این آیین میثاقی دوباره با معبود هستی است

بامدادجنوب- الهام بهروزی:

«گم می‌شوم در ازدحام شهر/ خسته‌ام/ نشانی خانه‌ام را به خاطر نمی‌آورم/ تشنه‌ام/ تشنه یک دقیقه آرامش/ خسته لحظه‌ای حتی/ چشمانم به‌دنبال سرپناهی می‌گردد/ سرپناهی که از این هیاهو دورم کند/ خلوتی که در آن به خود بیندیشم/ به نشانی خانه‌ام/ نور سبزی از گلدسته‌های مسجد جامع شهر به چشمم می‌خورد/ بی‌اختیار به سویش کشیده می‌شوم/ زمزمه «اَللهُمَّ لَکَ الحمد» به گوشم می‌خورد/ نوای «لَکَ المَجْدُ و لَکَ العِزّ»، از خود بیخودم می‌کند/ چشم که باز می‌کنم، من هستم و خیلِ عاشقان الهی/ من هستم و صف به صف تسبیح و نماز و استغاثه/ اکنون سه روز است با توام/ هم‌صحبت تو و هم‌خانه تو/ سه روز است میهمانِ توام و تو همچنان مهربان‌ترین میزبانِ دنیایی/ کم‌کم نشانی خانه‌ام را به یاد می‌آورم/ من اهل ایمان بودم؛ همسایه خورشید/ عشق، در دو قدمی من جوانه می‌زد/ یقین، پشت خانه‌ام اُردو زده بود/ باید بروم» (باران رضایی).

آمد موسم عشق‌بازی با تو که بی‌بدیل‌ترین معشوق گیتی هستی. آمد نرم‌نرمک لحظات ناب نیاز عاشقانه؛ لحظات آرام و ملکوتی که از پلیدی و پلشتی‌های دنیایی به‌دور است. اینک عاشقان و دلشدگانت آمده‌اند تا خویشتن نیمه‌تاریک خویش را به میعادگاه عشق و رحمتت بسپارند و با استغاثه و عطشی غیرقابل توصیف، خویشتن گمشده‌شان را از تو طلب کنند و وجودشان را با نام و یادت آرام سازند. تو بزرگی و صمدی، چراکه تو خدایی. وای بر ما که چقدر از خود و تو غافل شده‌ایم و چه بسیار زمان‌هایی که خودمان را گم کرده‌ایم و هر چه تقلا می‌کنیم و دست و پا می‌زنیم، دستی نیست که ما را از این منجلاب پوچی و نیستی برهاند، مگر تو که از رگ گردن به ما نزدیک‌تری. بارخدایا در این سه روز وجود ناآرام و پریشانمان را با بخشش و مهرت جانی دیگر ببخش، چراکه اینک موسم بازگشت و انسان شدن است. عاشقانت آمده‌اند به میهمانی تو تا خویشتن خویش را از محاق نفس برهانند و مرغ جان را راهی ملکوتت سازند. آمده‌اند دگرباره در کارگاه سه‌روزه خویشتن‌شناسی و مناجات با تو راه رسیدن به تو را تمرین کنند. آمده‌اند دیده‌ها را با نور عشقت روشن و بینا و گوش‌ها را از تهمت‌ها و قضاوت‌ها خالی کنند. آنها را دریاب... .

اعتکاف آیینی برای میثاق دوباره با معبود هستی است. میثاقی که محدود به این سه روز نمی‌شود و انسان را به خویشتن خویش و مبدا هستی بیش از پیش پیوند می‌دهد. آیینی که فرصتی دوباره برای انسان شدن به ما می‌دهد. سه روزی که سرشار از مناجات و راز و نیاز و استغاثه و بریدن از دنیاست و آنگاه که از این میعادگاه عشق بیرون می‌آییم سبکبال و آرامیم اما چقدر این سبکبالی در دنیای بیرون تاب می‌آورد و چقدر از این آموزه‌ها برای دیگر روزهایمان توشه برمی‌داریم؟! 

این آیین در میان اهالی دل و عرفان از تقدس خاصی برخوردار است و در استان بوشهر هم همچون دیگر نقاط ایران، هرساله استقبال بسیار خوبی از آیین ملکوتی اعتکاف می‌شود که بنا به گفته حجت‌الاسلام سروستانی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی استان بوشهر امسال حدود 14 هزار نفر در استان معتکف می‌شوند و 220 مسجد پذیرای شیفتگان و سالکان حق خواهد بود. 

