
بامدادجنوب- الهام بهروزی:
محیطهای صنعتی از جمله محیطهایی است که خشک و بدون انعطاف هستند و برای با طراوت شدن نیاز به هنرهایی نظیر موسیقی، تئاتر، نقاشی و... دارند. بامداد جنوب در گزارش پیشین خود در خصوص نقش هنر در روحیه پرسنل بانوی شاغل در این منطقه نوشت و در این شماره در پی این است تا تاثیر هنر را بر کارکنان مرد این منطقه بنگارد. بر اساس گفتوگوهای میدانی که با برخی از کارمندان این محیط صنعتی صورت گرفت، پی بردیم که بدونشک هنر میتواند در پویایی و نشاط این محیط بسیار پررنگ و موثر واقع شود اما در این زمینه اگر میخواهیم به نتایج مطلوبی دست یابیم، نباید اسیر شعار یا اما و اگرها شویم، بلکه باید در ابتدا نیازسنجی شود و آنگاه با توجه به نیاز افراد شاغل در این محیط برنامههای هنری و فرهنگی گنجانده شود که البته در این زمینه امور فرهنگی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی با توجه به سیاستهای فرهنگی وزارت نفت و اختیاراتی که به او داده شده، تلاش کرده تا با اجرائی کردن رویدادهای کوچک و بزرگ فرهنگی-هنری در منطقه ویژه اوقات دلپذیر و شادی را برای مجموعه خود رقم بزند اما این برنامهها بهتنهایی پاسخگوی نیاز پرسنل آنجا نیست و میطلبد این فعالیتها بیشتر و در طول ایام سال بهطور مستمر برگزار شود و تنها محدود به جشنها و مناسبتهای خاصی نشود، چراکه شادی لازمه یک زندگی سالم است و این محیط صنعتی به خودی خود قادر نیست که این شادی را به افراد مجموعه خود هدیه کند. بنابراین متولیان فرهنگی و مدیران صنعتی دائم سعی دارند تا با برنامهریزیهای لازم و مکفی محیطی متنوع و باطراوت را برای پرسنل خود فراهم کنند.
یک دکتر جامعهشناس در خصوص تاثیر هنر بر روحیه افراد شاغل در محیطهای صنعتی به بامداد جنوب گفت: انسان دارای دو بعد « جسمی» و «روانی–ذهنی» است. تعادل این دو بعد شرط سلامت اوست. هر عاملی که این تعادل را بههم بزند، باعث ایجاد « آسیب» در او میشود. جسم انسان در صورت استفاده افراطی و یکطرفه از آن دچار« فرسایش» میشود. محیطهای صنعتی ازجمله عواملی است که زمینهساز این فرسایش است. در این راستا «هنر» از جمله عواملی است که «اصطکاک» روان و ذهن را در محیط صنعتی کم میکند. هنر درمانگر نیست اما «تسهیلکننده» و « تحمیلکننده» است و بهسان یک «ضربهگیر»عمل میکند. به همین علت در کنار صنعت باید همواره هنر قرار بگیرد.
عیسی صفوی در ادامه با تاکید بر اینکه از جمله هنرهایی که میتواند در این زمینه اثربخش باشد، میتوان به سینما، خوشنویسی، نقاشی و موسیقی اشاره کرد، افزود: برای انتخاب این هنرها باید بستر و شرایط کاری را در نظر گرفت. روحیه و روان پرسنل در اینجا مهم است. ممکن است در مواقعی موسیقی «ضد روان» عمل کند و هنری دیگر «روان درمان» باشد. مثلا کارگر« درونگرا» گرایش بیشتری به خوشنویسی دارد. باید قبل از اقدام یک مطالعه میدانی صورت گیرد.
وی در خصوص اینکه بیشتر کدام آسیبها روح و روان پرسنل محیطهای صنعتی را تهدید میکند، توضیح داد: بیشترین آسیبهای روانی که پرسنل مراکز صنعتی را تهدید میکند، «کاهش آستانه تحمل»، «زودرنجی»، «پرخاشگری» و در نهایت « افسردگی» است. این آسیبها تابع نوع محل کار، ساعت حضور در محل کار، میزان سختی کار، ترکیب نیروی انسانی محل کار و شخصیت کارفرما است. همچنین نوع آب و هوا در این میان بیاثیر نیست.
