بامدادجنوب- الهام بهروزی:
هنر بسیار وسیع و بسیط است، چراکه ما به هر حوزهای که نگاه میکنیم، متوجه میشویم رد پایی از هنر در آن دیده میشود. یکی از پیشههایی که سخت به هنر نیاز دارد، گویندگی رادیو است، زیرا گوینده با کمک گرفتن از هنر و سلیقه میتواند ارتباط موثرتر و مفیدتری را با شنوندگان برقرار کند. همانطور که اطلاع دارید یک گوینده دو نقش کلیدی را بر عهده دارد؛ یکی پیونددهنده مخاطبان با برنامه است و دیگری هم بهعنوان بسط دهنده مفاهیم و معانی مطرح است و امکان خیالپردازی را برای فهم مطالب در شنوندگان ایجاد و تقویت میکند. بنابراین یک گوینده خوب باید با اشراف بر موضوع و بسیط بودن دایره واژگان ذهنیاش بتواند همچون پلی میان مخاطب و موضوع ارتباط مطلوبی را برقرار کند. گوینده رادیو باید خوب موضوع را بشناسد، بفهمد و لمس کند تا بتواند آن را بهخوبی به مخاطب برنامه القا و منتقل کند. صفات و ویژگیهای زیادی میتوان برای گویندگان رادیو قائل شد اما برای جلوگیری از اطناب کلام از تشریح بقیه این ویژگیها خودداری میکنیم ولی بدانیم که گویندگان رادیو در انتقال فرهنگ و مفاهیم اصیل و ارزشی نقش مانایی را ایفا میکنند، بنابراین آن با صدای جذاب و با بازی با کلمات و چینش زیبای آنها میتوانند خود را در میان خانوادههای ایرانی محبوب جلوه دهند.
یکی از این گویندگان، علیرضا بحرانی گوینده رادیوی مرکز بوشهر است که با اجرا و صدای مناسب و سوژهیابی خوب خود توانسته شنوندگان فراوانی را جذب کند. وی اصالتا خرمشهری است و خانواده وی بهدلیل پدیده تلخ و ناگوار جنگ ناچار به تهران کوچ میکنند. پس از آن بحرانی بهدلیل شغل پدرش در شهرهای متعددی زندگی کرده تا اینکه پدرش به بوشهر منتقل میشود و در نهایت با بازنشستگی پدر رخت اقامت دائم در این شهر میافکنند و از همجواری با خلیج همیشه فارس لذت میبرند. وی در سال 93 وارد مجموعه رادیوی بوشهر میشود و در کنار استادانی نظیر شاهین بهرامنژاد، نگین گتویی، مسعود فیروزی، ایلا احمدزاده و... روزبهروز بر تجربیات و دانستنیهای خود میافزاید. در این زمینه گفتوگویی صمیمانه با وی انجام دادیم که در ادامه میآید اما پیش از اینکه وارد این گفتوگو شویم به یک ویژگی خوب وی اشاره میکنیم. علیرضا بحرانی جوانی دغدغهمند و سوژهیابی بینظیر است. وی همچنین توجه ویژهای به موضوعات فرهنگی و هنری دارد، امید که همه ما بتوانیم نقش بسزا و موثری را در بالندگی و ارتقای فرهنگ و هنر سرزمینمان ایفا کنیم.اینک شمارا به خواندن این گفت و گو دعوت میکنیم
کمی از دنیای گویندگی بگویید، چگونه وارد این حرفه شدید؟
بحرانی: قبل از اینکه بخواهم از رادیو بگویم باید خوشحالی خودم را از گفتوگو با روزنامه شما ابراز کنم، چراکه کار و فعالیت در رسانه همیشه از جذابیت خاصی برای من برخوردار بوده و است اما علاقه من به رادیو برمیگردد به صداهایی که برایم خاطرهساز شدند. صداهایی که جذاب و مهربان بودند و البته حرفی برای گفتن داشتند. این ذوق و شوق در کنار نعمتی که خدای بخشاینده به من داده بود، مسیر جالبی پیش رویم گذاشت. 23 سالم بود که تصمیم گرفتم در رادیو آزمون صدا بدهم. بعد از چند ماه از صدا و سیمای مرکز بوشهر تلفن کردند و گفتند به کمیسیون معاونت صدا بیایید و پس از طی شدن فرایند یکی دو ساله اداری، موفق شدم گوینده رادیو بوشهر شوم. بعد از آن برنامهسازی و نویسندگی هم به فعالیتهایم افزوده شد. امسال سومین سالی است که هر روز و هر شب با رادیو زندگی میکنم.
