عربستان و باتلاق بی‌پایانی به نام یمن

بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:

بیش از دو سال از تجاوز نظامی عربستان سعودی و برخی هم‌پیمانان آن علیه مردم بی‌دفاع و بی‌گناه یمن می‌گذرد. عربستان سعودی در طول این مدت مرتکب انواع و اقسام جنایت‌های جنگی علیه مردم یمن شده است. طبق اعلام نهادهای حقوق بشری بین‌المللی، تجاوز ائتلاف سعودی علیه یمن تاکنون بیش از ۳۰ هزار شهید و زخمی در این کشور برجای گذاشته است. افزون براین، اقدام مستمر سعودی‌ها در استفاده از تسلیحات ممنوعه بین‌المللی همچون سلاح‌های خوشه‌ای، موجب شده تا شمار زیادی از کودکان یمنی به طرق مختلف، دچار معلولیت شوند. نهادهای حقوق بشری همچنین اعلام کرده‌اند که میلیون‌ها نفر از شهروندان یمنی به‌دلیل بمباران‌های گسترده و بی‌وقفه در معرض خطر ابتلاء به بیماری‌های مختلف قرار گرفته‌اند.

 همه اینها، سکوت جامعه جهانی در بیش از دو سال گذشته سعودی‌ها را به کشتار هرچه بیشتر مردم بی‌دفاع و بی‌گناه ترغیب کرده است. در حال حاضر، عربستان با وجود گذشت بیش از دو سال از حملات مدوام هوایی و توپخانه‌ای به مناطق مسکونی و همچنین مواضع ارتش و کمیته‌های مردمی یمن، همچنان به دنبال تحقق اهداف از پیش تعیین شده پیش از تجاوز نظامی خود هستند. عربستان سعودی و برخی هم پیاله‌های منطقه‌ای آن، امروز به نوعی با دردسرهای عظیم در یمن روبه‌رو شده و با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند. واقعیت این است که طی بیش از دو سال گذشته عربستان سعودی در جریان عملیات طوفان قاطعیت علیه یمن، چه در عرصه نظامی و چه در عرصه دیپلماتیک موفق به تحقق هیچ دستاورد چشمگیر و محسوسی نشده است. در عرصه نظامی سعودی‌ها طی مدت زمانی که سپرده شده است، نه موفق به تسلط بر تنگه استراتژیک باب المندب شدند و نه توانستند بر مناطق راهبردی و استراتژیک واقع در مناطق مختلف یمن سیطره یابند.

درهمین حال، در عرصه سیاسی نیز وضعیت برای سعودی‌ها بهتر از آنچه که در عرصه نظامی شاهد آن بودند، نیست. سعودی‌ها در ابتدا قصد داشتند تا زمینه برای بازگشت عبد ربه منصور هادی عنصر مزدور و دست نشانده خود به یمن را فراهم کرده و او را بار دیگر بر کرسی حکومت بنشانند. با این حال، آنها هیچگاه موفق به تحقق چنین هدفی نشدند. پس از ناکامی در تحقق این هدف، ریاض درصدد نابودی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن و به ویژه نیروهای انصارالله برآمد. برای جامعه عمل پوشاندن به این هدف شوم، عربستان سعودی حملات هوایی و توپخانه‌ای خود به مواضع ارتش و کمیته‌های مردمی را بیش از پیش تشدید کرد. باوجود این حملات گسترده و بی‌سابقه، مقامات عربستان سعودی بار دیگر با درهای بسته در یمن روبه‌رو شدند و نتوانستند قدرت نظامی ظاهری خود را به نیروهای یمنی تحمیل کنند.

در همین ارتباط، بروس رایدل، تحلیلگر سابق امور خاورمیانه در سازمان سیا در خصوص شکست عربستان سعودی در تحقق اهداف خود در یمن، می‌نویسد: واقعیت این است که ثروتمندترین کشور عربی به فقیرترین کشور عربی یورش برد و در این میان، جامعه جهانی هیچ گامی را در راستای حمایت از غیرنظامیان انجام نداد. وی همچنین می‌افزاید: در این میان، ایالات متحده امریکا و انگلیس جنگ علیه یمن را برای سعودی‌ها تسهیل کردند. بسیاری از جنگنده‌های پیشرفته و تسلیحات گوناگون به وسیله دستگاه‌های اطلاعاتی امریکا و انگلیس به عربستان واگذار شد. با تمام اینها، عربستان سعودی موفق به تحقق هیچیک از اهداف خود از حمله نظامی به یمن نشد. عربستان سعودی نه تنها نتوانست هدف خود در نابودی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن را محقق سازد، بلکه طی هفته‌های اخیر شاهد تقویت قدرت موشکی نیروهای یمنی نیز بود؛ مساله‌ای که به سلسله مصائب و دردسرهای ریاض در یمن افزوده شد. نیروهای یمنی طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر از سلسله سامانه‌های موشکی پیشرفته که قادر هستند اهدافی را در قلب ریاض هدف قرار دهند، رونمایی کردند. تقویت قدرت موشکی ارتش و کمیته های مردمی یمن طی هفته‌های اخیر موجب شد تا معادلات نظامی از مرزهای مشترک خارج و به قلب شهر ریاض، پایتخت عربستان کشیده شود. امروز این سوال، ذهن مقامات سعودی را به‌شدت مشغول ساخته است که چگونه با وجود حملات وحشیانه و ددمنشانه دو سال گذشته، ارتش و کمیته‌های مردمی یمن به این سطح از قدرت موشکی و نظامی دست یافته‌اند؟

