کریم جعفری:
تفکیک قوا یکی از اصلی‌ترین و محوری‌ترین اصول در دنیای جدید است. این تفکیک باعث شده تا بسیاری از کشورها بتوانند در بستر آن در حوزه‌های مختلف توسعه را تجربه کرده، شهروندان به حقوق خود برسند و کشورها با نوعی کارشناسی اداره شود. در اصل تفکیک قوا در جهان امروز، هیچ یک از روسای سه قوه موجود و تعریف شده نمی‌توانند در حوزه قوه دیگر صحبت کرده، نظر دهند و یا آنکه مداخله‌ای کنند.
به‌عنوان مثال، در امریکا یک قاضی آن اندازه قدرت دارد که بتواند دستورات رئیس جمهور این کشور را که به هر حال قدرتمندترین فرد در جهان (به‌لحاظ شاخصه‌های تعریف شده در حوزه ثروت و قدرت‌نظامی) به چالش بکشد. در این کشور هیچ وقت رئیس‌جمهور نمی‌تواند در حوزه قوه قضائیه دخالت کرده، نظر دهد و مسائل را آنگونه که دلش می‌خواهد پیش ببرد. اما این مساله در کشوری مانند مصر، کاملا برعکس است. در این کشور رئیس‌جمهور هم فرمان مرگ می‌دهد، هم عفو. در کشور ما نیز رئیس‌جمهور این قدرت را ندارد که در حوزه قضا دخالت کرده، نظر دهد و این یکی از برکات جمهوری اسلامی ایران است.
رئیس‌جمهور ضمن احترام به قوای دیگر، با رعایت قانون، هم به خود احترام گذاشته و هم جایگاه خود را تثبیت می‌کند. این تثبیت جایگاه در آینده می‌تواند درس‌آموز بوده و نکات جدیدی را در بر داشته باشد. همین مساله در مورد قوه مققنه هم صدق می‌کند، قوه قانونگذاری از هر دو قوه دیگر بالاتر و قدرتمندتر بوده و همانگونه که حضرت امام (ره) گفتند، مجلس در راس امور است.
این چند نکته را نوشتم تا بگویم که اگر احترام قوا در سطح کلان رعایت نشود، در سطح پایین‌تر خود نیز رعایت نمی‌شود. مثلا یک فرماندارِ دولت از یک دادستان قوه قضائیه درخواستی می‌کند و این درخواست مورد قبول واقع می‌شود و پای یک نماینده مجلس هم این وسط گیر است. به‌نظر شما، وقتی این سه رکن اگر هر کدام فارغ از توصیه، سفارش و احیاناً فشار، کار خود را کنند، قانون را رعایت کرده، حد و حدود خود را بشناسند، آیا اتفاقی روی می‌دهد؟ آیا با این رعایت حال و روز مردم بهتر نخواهد بود؟
اگر نماینده مجلس که وکیل‌المله است، وکیل‌الدوله شود و به‌عنوان مثال با نماینده دولت حشر و نشر داشته باشد، بخواهد این را بیاورد، آن را ببرد و در امور اجرایی دخالت کند، بدون شک باید خواسته‌ها و منویات نماینده دولت را هم مو به مو اجرا کرده و از این‌رو وکالتی که مردم به او داده‌اند فراموش می‌شود. این نماینده دیگر نمی‌تواند کاری را از پیش برده، طرحی برای اجرا به مجلس ببرد و همیشه زیر دین نماینده دولت خواهد بود.
این چند خط در صورت نیاز به‌شکل کامل می‌تواند مستندسازی شود، یعنی شما جای هر یک از عناوین مطرح شده در بالا می‌تواند اسمی قرار داده و این پازل را کامل کنید. متاسفانه تا زمانی که چنین پازل‌هایی در کشور ما، از بالا به پایین و از پایین به بالا جریان داشته باشد، نه کشور توسعه پیدا می‌کند، نه حرمت قانون رعایت شده و نه مردم می‌توانند امورات خود را طبق قانون پیش ببرند. اینجا است که رشوه، ارتشا، اختلاس، دزدی، فرار از مالیات و ده‌ها نوع جرم دیگر در جامعه رشد یافته و به‌نوعی این مسائل نهادینه می‌شود. بنابراین باید بیش از پیش در این امور مراقبت کرد و در پایین‌ترین سطح هم تفکیک قوا را رعایت نمود.