کارشناس روابط عمومی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان بوشهر در خصوص برگزاری این آیین در استان بوشهر در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: خوشبختانه امسال شاهد استقبال گسترده و چشمگیر اقشار مختلف مردم مومن و انقلابی استان بوشهر از آیین اعتکاف  هستیم و امیدوار هستیم همیشه شاهد حضور خوب مردم خداجوی بوشهر در این آیین باشیم و نکته قابل توجه در اینجا استقبال بی‌نظیر نسل جوان از اعتکاف امسال است. 

مقصود غلامی در ادامه با بیان این‌که در مجموع در استان 220 مسجد پذیرای معتکفان است، افزود: در شهر بوشهر هم در 20 مسجد این آیین برگزار می‌شود که همزمان با این آیین برنامه‌هایی نظیر قرائت دعای ام‌داود و ادعیه خاص این ایام، محافل انس با قرآن، مسابقات فرهنگی، مراسم رحلت حضرت زینب (س)، حلقه‌های بصیرت و ... برگزار می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که برگزاری این آیین چه پیامدهای اجتماعی می‌تواند داشته باشد، توضیح داد: برگزاری مراسم معنوی اعتکاف نقش مهمی در توسعه فرهنگ خداباوری و ترویج ارزش‌های اسلامی دارد و همچنین عامل مهمی در مقابله با آسیب‌های اجتماعی به‌شمار می‌‌رود. 

این آیین در سطح کشور هم با استقبال خوبی روبه‌رو شده و در این‌باره معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد که بیش از ۸۰۱ هزار و ۹۰۰ نفر برای حضور در مراسم معنوی اعتکاف ثبت‌نام کرده‌اند که البته تعداد افرادی که می‌خواهند در این مراسم شرکت کنند بیش از اینها است اما مساجد ما شرایط لازم را ندارد.

حجت‌الاسلام حسین روحانی‌نژاد با بیان این‌که رهبری می‌فرمایند: «اعتکاف از رویش‌های انقلاب است»، گفت: جمعیت اعتکاف در سال ۹۵ نسبت به سال قبل ۱۳ درصد رشد داشته است. سال ۹۴ به‌دلیل تلاقی مراسم اعتکاف با امتحانات مدارس و دانشگاه آمار کم شد ولی در سال گذشته ۷۴۹ هزار و ۵۱۹ نفر معتکف شدند. از این تعداد ۲۳۰ هزار و ۶۷۹ نفر آقا و بقیه آنها خانم بودند. جمعیت شهری هم نسبت به جمعیت روستایی در آمار این گونه است؛ ۵۶۶ هزار و ۴۱۹ نفر معتکف در شهرها بودند و ۱۸۳ هزار و ۱۰۰ نفر معتکفین در روستاها. ۲۱۹ هزار و ۲۸۹ نفر برای اولین‌بار معتکف شدند و بالغ بر ۵۳۰ هزار نفر برای چندمین سال متوالی معتکف می‌شدند. این آمار و ارقام نشان از این دارند که اعتکاف گرایشی دارد که اگر کسی یک‌سال در این مراسم معنوی شرکت کند سال بعد هم اشتیاق حضور در آن را دارد.

وی در ادامه با اشاره به این‌که ۶۹ درصد از معتکفین در سال ۹۵ خانم‌ها بودند و میزان تحصیلات معتکفین هم بررسی شده که خوشبختانه جمعیتی که دارای تحصیلات دانشگاهی و حوزوی هستند، بسیار زیاد هستند، افزود: مساجدی که در سال ۹۵ در آنها اعتکاف برگزار شد پنج هزار و ۵۶۸ مسجد بود و طلبه‌ها و دانشجویان شرکت‌کننده در مراسم اعتکاف ۲۴۶ هزار و ۹۵۹ نفر بودند؛ یعنی یک‌سوم معتکفین را این قشر تشکیل می‌دادند. ۵۵ درصد از شرکت‌کنندگان مجرد و ۴۵ درصد از آنها متاهل بودند. گروه‌های سنی که در اعتکاف شرکت کردند، این گونه تقسیم‌بندی شدند؛ ۱۵ تا ۲۰ سال ۲۰ درصد، ۲۱ تا ۲۵ سال ۲۳ درصد، ۲۶ تا ۳۰ سال ۱۸ درصد، ۳۱ تا ۴۰ سال ۱۹ درصد و ۴۱ به بالا ۲۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دادند. یعنی چیزی حدود ۶۵ درصد از جمعیت

