عملکرد ضعیف بوشهر در جذب سرمایه غیر نفتی

بامدادجنوب- ابوذر راستین:                     

امروزه بسیاری از کشورها به اهمیت مقوله سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی پی برده و از تمامی مکانیزم‌ها و امکانات خود در راستای جذب حداکثری این سرمایه‌ها و هدایت آنها به سمت رونق اقتصادی کشور خود بهره می‌برند. در همین راستا، کشورهای مختلف با مشخص کردن چشم‌اندازها، اهداف و زیرساخت‌های خود در حوزه‌های مختلف، ابزارها و شیوه‌های گوناگونی را جهت جذب سرمایه خارجی و حتی داخلی به‌کار می‌برند. 

بدین منظور برخی کشورها اقدام به کاهش نرخ مالیات و برخی دیگر اقدام به افزایش نرخ مالیات می‌کنند، برخی از آنها در راستای خصوصی‌سازی و آزادسازی سرمایه‌گذاری تلاش می‌کنند و برخی دیگر اقدام به ملی کردن صنایع خود می‌کنند. با وجود این، می‌توان گفت تمامی این کشورها در تلاش هستند تا به بهترین نحو از ظرفیت‌های بین‌‌المللی در راستای جذب سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کنند.

در این خصوص، کشورها در ابتدا ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های داخلی خود را به‌خوبی شناسایی می‌کنند و سپس از طریق رایزنی‌های بین‌المللی و عضویت در موافقتنامه‌های دو یا چند‌جانبه سعی در معرفی این ظرفیت‌ها به سرمایه‌گذاران خارجی دارند.

با این حال طی سال‌های گذشته به‌علت تحریم‌های بین‌المللی، میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران، در سراشیبی سقوط قرار گرفته بود تا این‌که با امضای توافقنامه برجام، سیل هیات‌های تجاری برای انجام سرمایه‌گذاری‌های سودمند به‌سوی ایران جاری شد. بدین ترتیب مسوولان و مدیران در هرکدام از استان‌های کشور دست به کار شدند تا هیات‌های تجاری خارجی را برای سرمایه‌گذاری در استان خود متقاعد کرده و سهم بیشتری از این سرمایه‌گذاری را برای استان‌های خود جذب کنند. در این میان برخی از استان‌ها توانستند هیات‌های تجاری زیادی را به استان خود آورده و قراردادهایی را نیز منعقد کنند اما تقریبا می‌توان گفت که در این زمینه، استان بوشهر یکی از ضعیف‌ترین عملکردها را در میان دیگر استان‌های کشور از خود بر جای گذاشت و تقریبا هیچ سرمایه خارجی غیرنفتی را نتوانست به خود جذب کند و بوشهر تنها در بخش‌های نفتی آن هم در قالب کشوری، موفق به جذب سرمایه‌گذاری خارجی شد.

در همین خصوص، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت اعلام کرد که پس از برجام و در بازه زمانی یکم دی‌ماه سال ۱۳۹۴ تا تاریخ ۱۰ اسفند‌ماه سال ۱۳۹۵ در مجموع جذب ۱۲ میلیارد و ۴۸ میلیون و ۹۶۸ هزار دلار سرمایه‌گذاری خارجی مورد تصویب هیات سرمایه‌گذاری خارجی قرار گرفته که در این بین، استان خراسان شمالی در جذب این سرمایه‌ها پیشتاز بوده است ضمن این‌که آلمان با سه میلیارد و ۹۶۲ میلیون دلار در صدر کشورهای سرمایه‌گذار قرار دارد.

بنا بر آمار اعلامی وزارت امور اقتصادی و دارایی، بیشترین میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی تا قبل از حل موضوع هسته‌ای ایران در دولت یازدهم، به سال ۲۰۱۲ میلادی باز می‌گردد که رقمی نزدیک به چهار میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بود. این رقم در سال ۲۰۱۳ میلادی به سه میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار و در سال ۲۰۱۴ به رقم دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار و در نهایت در سال ۲۰۱۵ به دو میلیارد و ۵۰ میلیون دلار کاهش یافت.

با آغاز اجرای برجام، درهای اقتصاد کشور به سوی جهانیان برای تعامل سازنده و همکاری های مشترک گشوده شد که فقط در سال ۱۳۹۵ هیات سرمایه‌گذاری خارجی ۹ میلیارد و ۱۷۵ میلیون و ۵۸۶ هزار دلار سرمایه گذاری مصوب در استان‌ها به تصویب رسانده است.

طبق گزارش ارسال شده از سوی سازمان سرمایه‌گذاری خارجی، این سازمان ۱۲ میلیارد و ۴۸ میلیون و ۹۶۸ هزار دلار سرمایه‌گذاری خارجی مصوب به تفکیک استان از بعد برجام تا ۱۰ اسفند‌ماه، سال۱۳۹۵ داشته است.

در این میان خراسان شمالی با جذب بیش از سه میلیارد و ۳۷۸ میلیون دلار بیش از سایر استان‌ها سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرده است و پس از آن استان آذربایجان شرقی با 5/1 میلیارد دلار قرار دارد.

همچنین استان‌های اصفهان، تهران و سیستان و بلوچستان هر کدام توانسته‌اند بیش از یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در مدت یاد‌شده جذب کنند.

از دیگر استان‌های موفق در جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌توان به آذربایجان غربی، البرز، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان و یزد اشاره کرد. البته همان‌گونه که گفته شد، جذب سرمایه در مناطق نفت‌خیز مانند بوشهر بیشتر در حوزه نفتی و مربوط به کشور بوده و این استان‌ها تاکنون نتوانسته‌اند سرمایه‌گذاری مشخص خارجی برای بخش‌های صنعتی غیر نفتی و بخش خدماتی خود جذب کنند.

لازم به ذکر است، کشورهای ارمنستان، اسپانیا، افغانستان، آلمان، امارات، انگلستان، ایرلند، بلاروس، ترکیه، جزایر باربادوس، جمهوری آذربایجان، چین، روسیه، سریلانکا، عراق، عمان، فرانسه، قبرس، کویت، مالزی، هلند، هندوستان و ونزوئلا از جمله کشورهایی هستند که تاکنون اقدام به سرمایه‌گذاری در ایران کرده‌اند.

در این میان آلمان با سه میلیارد و ۹۶۲ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی مصوب برای ۱۷ طرح جدید، در صدر کشورهای سرمایه‌گذار در ایران قرار دارد و پس از آن اسپانیا با سه میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار قرار گرفته است.

در بین سرمایه‌گذاران خارجی، یک ایرانی مقیم خارج از کشور نیز دیده می‌شود که هفت میلیون دلار سرمایه‌گذاری مصوب دارد.