این استاد دانشگاه در پایان در پاسخ به این پرسش که بیشتر کدام هنر میتواند در تعدیل این آسیبها نقش داشته باشد، گفت: بسته به نوع هنر بهکار گرفته شده میتوان هر کدام از آسیبهای مورد اشاره را تعدیل کرد. فردی که قبل از ورود به محل کار صنعتی دچار آسیب روانی و ذهنی بوده است، محیط صنعتی این آسیب را تشدید میکند. در چنین مواردی هنر نمیتواند کارکرد درمانی داشته باشد. چنین فردی باید درمان اساسی دریافت کند. کارکرد هنر برای آسیبهای بالا تعدیل است تا تغییر. نباید از هنر برای حل آسیبهای بالا انتظار معجزه داشت. باید در گام اول پرسنل آسیبشناسی روانی و ذهنی شوند. در صورتی که آسیب روانی و ذهنی فردی جدی و مزمن است، باید از ورود به چنین محیطهای صنعتی منع و یا در جای دیگر بهکار گرفته شوند. در واقع باید گفت هنر با توجه به ساختار روانی-ذهنی هر کدام از پرسنل میتواند موثر باشد. بدین معنا که نوع شخصیت فرد در محیط صنعتی تعیین کننده نوع هنر تعدیلکننده آسیب او خواهد شد. در پایان باید گفت، در محیطهای صنعتی باید یک مجتمع هنری احداث شود، یعنی مجموعهای از چند هنر که پاسخگوی طیف پرسنل باشد.
یکی از کارمندان (مرد) منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی هم در خصوص اینکه کدام هنرها میتواند به بهبود شرایط روحی روانی پرسنل اینجا کمک کند، بامداد جنوب گفت: از سال 80 در این منطقه مشغول به کار هستم. در این خصوص باید بگویم ابتدا باید مشکلات افراد اینجا بررسی شود، بعد با توجه به روحیه این افراد ببینیم کدام هنر میتواند نقش موثری در بهبود شرایط روحی آنها داشته باشد؛ یعنی حتما باید نیازسنجی شود، چراکه پرسنل اینجا از سراسر ایران هستند و همه بوشهری نیستند. پس میطلبد که هنرهای دیگر مناطق هم به اینجا بیاوریم. اینقدر در اینجا متاسفانه هنر بومی بومی کردند که خود هنر را تضعیف کردند. در اینکه هنر نزد ایرانیان است، شکی نیست اما نباید آن را تضعیف کرد. من انتظار دارم که برنامهریزان فرهنگی وزارت نفت در شرایط و موقعیت پرسنل اینجا قرار بگیرند و ببیند وقتی کارمندی دو یا سه هفته در چنین محیطی و بهدور از خانواده میماند، روحیهاش چگونه به تحلیل میرود، ما انتظارمان این است که با درک شرایط و سختیهای کاری برنامههای هنری برنامهریزی شود، با توجه به نیاز پرسنلی که تمام شادابی خود را با بهسربردن در این محیط از دست میدهند!!! پس برای رفع خستگیهای روزمره پرسنل اینجا (که بهدلیل انباشت این تنشها و خستگیها در ذهن و روان این افراد تبدیل به بیماریهای بغرنج روحی میشوند) هم که شده سعی کنند با خلاقیت و هنرمندی از هنر و ورزش کمک بگیرند، زیرساختهای فرهنگی و هنری اینجا را تقویت کنند و به برگزاری برنامههای شاد هنری تداوم بدهند. واقعا هنر به ما کمک میکند.
وی که تمایل داشت نام وی قید نشود، در ادامه با بیان اینکه هنر در جامعه ما واقعا مظلوم واقع شده و تنها قشر خاصی به آن روی آوردهاند، افزود: اگر دقت کنید دنیای هنرمندان با ما متفاوت است، چون آنها زندگی را از دریچه زیباتری میبینند. محیط صنعتی اینجا واقعا افسرده است و الان نیاز به شادی و تنوع دارد. بنابراین برنامههایی باید اجرائی شوند که قابلیت شاد کردن افراد شاغل در این محیط افسرده و پر از تنش را داشته باشد. هنر در این منطقه زمانی تاثیرگذار است که بتوان در قالب آن مشکلات و دغدغهها، خواستهها و تنشهای ناشی از زندگی در این محیط را منعکس کرد. البته سعی کنیم آنها را بهصورت شاد و بهکمک طنز منعکس کنیم.
