کوشک‌جلالی تئاتر دیّر را به بلوغ رساند

بامدادجنوب- الهام بهروزی:

نمایش «رومئو و ژولیت» نوشته ویلیام شکسپیر، شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی است که یکی از جانکاه‌ترین تراژدی‌های رمانتیک جان به‌شمار می‌رود. عمر این عشق اسطوره‌ای هر چند کوتاه بود اما توانست در ادبیات نمایشی جهان به یک شاهکار تبدیل شود. این نمایشنامه تاکنون در بسیاری از کشورها به نمایش درآمده است. علیرضا کوشک‌جلالی، دراماتوژی که برای آموزش و تولید دو اثر نمایشی به شهرستان دیّر آمده بود، به‌دلیل این‌که توجه ویژه‌ای به متون کلاسیک و به‌خصوص آثاری که سیمای زشت و پلید کینه و دشمنی را ترسیم می‌کند، با تهیه طرحی از داستان کلاسیک «رومئو و ژولیت»، این نمایش را با هنرمندان بزرگ‌ترین بندر صیادی کشور تمرین کرد. بندری که هنرمندان بااستعدادی را در بطن خود پرورش داده است.

 هنرمندانی که با وجود توانمندی‌ها و استعدادهایی که دارند، آن‌گونه که باید نتوانسته‌اند در کار خود به بلوغ برسند و نیاز به آموزش و توجه بیشتری دارند. بدون‌شک حضور کارگردان باتجربه و خلاقی چون علیرضا کوشک‌جلالی در دیّر پیامدهای بسیار مثبتی خواهد داشت و نتیجه زحمات وی در آینده در تئاتر این شهرستان نمود خواهد یافت. وی با حضور در بندر دیّر دو نمایش «موسیو ابراهیم» و تراژدی «رومئو و ژولیت» را با تحمل کمبودهای فراوان با تئاتری‌های این بندر در مدت یک‌ماه به‌صورت فشرده تمرین کرد و در نهایت موفق شد هر دو اثر را برای اجرای عموم آماده کند. روز گذشته نمایش «موسیو ابراهیم» را با بازی فضل‌الله عمرانی و پژمان برزگر به روی صحنه برد که با استقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شد و امروز هم نمایش «رومئو و ژولیت» را با نقش‌آفرینی زیبا دریاسفر، احسان امیری، لقمان بحرانی، مریم رسولی، سعید فولادی، پژمان برزگر، محمد عمرانی، امین خیاط، ماهان صادقی، پریسا درویشی و حسین علیزاده ساعت 18:30 دقیقه در سالن فرهنگ بندر دیّر به روی صحنه می‌برد. 

احسان امیری که با بازی در نقش «رومئو» ایفاگر یکی از دو نقش اصلی نمایش «رومئو و ژولیت» است، در خصوص این نمایش به بامداد جنوب گفت: این کار را به‌صورت کارگاهی تمرین کردیم. اصولا کارهایی که نوشته شکسپیر است باید به‌صورت کلاسیک اجرا شوند اما بر اساس داشته‌ها و نوع نگاهی که آقای کوشک‌جلالی به نمایشنامه‌های کلاسیک دارد، وی با حفظ محتوای این نمایشنامه‌ها و با درهم شکستن فرم‌های نمایشی، این کار را به فرهنگ این دیار نزدیک کرد. نوع دیالوگ‌نویسی این اثر هم بر اساس دیالوگ‌نویسی کارگاهی است که برای من در ابتدا این مدل کار کردن بسیار سخت بود، چون فکر می‌کردم نوعی بازی که قرار است اتفاق بیفتد، همان بازی‌هایی است که باید شکسپیری باشد. منتها به‌واسطه شکسته شدن فرم کارهای شکسپیری که به‌صورت آگاهانه هم صورت‌گرفته، نوع بازی در این نمایش به کارهای رئال و امروزی خیلی نزدیک شد، به‌همین علت یک نوع دوگانگی در وجود من بازیگر شکل گرفت و من برای بازی در نقشم درمانده شدم ولی رفته‌رفته همه ما در جریان تمرینات با هدایت آقای کوشک‌جلالی خیلی به نقش‌هایمان نزدیک شدیم. بدون‌شک بازی در کارهای کلاسیک نیاز به تمرین و تمرکز زیاد دارد. 