مهمترین ویژگیهای یک گوینده خوب کدام هستند؟
بحرانی: این پرسش شما برای خود من همیشه جای کنکاش دارد. همیشه به این فکر میکنم که چه شاخصههایی باعث میشود که من در جایگاه مخاطب با روال ادبیات گفتار گوینده همراه بشوم، زیرا مجموع صحبتها و سبک و سیاق فردی که گویندگی میکند، حاصل نوع نگرش و آموختههایش از رسانه و جامعه خویش است. پس به اعتقاد من گویندهای خوب و ایدهآل است که هم با مردم زندگی کند و هم از رسانه درک درستی داشته باشد. گاهی ما آدمهایی که در رسانه کار میکنیم وقت زندگی کردن با مردم را نداریم. رادیو هم رسانه گرم و لحظهها به شمار میرود و لازمهاش بازتاب آنی و مفید هر رویدادی از زبان گوینده است.
اجرا در سیما را دوست دارید یا رادیو؟ بهنظر شما آیا رادیو توانسته جایگاه خود را در میان مخاطبانش حفظ کند؟
بحرانی: بدونشک رادیو را دوست دارم. ارزشمندترین اتفاق زندگی من این است که در اوج جوانی با رادیو رفیق شدم. مثل دوران مدرسه است، هر روز و هر شب از آن میآموزم و اینقدر برایم ارزشمند است که بهخاطر رادیو مشقت فراوتن کشیدم تا بتوانم در کلاس درسش شاگرد خردهپایی باشم. در مورد جایگاه رادیو تکرار جمله معروف کافی است: «تنها صداست که میماند». کاربرد رادیو در طول این سالها تغییر کرده. جامعه سرعت گرفته و به تناسب همین سرعت مردم کمتر مطالعه و کوتاهتر صحبت میکنند. بیشتر در حال تایپ کردن هستند و به همین دلیل ما در برنامههای رادیویی باید اهداف آموزشی، اطلاعاتی، ارشادی و تربیتی، تفریحی و سرگرمی خودمان را به دلخواه جامعه پیش ببریم. اگر با روش پنجاه سال پیش بخواهیم برنامهسازی کنیم، هم اعتبار و سابقه رادیو را کمرنگ میکنیم و هم به خواستههای حال حاضر شنونده کمتوجهی کردهایم اما قاطعانه باید بگویم که رادیو صمیمیترین و معتبرترین رسانه است.
به نظر شما صدا تا چه میزان در جذابیت یک گوینده نقش دارد؟
بحرانی: صدا اصلیترین ویژگی یک گوینده است اما همزمان با این شاخصه نوع گفتار و پرداخت به موضوع نیز خیلی اهمیت دارد. صبح، ظهر، عصر، شب و نیمهشب آدمها با سلیقههای گوناگون در حال شنیدن هستند. برعکس تلویزیون یا حتی فضای مجازی، دیداری در کار نیست، پس تصویرسازی از سوی گوینده در کنار جنس و بعد صدا، لحن و جهاز صوتی سالم در همراهی مخاطب خیلی مهم است.
مشکلاتی که یک گوینده با آنها دستبهگریبان است، کدام است؟
بحرانی: گوینده از واژه ها و مفاهیمی نظیر مشکل، گرفتاری و دغدغههای شخصی باید رها باشد. گویندهها مثل بقیه مردم غم و اندوه دارند اما با تمام این مسائل موظف هستند که با نهایت انرژی، نشاط و انگیزه وارد استودیو بشوند. شاید بهخاطر همین است که درد و دل کردن برای گویندهها سخت میشود. پس همین قدر بگویم آدمهایی که خدا به آنها این فرصت را داده تا از راه امواج مهربان رادیو همراه مردم بشوند، بهتر است که هر سختی را به آسانی تبدیل کنند.