در این بین عربستان سعودی با به راه انداختن حمام خود در یمن و کشتار دسته جمعی مردم بی‌دفاع و بی‌گناه این کشور نه تنها هیچ دستاورد سیاسی و نظامی به دست نیاوردند، بلکه در نتیجه صرف مبالغ هنگفت و سرسام آور در این جنگ، کشور خود را غرق در مشکلات اقتصادی کردند. سعودی‌ها به‌دلیل تخصیص هزینه‌های هنگفت برای جنگ یمن، در سال ۲۰۱۶ با کسری بودجه بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلاری روبه‌رو شدند که موجی از نارضایتی عمومی را در سرتاسر عربستان سعودی به وجود آورده است. در همین ارتباط، روزنامه رای‌الیوم درباره بحران اقتصادی شدید در عربستان سعودی می‌نویسد: اقتصاد عربستان سعودی درنتیجه جنگ یمن در آستانه فروپاشی قرار دارد. رای‌الیوم همچنین به درخواست عبدالعزیز آل‌الشیخ مفتی عربستان سعودی از شرکت‌های خصوصی و بانک‌ها برای ارائه کمک‌های مالی به خانواده‌های نظامیان سعودی اشاره کرده و می‌افزاید: این اقدام به وضوح نشان می‌دهد که در نتیجه غرق شدن حکام سعودی در باتلاق یمن و سوریه، فاجعه‌ای برای اقتصاد عربستان رقم خورده که حجم بسیار بالایی دارد.

از جمله دیگر دردسرهای عظیم سعودی‌ها در جنگ یمن می‌توان به اختلافات گسترده آنها با امارات متحده عربی اشاره کرد. دولت امارات از جمله اولین کسانی بود که به ائتلاف متجاوز سعودی علیه یمن پیوست. با این حال، خیلی زود منافع امارات و عربستان در یمن از یکدیگر جدا شدند. امارات متحده عربی خواستار آن شد تا به تنهایی بر تعدادی از مناطق یمنی سیطره یابد؛ مساله‌ای که سعودی‌ها با آن مخالفت و اعلام کردند که تمامی مناطق تصرف شده باید تحت سیطره ریاض به‌عنوان رهبر ائتلاف علیه یمن، باشد.

همین مساله موجب شد تا امارات که تاکنون نقش گسترده‌ای در عملیات‌های نظامی متجاوزانه علیه ارتش و کمیته‌های مردمی یمن داشت، راه خود را از ریاض جدا کرده و به تنهایی در صدد تحقق خواسته‌ها و اهداف شوم خود در یمن برآید. از همین روی، در حال حاضر عربستان سعودی در این زمینه با دو چالش روبه‌رو شده است:

۱ ـ چگونگی پر کردن جای خالی امارات در ائتلاف سعودی علیه یمن.

 ۲ ـ چگونگی مقابله با نیروهای نظامی امارات در یمن برای جلوگیری از تسلط آنها بر مناطق استراتژیک. 

در هرصورت، آنچه که واضح به‌نظر می‌رسد این است که عربستان سعودی در مواجهه با دردسرهای عظیم خود در یمن، تنها یک گزینه را در برابر خود می‌بیند و آن گزینه، چیزی نیست جز ورود مستقیم ارتش ایالات متحده امریکا در جنگ یمن. مقامات عربستان سعودی بسیار امیدوار هستند که ارتش امریکا به فرماندهی دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری این کشور با ورود مستقیم به جنگ یمن، ضمن دور نگاه داشتن خطر نظامیان امارات برای منافع ریاض، به حضور کمیته‌های مردمی و در رأس آنها جنبش انصارالله در یمن برای همیشه پایان دهند. 

درست به همین دلیل است که مقامات ریاض، کاسه گدایی را در مقابل امریکا به دست گرفته تا آن را مجاب به دخالت نظامی مستقیم در یمن کنند. هرچند که امریکا تاکنون طی چند نوبت به بهانه مبارزه با تروریست‌های تکفیری، مناطقی در یمن را هدف قرار داده، اما تاکنون با مشارکت مستقیم و فراگیر در جنگ علیه یمن موافقت نکرده است. البته امریکایی‌ها همچنان به حمایت‌های تسلیحاتی خود از ریاض برای نسل‌کشی سعودی‌ها در یمن ادامه می‌دهند.