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که برای رشد و ترقی در تئاتر چقدر به آموزش نیاز دارید، توضیح داد: با توجه به این‌که برخی از هنرمندان تئاتر دیّر به‌صورت خودآموز کار می‌کنند و برخی دیگر هم به این فکر افتاده‌اند که از استادان این هنر دعوت کنند تا برای آموزش‌های بیشتر به اینجا بیایند اما متاسفانه سیاست‌گذاری‌های نادرستی که در خصوص این هنر اتفاق افتاده، باعث شده که ما نتوانیم مخاطب جذب کنیم و آن‌گونه که باید ظاهر شویم. پیش از این استادانی (آرش دادگر، کوهستانی، تهرانی ...) هم که از تهران به دیّر آمده‌ بودند آن‌گونه که انتظار می‌رفت با استقبال هنرمندان اینجا روبه‌رو نشد. بدون‌شک ما نیاز به آموزش‌های به‌روز و فنی داریم. 

امیری در ادامه با اشاره به این‌که حدود سه سال پیش که شیراز دانشجو بودم، به‌همراه یکی دیگر از دوستانم که الان در نمایش «رومئو و ژولیت» با هم همبازی هستیم، کار «خدای کشتار» آقای علیرضا کوشک‌جلالی را دیدیم، افزود: در آن اجرا وقتی به انتهای سالن نگاه کردیم و مردی را دیدیم که تکیه به عصا داده و بعد اعلام کردند که کارگردان این اثر است. من آن لحظه به این فکر افتادم که چقدر فاصله است بین تئاتر شهرستان من با تئاتر ایران و آرزو کردم روزی این فرصت به من دست بدهد که بتوانم به‌طور مستقیم با آقای کوشک‌جلالی صحبت کنم و از مشاوره‌ها و تجربیاتش بهره‌مند شوم. اصلا تصور نمی‌کردم که روزی زیر نظر وی آموزش ببینم و بتوانم اعتماد وی را برای بازی در نقش «رومئو» جلب کنم. واقعا دغدغه من در تئاتر با تماشای نمایش «خدای کشتار» وی شروع شد و به این نتیجه رسیدم که باید تلاش کنیم که حداقل از طریق مطالعه و خودآوزی سطح کار و آگاهی خود را در تئاتر ارتقا دهیم یا استادانی را به اینجا بیاورند که به ما آموزش بدهند تا فاصله سطح کاری ما با تئاتر کشور کم و کمتر شود. کار با آقای کوشک‌جلالی این احساس را به من داد که بلوغ بازیگری برای من اتفاق افتاده است. 

این هنرمند دیّری در خصوص شیوه کارگردانی علیرضا کوشک‌جلالی گفت: او بر اساس شناختی که از بازیگر و توانمندی‌های وی پیدا می‌کند، با رعایت محتوای داستان اصلی فرم‌ها را در هم می‌شکند، یعنی در واقع یک فرم بامحتوای شکسته شده را به مخاطب ارائه می‌کند که به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارد، هر نوع مخاطب را پای کار می‌نشاند و اگر حتی این اجرا در کشورهای دیگر هم اتفاق بیفتد، به‌واسطه محتوای داستان «رومئو و ژولیت» مخاطب آنجا هم جذب خود می‌کند و این کاری است که از زبان بین‌المللی آقای کوشک‌جلالی برمی‌آید. وی به‌تمام معنا تئاتر را در سطح بین‌المللی کار می‌کند و در کارگردانی توجه ویژه‌ای به مفاهیم و المان‌های بومی دارد. این نکته باعث می‌شود که مخاطب هر منطقه بتواند پیام و محتوای اثر را به‌راحتی درک کند.

ایفگر نقش «رومئو» در پایان با تاکید بر این‌که امیدوارم که برگزاری این دوره‌های آموزشی در شهرستان‌ها به‌صورت مداوم اتفاق بیفتد و حضور آقای کوشک‌جلالی در استان یک امتیاز مثبت برای تئاتر ماست، یادآور شد: پیش از این استادان زیادی را به دیّر دعوت کردیم ولی پس از رفتن آنها اتفاق مثبتی در تئاتر ما نیفتاد. امیدوار هستم که پس از آقای کوشک‌جلالی تحولی در تئاتر دیّر ایجاد شود، چون وی آموزش‌هایی به ما داد که به‌روز و نیاز جامعه هدف بود.