آیا گویندگی یک هنر است؟ شما برای خدمت به هنر و فرهنگ چگونه تلاش میکنید؟
بحرانی: بله، گویندگی هنر است اما همه گویندهها هنرمند نیستند از جمله خود من. امیدوارم به لطف خدا و با پشتیبانی دوستان و همکاران و همت خودم بتوانم روزی گوینده هنرمندی باشم. به عقیده من، گوینده باید برای ارتقای فرهنگ و هنر گام بردارد. تمام هم و غم خودم این است که از گوشه به گوشه فعالیتهای مفید فرهنگی و هنری سر در بیاورم و به همین علت است که نه فقط در گویندگی، بلکه در برنامهسازی هم اصرار دارم تا ارتباط دوسویه و پایداری را با فرهنگسازان جامعه که اغلب هنرمندان هستند، داشته باشم.
چرا صدا و سیما در حوزه فرهنگ و هنر برنامههای تخصصی پخش نمیکند؟
بحرانی: صدا و سیما همیشه برنامههایی داشته و دارد که در حوزه فرهنگ و هنر تولید و پخش میشوند اما متاسفانه این برنامهها دنبالهدار و سریالی نبودهاند. البته گاهی برنامههایی که فرهنگ بومی را بازتاب داده، توانسته نقش بسزایی را در معرفی فرهنگ و هنر بومی ایفا کنند. در واقع پاسخ به این سوال دو رو دارد؛ یکی پذیرش کافی نبودن برنامههای فرهنگی و دیگری هم پرداخت درست و اصولی به این موضوعات است که باید پررنگتر باشد. به طور مثال، از ابتدای سال 95 معاونت صدای مرکز بوشهر تصمیم گرفت مجلهای روزانه به اسم «پنج دری» را روی آنتن بیاورد. این برنامه که من نیز افتخار داشتم در کنار تهیهکننده خوشذوقش محمدمهدی محمدیان کار کنم با تمرکز مشغول بازتاب دادن رویدادهای فرهنگی و هنری استان است و هر روز مخاطبان ثابت و گذری رادیو را با توانایی فعالان فرهنگی و هنری استان آشنا میکند که البته در این زمینه باید پررنگتر و پیگیرتر پیش برویم یا همچنین در برنامه «جوان جنوبی» که تهیهکنندگی، نویسندگی و گویندگی آن را بر عهده دارم، حضور اهالی جوان ادب، فرهنگ و هنر استان پای ثابت این برنامه است، بهطور مثال سعی کردم، هر کتابی که در استان چاپ میشود با دعوت نویسندهاش در برنامه به معرفی آن بپردازم.
شما بهعنوان یک گوینده، نویسنده و تهیهکننده چه راهکاری را برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در استان توصیه میکنید؟
بحرانی: من در برنامههایب که تهیهکنندگی و گویندگی آنها بر عهده من است، با دعوت کردن از نویسندهها و گفتوگویی که با آنها انجام میدهم، نوع نگرش، اندیشه و روال ذهنی و زندگیشان را بروز میدهم. این گفتوگوی کوتاه و مختصر جذابیتی ایجاد میکند که مخاطب را به دست و پنجه نرم کردن با سیرت و درون صاحب اثر و نویسنده کتاب همراه میکند، پس بهنظر من در کنار روشهای کلیشهای مثل معرفی کتاب، باید شناساندن صاحب اثر به طیفهای مختلف جامعه در اولویت باشد.
از هنرها، کدامیک را بیشتر دوست دارید و چرا؟
بحرانی: جواب دادن به این سوال برای فردی چون من که سعی میکنم عرصههای مختلف هنری را در برنامههایم پوشش بدهم چندان آسان نیست اما در حال حاضر هنری که با عنوان هشتمین هنر شناخته شده و خیلی از نظرم جذاب است، هنر «روابط عمومی» است، چون میتواند روشهای پر سودی را برای بازتاب بقیه هنرها به ما آموزش بدهد.
گفتوگوی مفیدی بود امید که همه جوانان ایرانزمین با اهداف عالی، نقش موثری را در معرفی فرهنگ، ادب و هنر اصیل و ارزشی سرزمینمان ایفا کنند.