سیدمالک حسینی:
حادثه تلخ و جانگداز آتش سوزی در ساختمان پلاسکو غم بزرگی شد که قطعا به این زودیها فراموش نخواهد شد. درباب این حادثه علل و عوامل وقوع آن بسیار نوشته شده و سخن گفتهاند و حتی درباره درس گرفتن از آن برای پیشگیری از حادثههایی که ممکن است رخ دهد. هر چند بهظاهر تحلیل این حادثه در حوزه ایمنی ساختمان میگنجد اما با نگاهی دقیقتر میتوان گفت ریشه وقوع آن قابل تعمیم به همه پدیدههای بحرانزاست. بهنظر نگارنده مهمترین عامل وقوع این حادثه تلخ چیزی جز غلبه نگاه سهل انگارانه ما به مقوله بحرانهای محتمل نیست. گسترش فزاینده این تفکر که علاج واقعه را در صورت وقوع خواهیم کرد و نه پیش از آن سبب شده در بیشتر بحرانها مغلوبه باشیم.
این نوع نگاه متاسفانه نه تنها در سطوح مدیریتی نهادینه شده بلکه در لایههای مختلف جامعه نیز به خوبی جا باز کرده است. به پیرامون خودمان نگاه کنیم چقدر موضوع بیمه را جدی میگیریم. به مقوله ایمنسازی محل زندگیمان چقدر حساسیم؟ غیر از آن است که نگاه هزینهای داریم نه سرمایهای؟ گریزی میزنم به موضوع بحران کمآبی، بهویژه بهسبب کاهش نزولات آسمانی در سال آبی پیشرو، همه حس کردهایم که در ماههای گرم پیشرو بهویژه در مناطق نیمه بیابانی و بیابانی کشور با بحران کم آبی مواجه خواهیم بود، را دوری نرویم همین حالا نیز در بسیاری استانی جنوبی و کویری و در فصل بارندگی مشکل تامین آب ملموس است اما چه چاره کردهایم؟ مردم چقدر توانستهاند الگوی مصرف خود را اصلاح کنند و مدیران حوزه مربوطه برای ماههای آتی چه برنامه مشخصی دارند؟ این برنامهها تا چه میزان برای مردم تشریح شده است؟ متاسفانه برای هیچ یک از این پرسشها پاسخ شفافی نمیتوان یافت. اما چه باید کرد؟
پیش از مردم مسوولین امر باید از همین امروز فرایند شفاف آگاهیبخش و اطلاعرسانی ابعاد موضوع را در دستور کار قرار دهند و به صراحت و صادقانه بحران احتمالی را تشریح کنند و برنامههای پیشرو را با مردم در میان بگذارند. جلب مشارکت مردم برای مدیریت بحران مستلزم آن است که بطن مساله قرار بگیرند و نباید از طرح چنین مسایلی ترس داشت زیرا تجربه نشان داده مردم ما اگر نقششان درست تعریف شود بهخوبی همراهی میکنند. از سوی دیگر اصلاح الگوی مصرف و بهرهگیری از روشهای مصرف بهینه میتواند بخش قابل ملاحظهای راهحل بحران باشد. نباید تقدیرگرایانه برخورد کرد بلکه باید نگاه ما به این بحران مسوولانه باشد مردم باید بپذیرند که بحران کم آبی مشکل یا بحران دولت نیست بلکه بحرانی ملی و عمومی است لذا ضمن مطالبهگری از دولتمردان برای مدیریت این بحران باید نقش خود را هم جدی بگیرند. آنچه در پلاسکو رخ داد ناشی از همین نگاه تقدیرگرایانه و ادغام مسوولیت فردی در مسوولیت جمعی بود بهعبارتی اینکه مشکل، مشکل همه است پس من نیز مشکلم ذیل این همه حل میشود نگاه غیرمسوولانه و خطرناکی است. وقتی میبینیم بیشتر واحدهای فعال در پلاسکو بیمه آتش سوزی نداشتهاند یا کپسولهای آتشنشانی مستقر در بیشتر واحدها خالی بوده است متوجه میشویم جدای از سهلانگاری دستگاههای مسوول در پلمپ کردن این ساختمان فرد فرد فعالین در آن مجتمع نیز قصور داشتهاند. انتظار میرود با تغییر این نگرش و برخورد مسوولانه همه شهروندان شاهد وقوع بحرانهای جدید با چنین ابعادی نباشیم.