پس از آن به‌سراغ زیبا دریاسفر، هنرمند بانوی تئاتر دیّری رفتیم که در این نمایش ایفاگر نقش «ژولیت» است، وی نیز درباره این اثر نمایشی به بامداد جنوب گفت: با این فرصت محدودی که داشتم، بازی کردن در این نقش کار دشواری بود و برای این‌که بتوانم در این اثر خوب پیش بروم تقریبا هر روز حدود شش تا هفت ساعت تمرین داشتیم و البته ما تنها به آموزش‌هایی که در کارگاه زیر نظر آقای کوشک‌جلالی می‌دیدیم، اکتفا نمی‌کردیم. من شب‌ها در خانه هم تمرینات خودم را ادامه می‌دادم تا بتوانم به‌خوبی در نقشم فرو بروم و کاری قوی و آبرومردانه به مخاطب خود ارائه کنم.

وی با بیان این‌که مساله‌ای که باعث شد که بگویم این کار برای من بسیار سنگین و سخت بود، این بود که تاکنون در کار کلاسیک این‌چنینی به ایفای نقش نپرداخته بودم، افزود: این نمایش یک تراژدی عاشقانه است و بازی در یکی از نقش‌های اصلی این نمایش بدون‌شک در آینده تئاتری من بسیار نقش خواهد داشت، چراکه آقای کوشک‌جلالی خیلی از نکته‌های ریز و درشت فنی و تخصصی این هنر را در حین بازی به ما گوشزد می‌کرد که تا پیش از این از بسیاری از این نکات غافل بودم. بنابراین تلاش کردم روی این کار با تمرکز و دقت بیشتری به تمرین بپردازم و به توصیه‌های آقای کوشک‌جلالی به‌شدت توجه داشته باشم.

دریاسفر در خصوص حضور کارگردان مطرحی چون علیرضا کوشک‌جلالی در دیّر نیز تاکید کرد: حضور وی در دیّر باید جزء افتخارات تئاتر این دیار ثبت شود، زیرا او کسی است که در تئاتر حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و خالصانه‌ تجربیات گرانبهای خود را در اختیار هنرمندان شهرستانی قرار می‌دهد. این کار وی قابل ستایش است. آمدن این کارگردان به شهرستان دیّر که خیلی از تئاتری‌های کشور تا چند سال پیش هیچ شناختی از تئاتر این بندر نداشتند، باعث می‌شود که علاوه بر بالندگی تئاتر اینجا، با هنرمندان این شهرستان نیز بیش از پیش آشنا شوند.

وی کار با آقای کوشک‌جلالی را خیلی لذت‌بخش دانست و گفت: خصیصه برجسته کارگردانی وی منظم بودنش است. در تمرین یک ثانیه هم برای آقای کوشک‌جلالی یک ثانیه است. دیگر ویژگی کارگردانی وی این است که انتظار دارد بازیگر خودش را تمام و کمال در اختیارش قرار بدهد تا استعدادها، روحیات و توانمندی بازیگران را بشناسد و پس از آن در جریان تمرینات، خلاقیت و توانمندی هنرمندان را شکل بدهد. او می‌خواهد تمام انرژی و حس و حال درونی بازیگر را درک و آنها را کم‌ و زیاد کند. 

کارگردان نمایش «پاییز نگفته بود» که در سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در بخش به‌علاوه فجر این جشنواره حضور داشت، درباره این‌که آیا نمایش «رومئو و ژولیت» می‌تواند مخاطب را به خود جذب کند، توضیح داد: با توجه به فرصت محدودی که برای تمرین داشتیم، بدون‌شک هنوز به سطح ایده‌آل در این نمایش نرسیده‌ایم ولی خدا را شکر توانستیم رضایت آقای کوشک‌جلالی را در این اثر به‌دست بیاوریم، البته پس از این‌که آقای کوشک‌جلالی دیّر را ترک کردند، ما همچنان با رعایت تمام توصیه‌ها و آموزش‌های وی کار را ادامه می‌دهیم تا بتوانیم به اجرائی دست یابیم که مطلوب وی و مخاطبان باشد و فکر می‌کنم اجرای امروز ما در دیّر با استقبال مخاطبان روبه‌رو شود.