کریم جعفری:
امروز 29 فروردین ماه، روز ارتش ایران است. این روز به مناسبت پاسداشت دلاورمردیها و جانفشانیهای غیورمردان ارتش ایران پس از انقلاب اسلامی انتخاب شد و هر ساله طی مراسمهای مختلفی این روز گرامی داشته میشود. در این چند خط بر آن هستم تا چند نکته را در مورد نیروهای مسلح کشور مورد اشاره قرار دهم، هر چند که متخصصان امر بهتر از نگارنده میدانند، اما ما برای عموم مینویسیم.
تاکنون بارها به واقعگرایی و واقعبینی بهعنوان اصلیترین و محوریترین موضوع در اصل توسعه اشاره کرده و خواستار آن شدهایم که مسوولان فارغ از شعار به سمت عملگرایی رفته و مردم را از واقعیات و آنچه در محیط پیرامونی آنها میگذرد، مطلع کنند. اما به دلیل کمبود تخصص در سطوح مختلف مدیریتی و ناآشنایی آنها با مفاهیم دیپلماسی عمومی و ضرورت احترام به شعور مخاطب، دچار شعارزدگی، دادن وعدههایی که تحقق آن سخت است روی آورده و با این رویکرد به سمتی رفتهایم که خروجی آن اکنون کمتر شدن اعتماد مردم به مسوولان و وعدههای آنها است.
با این حال، در نیروهای مسلح مدیریتها تاکنون بهتر بوده و در سطح وزارت دفاع شاید بگوئیم از یک سر و گردن از کشور بالاتر، چرا که مباحث امنیتی و دفاعی شوخی بردار نبوده و نمیتوان به سادگی از کنار مساله امنیت کشور عبور کرد. با این اوصاف، این بخش از کشور هم دچار شعارزدگی و وعدههای الکی شده است، بهعنوان یک فرد علاقمند به مسائل نظامی و امنیتی که روزانه در این زمینه مطالعه دارم و نسبت به خیلی از افراد سوادم کم است، اما دستکم خوب و بد را تشخیص میدهم، باید بگویم که در خیلی از موارد ما حتی از شعار هم عبور کردهایم.
بهعنوان مثال، همین دو سه روز پیش بود که از جنگندهای بنام قاهر313 رونمایی شد. گزارشگر تلویزیون که خودش در این زمینه چیزی نمیداند و سواد چندانی ندارد، اما آنچه که به خورد مخاطب داد واقعا آزاردهنده بود. اگر مخاطب این جنگنده دشمن خارجی است، که او در این زمینه دستکم چند دهه از ما جلوتر است، اما اگر مخاطب داخلی است که او هم اگر اندک علاقهای داشته باشد میرود مطالعه میکند و راست و ناراست را از هم جدا میکند.
مثلا همین گزارشگر میگفت که این جنگنده نسل پنجم است، موتورش هم ایرانی است... یکی از ویژگیهای جنگنده نسل پنج، داشتن موتور توربوفن است در حالی که موتور نصب شده روی قاهر، همان موتور توربوجت اف5 است که بنام اوج بومیسازی شده و توان بسیار محدودی دارد. حالا مسائل دیگر این جنگنده بماند که آقای گزارشگر از اول تا آخر چقدر روی اعصاب رفت و آن را با اف35 و اف22 مقایسه کرد!!! این پروژهای خوب برای بسترسازی جهت پیشرفت است اما نه خود رسیدن به نقطه مطلوب. واقعگرایی به ما میگوید اگر کار بر روی قاهر همینگونه ادامه پیدا کند 10سال دیگر نتیجه خواهد داد و همین واقعیتها به ما میگوید دشمنان همسایه دستکم 700 جنگنده بسیار بهروز و کارآمدی دارند و ما نیاز به خرید فوری جنگنده برای بازسازی حداقلی توان هوایی خودمان داریم. هواپیماهای سوخترسان ارتش در هشت سال جنگ جنگیدهاند و این روزها باید بازنشسته شوند... .
واقعگرایی به ما میگوید که تانکهای ام60 و چیفتن و حتی تی72 قدیمی شدهاند، اگر قرار بر ساخت کرار باشد که باید بهسرعت تحویل نیروی زمینی شود. واقعگرایی به ما میگوید ساخت ناوچههای موشکانداز خوب است، اما همانگونه که پیشتر گفتم، ما نیاز به رزمناوهای مدرن با قابلیت پدافند عالی داریم.
واقعگرایی به ما میگوید ژ3 دیگر اسلحه کارآمدی نیست، بالگرد کبرا در کشور تعدادش کم است، نیروی دریایی بالگردهای بهروز میخواهد، تازه نیروی زمینی هم نیاز به تسلیحات بهروز و مدرن دارد. واقعگرایی به ما میگوید ساخت داخل خوب است، اما تا زمان رسیدن باید مراقب دشمن هم بود، سعودیها 300 فروند پهپاد پیشرفته از چین خریدند، چه میخواهند کنند؟