روحانی‌نژاد با بیان این‌که آماری که از سراسر کشور به دست ما رسیده، ۵۷۱۹ مسجد پذیرای مراسم اعتکاف خواهند بود که معتکفین یا از طریق سامانه‌های اینترنتی این مسجد ثبت نام کرده‌اند و یا این‌که به صورت حضوری مراجعه داشته‌اند، خاطرنشان کرد: کمترین مساجدی که در استان‌ها بوده‌اند کردستان ۲۱ مسجد، اردبیل ۳۰ مسجد و سیستان و بلوچستان ۶۰ مسجد است و شهرهایی که بیشترین تعداد مساجد را برای مراسم اعتکاف داشته‌اند عبارتند از: خراسان رضوی با ۷۵۰ مسجد، اصفهان ۵۵۰ مسجد و تهران ۵۱۰ مسجد است. وی با تاکید بر این‌که مراسم اعتکاف را در امامزادگان و مصلاها نمی‌شود برگزار کرد، مگر این‌که در کنار امامزاده‌ای مسجد باشد، بیان کرد: مدت اعتکاف هم سه روز است که روز اول و دوم آن مستحب و روز سوم واجب است. در طول سال هم فقط دو روز نمی‌شود مراسم اعتکاف برگزار کرد و آن عید قربان و عید فطر است. 

معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی در خصوص هزینه‌های اعتکاف هم توضیح داد: هزینه‌های این آیین کاملا مردمی است و هیچ ارگان، نهاد و دستگاهی ریالی را برای این مراسم هزینه نمی‌کند، مگر این‌که بخواهند در امور و مسائل فرهنگی اقداماتی داشته باشند اما رسانه ملی، سازمان تبلیغات، حوزه‌های علمیه، نیروی انتظامی و... همگی نقش مهمی را در برپایی این مراسم بر عهده دارند.

حجت‌الاسلام حسین روحانی‌نژاد با اشاره به برنامه‌هایی که در این سه روز در تمام مساجد برپا می‌شود، تصریح کرد: سه مراسم ویژه داریم که یکی به‌مناسبت ولادت حضرت علی (ع) در روز ۱۳ رجب است و ۱۵ رجب هم همزمان با وفات حضرت زینب (س) برنامه‌های ویژه‌ای داریم که امسال قرار است دعا برای مدافعان حرم جزء برنامه‌های اصلی باشد، چراکه آنها توانسته‌اند حرم‌های اهل بیت (ع) را در عراق و سوریه حفظ کنند. همچنین از دیگر برنامه‌های این مراسم اعمال ام‌داوود است.

وی همچنین به این مطلب که در آستانه انتخابات شورای اسلامی، ریاست‌جمهوری و انتخابات میان دوره مجلس شورای اسلامی در برخی از شهرها هستیم، اشاره و بیان کرد: ما به تمام اولیای امور مساجد اعلام کرده‌ایم که کسانی که نامزد انتخابات هستند،‌ نمی‌توانند در مراسم اعتکاف حضور پیدا کنند و از این مراسم معنوی برای سخنرانی‌های تبلیغاتی خود استفاده کنند. ما برنامه‌هایی همچون حلقه‌های معرفت و کرسی تلاوت و همچنین مباحث فرهنگی متناسب با هر استان و مسجد را داریم. اگر سخنرانان بخواهند درباره مشارکت مردم در انتخابات سخن بگویند بلامانع است اما این‌که بخواهند به تبلیغ شخص یا گروهی بپردازند، ممنوع است.

معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی با تاکید بر این‌که ما از تمامی ائمه جمعه و مسوولان مساجد انتظار داریم که تا آخرین لحظه اگر شرایط پذیرش را دارند، ثبت نام را انجام دهند. تعداد افرادی که می‌خواهند در این مراسم معنوی شرکت کنند بیش از این آمارهایی است که اعلام شد اما مساجد ما شرایط لازم را ندارند، افزود: علاوه بر مُبلغین و ائمه جماعات استان‌ها بیش از ۱۰ هزار و ۸۶۲ مبلغ هم به سراسر شهرها و روستاها و استان‌ها اعزام می‌شوند. مقام معظم رهبری توقع دارند که مباحث قرآنی در اعتکاف بیشتر برپا شود و بر همین اساس هم ما کرسی‌های تلاوت را بر پا می‌کنیم. در هیچ کجای کشور نرخی برای اعتکاف اعلام نشده است و چون این مراسم هزینه‌هایی دارد و کاملا مردمی است توصیه ما به تمام مسوولان برگزاری این مراسم، این است که حداقل دریافتی را داشته باشند و با وجود این، بهترین خدمات را ارائه بدهند. خیرین می‌توانند در این زمینه نقش بسیار مهمی را ایفا کنند و اگر لازم می‌دانند نذرهایی برای افطاری، سحری و یا مسائل فرهنگی داشته باشند. طبق آماری که ما داریم استان فارس در سال‌های گذشته بیشترین آمار معتکفین را داشته‌اند.