی» کار کردهام که کار اول به سفارش شبکه یک بود و دو کار بعدی برای شبکه استانی بوشهر ساخته شد. البته کار سوم یعنی «شهری در منظومه شمسی» بعدها پایه و طرح سریال رامبد جوان بهنام «مسافران» شد که دقیقا مبنای آن طرح سریال ما بود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در بخش فیلم سینمایی هم دو تا کار تولید کردهام، افزود: نخستین فیلم بلندم «بالابان» نام دارد و دومین تجربهام هم فیلم «پینوکیو، عاموسردار و رئیسلی» است که سال گذشته تولیدش به پایان رسید و جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم نوجوان را از آن خود کرد که انشاءالله منتظر اکرانش در پاییز امسال باشید. یک تلهفیلم هم سه چهار سال پیش برای شبکه یک سیما بهنام «فرار» کارگردانی کردم که هیچ علاقهای به آن ندارم و بهدلایل متعدد، فرزند ناخلفی شد که دوستش ندارم. هرچند که برخی از دوستان معتقدند، کار خوش ساختی شده است! این کار هم هر سال در ایام دهه فجر از شبکه اول سیما پخش میشود.
صافی در پاسخ به این پرسش که در فیلمهای خود بهدنبال چه چیزی هستید، بیان کرد: چه سوال سختی پرسیدید! شاید در کارهایم بهدنبال کشف خودم هستم.
کارگردان فیلم «بالابان» با اشاره به اینکه اصلا از حضور این فیلم در جشنواره بینالمللی فیلم سبز ایران مطلع نبودم تا اینکه از دبیرخانه این جشنواره با من تماس گرفتند و گفتند که میخواهند این فیلم را در جشنواره فیلم سبز شرکت دهند و من هم موافقت کردم، یادآور شد: فیلم «بالابان» با وجود اینکه فیلم شلوغ و پر بازیگری است، در ژانر اجتماعی نمیگنجد. فیلمی است که دنبال روایت قصهاش است. هر شخصیت و مکانی را که مورد نیاز قصه باشد، به کار میگیرد. بنابراین دغدغه من در وهله اول روایت صحیح قصه بوده است و اگر دغدغههایی هم در زمینههای اجتماعی داشتهام، (که حتما داشتهام) نمیتوانسته اولویت اول باشد. اولویت بالابان طرح و اجرای قصه خودش است اما در این رهگذر قشرهایی از اجتماع را هم از نگاهش گذرانده که در نوع خودش خالی از دغدغه نبوده؛ از معلم و محیطبان بگیر تا قاچاقچی و معاملهگر پرنده و شکارچی آن و شاهین بیپناه و مادرش که باید راه خود را در این شرایط سخت و پراسترس پیدا کنند.
سیدرضا صافی در پاسخ به این سوال که تا چه میزان تلاش کردید که فضای زندگی مردم جنوب و محرومیتهایشان را در این فیلم به تصویر بکشید، گفت: هیچ تلاشی نکردم تا با لوسبازیهای روشنفکرانه بخواهم از محرومیتهای منطقه جنوب، برای خودم نمدی بدوزم! شما در عین اینکه در بالابان فقر را با همه تلخی و زشتی آن میبینید اما شلختگی و نکبت نمیبینید. تلخی هست اما احساس ترحم برنمیانگیزد. مردم جنوب و بوشهر با همه محرومیتها سرشان بلند است و بهقول معروف از کلاسشان کم نمیگذارند. به همین دلیل است که در بالابان اگر فقر هم میبینید؛ فقری استیلیزه شده است. شلختگی و نکبتی را که معمولا در فیلمهای با لوکیشن جنوب میبینید، در این فیلم نمیبینید.
وی با بیان اینکه فیلم «بالابان» در ظاهر فقط قصه شکار و قاچاق پرنده است ولی در روایت یک نوع عشق و علاقه به طبیعت و محیط زیست را در لایههای زیرین قصه میبینید که این عشق با اجرائی مشقتبار و شرایط سختی فیلمبرداری و کارگردانی شده است، در خصوص اینکه بیشتر از کدام اثرش رضایت دارد، بیان کرد: از هیچکدام رضایت کامل ندارم ولی از سریال «قصههای عباس و یونس»، «تخممرغ جنگی»، «بالابان» و این کار آخری یعنی «پینوکیو، عامو سردار و رئیسلی» رضایت نسبی دارم.
صافی در پایان با اشاره به اینکه مهرماه منتظر اکران فیلم «پینوکیو، عاموسردار و رئیسلی» باشید، خاطرنشان کرد: البته بعد از پایان ساخت فیلم «پینوکیو، عاموسردار و رئیسلی» هم مشغول ضبط صحنههای بازسازی شده مستند پنج قسمتی بهنام «5 نفر» هستم.