
چهار کشور عربستان سعودی، مصر، بحرین و امارات، در اقدامی بیسابقه روابط خود را با کشور قطر قطع کرده، شهروندان این کشور را اخراج و همه مرزهای هوایی، دریایی و زمینی خود را بر قطر بستهاند. در حقیقت این کشور کوچک اما ثروتمند و تاثیرگذار تقریبا در محاصره کامل قرار گرفته است. مقامات امریکایی ارتباطات امیر قطر با مقامات جمهوری اسلامی ایران را یکی از دلایل تصمیم ناگهانی این چهار کشور عربی میدانند. این رویداد سیاسی بیشک بر چگونگی روابط کشورهای منطقه تاثیر بسزایی خواهد داشت.
در این میان جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری بود که نسبت به این اتفاق واکنش نشان داد. سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به تحولات اخیر در روابط همسایگان خلیج فارس، گفت: جمهوری اسلامی ایران با ابراز نگرانی از تحولات اخیر در روابط برخی کشورهای همسایه جنوبی خود در خلیج فارس و اظهار امیدواری نسبت به حل و فصل آن، بر نکات زیر بهعنوان مواضع ثابت و اصولی خود تاکید میکند.
به گفته بهرام قاسمی افزایش تنش در روابط میان دولتهای همجوار در شرایطی که منطقه و جهان همچنان از تبعات گسترده بحران تروریسم، افراطگرایی و تداوم اشغال فلسطین از سوی رژیم صهیونیستی رنج میبرد، بهسود هیچ یک از دولتها و ملتهای منطقه نبوده و همگان را تهدید میکند. جمهوری اسلامی ایران از همه همسایگان درگیر در اختلافات جاری در جنوب خلیج فارس میخواهد با عبرتآموزی از تجارب تلخ منطقه، دوری از احساسات و رجوع به عقلانیت و تدبیر، ضمن حداکثر خویشتنداری، در جهت کاهش تنش و بازگشت به آرامش حرکت کنند.
قاسمی معتقد است راه حل اختلافات میان کشورهای منطقه و از جمله اختلاف فعلی میان سه دولت همسایه قطر با این کشور، تنها از طریق روشهای سیاسی و مسالمتآمیز و گفتوگوهای شفاف و صریح میان طرفین امکانپذیر است.
سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: حفظ حاکمیت ملی و تمامیت ارضی دولتهای مستقل و مداخله نکردن در امور داخلی آنها و احترام به مرزهای شناخته شده بینالمللی، اصول بنیادین و شناخته شده حقوق و روابط بینالملل است که باید از سوی همه طرفها محترم شمرده شود.
معاون سیاسی دفتر رئیسجمهوری نیز در صفحه شخصی خود در توئیتر در واکنش به تحولات اخیر پیرامون قطر و تحرکات تازه عربستان سعودی، بحرین، امارات و مصر علیه دوحه نوشت؛ دوران ائتلافسازی و برادر بزرگتری به پایان رسیده است و سلطهگری سیاسی، قبیله بازی امنیتی، اشغال و تجاوز نتیجهای جز بیثباتی در برندارد.
حمید ابوطالبی تاکید کرد: سوال این است که چگونه کشوری کوچک توانسته سرنگونی حکومت قانونی بحرین، حمایت از داعش و القاعده و افراطگری در صحرای سینا و شکاف در ائتلاف را رقم بزند؟ عربستان، مصر، امارات و بحرین که در برابر کشوری کوچک به این میزان شکننده هستند، راهی جز دمکراسی در داخل و گفتوگو در منطقه ندارند.
از سوی دیگر رئیسکمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز تنشها بین کشورهای عربی در منطقه را ناشی از دخالت امریکا دانست و در گفتوگو با خانه ملت در اینباره گفت: نخستین اثر سفر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری امریکا به منطقه ایجاد تشتت در کشورهای منطقه است.
به گفته علاءالدین بروجردی دخالت کشورهای بیگانه بهویژه امریکا بهعنوان دشمن شناخته شده کشورهای اسلامی که همواره ایجاد افتراق و تشتت و اختلاف در میان کشورهای اسلامی را در دستور کار داشته است به هیچ وجه نمیتواند حلال مشکلات منطقه باشد.
در این میان برخی از تحلیلگران و کارشناسان معتقد هستند جمهوری اسلامی ایران باید با تدبیر و دور از هیجانات در اینباره واکنش نشان دهد. برخی دیگر نیز معتقد هستند که دو کشور عربستان و قطر مشترکات و اختلافهای دارند هر زمان هم یکی بر دیگری میچربد مقامات بلند پایه کشورمان نباید اجازه دهند کشوری در بازی با کشور دیگر از کارت جمهوری اسلامی ایران استفاده کند.
گفتنی است با توجه به نقشه موقعیت قطر در خلیج فارس میتوان گفت اکنون تنها مسیر قطر برای ارتباط با دیگر کشورها جمهوری اسلامی ایران است.