این کارمند در پایان با بیان اینکه فعالیتهای هنری باید در همه حوزهها در این منطقه صنعتی نمود پیدا کند، خاطرنشان کرد: سنج و دمام خیلی زیباست ما متاسفانه در ماههای محرم و صفر از دیدن عزاداری جنوبیها در اینجا محروم هستیم البته خیلی تلاش میشود که دستهجات عزاداری را از سراسر استان به منطقه بیاورند ولی متاسفانه گروههای عزاداری همکاری نمیکنند و اصرار دارند که به عزادری در محله و شهر خود بپردازند یا اجرای موسیقی بومی بوشهر در منطقه بسیار بسیار پرطرفدار است و همیشه با استقبال خوبی هم روبهرو میشود، پس تلاش کنند این نوع موسیقی را با دعوت از گروههای مطرح در طول سال و بهطور مستمر اجرائی کنند. متولیان فرهنگی منطقه باید هنر استفاده بهینه از اوقات فراغت را در اینجا درونی کنند و به پرسنل راههای شاد زیستن را آموزش بدهند.
دبیر کمیته برآورد مناقصات منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی هم به بامداد جنوب گفت: حدود هشت سال است که در اینجا مشغول بهکار هستم، از دیدگاه من باید به اقتضای شرایط محیط اینجا رویدادهای هنری برنامهریزی و اجرائی شود که پرسنل بتوانند با آن برنامه ارتباط برقرار کنند. بهطور مثال، هنرهای بومی و سنتی در اینجا با استقبال خوبی روبهرو میشود، چون علاوه بر استقبال نیروهای بومی، اجرای اینگونه برنامهها در منطقه باعث میشود که نیروهای غیربومی نیز جذب این هنر شده و با فرهنگ بومی اینجا بیشتر آشنا شوند.
سیدمحمد موسوی در ادامه با تاکید بر اینکه ولی در کل هنرهایی نیاز این منطقه صنعتی است که هم قوی باشند، هم باکیفیت و شادیبخش، افزود: پس با وجود این پی میبریم که هم هنر بومی و هم هنرهای ملی میتواند به پویایی این محیط خشک صنعتی منجر شود. کارهای قوی حالا در حوزهای خواه تئاتر باشد خواه موسیقی، بدونشک مخاطب را جذب و درگیر خود میکند و از این طریق هدف عالی وزارت نفت در حوزه فرهنگی نیز بهنحو مطلوبتری اجرائی میشود. بنابراین اجرای برنامههای هنری باید تداوم داشته باشد و با توجه به اینکه هنر کاری خلاقانه است و از ذهن افراد خاصی ترواش مییابد، میتواند راحت مخاطب را به خود جذب کند. اینکه به تناسب مناسبتها و جشنهای ملی و مذهبی که داریم، برنامهها اجرا شوند، خوب است ولی اگر فراتر از آن هم برویم، بهطور مسلم برگزاری کنسرتها و جنگهای شادی میتواند به سلامت روان و شادی بیش از پیش پرسنل اینجا کمک شایانی کند.
وی در پایان با اشاره به اینکه امیدوار هستیم که با توجه به سیاستگذاری و برنامهریزی آقای بنوی، رئیس روابط عمومی و امور فرهنگی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی برگزاری برنامههای فرهنگی و هنری در منطقه تداوم داشته باشند و از این پس این برنامهها جذابتر برگزار شوند تا بتوان مخاطبان بیشتری را جذب کرد، تاکید کرد: زیرا نفوذ هنر در این منطقه در شادابی کارکنان اینجا بسیار تاثیرگذار است. اگر دقت کنید روحیات افرادی که در اینجا شاغل هستند، بسیار با یکدیگر متفاوت است. ما در برنامهریزی برنامههای هنری باید به همه سلیقهها و روحیهها توجه کنیم تا بتوانیم از فشارهای عصبی و کاری پرسنل اینجا بکاهیم.