نیرویی به‌نام «جاذبه» در طرح‎هایم جریان دارد

بامدادجنوب- الهام بهروزی:

امروزه یکی از مباحثی که در حوزه شهرسازی و فضای شهری همواره مطرح است، زیباسازی فضای شهری است؛ فضایی که در روحیه افراد بسیار تاثیرگذار است، چون اگر محیط پیرامونی ما تمیز، باطراوات، زیبا و سرسبز باشد، بدون شک شهروندان شادتری خواهیم داشت. بنابراین شهرداری‎ها و سایر ارگان‎هایی که در این حوزه دارای مسوولیت هستند، می‎کوشند تا با طراحی و جاسازی المان‎های بومی سنتی، طراحی میدان‎های شهری، پارک‎ها و فضای سبز چشم‌انداز زیبایی را برای شهروندان ایجاد کنند. المان‎ها و نمادهایی که هر چه به فرهنگ و آداب و رسوم ما نزدیک‎تر باشند، مردم بیشتر با آنها ارتباط برقرار می‎کنند. اما گاه شوربختانه در سطح شهر با المان‎هایی روبه‎رو می‎شویم که کمترین ارتباط چشمی یا فکری را می‎توان با آن برقرار کرد و آنقدر سوررئال یا فراواقع‎گرایی هستند که نمی‎توان به‎راحتی برای رسیدن به پیامش نقب زد. بنابراین ضرورت دارد که در طراحی المان‎ها و نمادها و فضاسازی شهری دچار افراط و تفریط نشویم و تعادل را در جاسازی المان‎های بومی و مدرن حفظ کنیم.

استان بوشهر یکی از استان‎هایی است که در حوزه فرهنگ، آداب و رسوم، آیین‏ها، فرهنگ دریانوردی و صیادی، تنوع زندگی و... بسیار غنی است اما به‎دلیل رشد روزافزون زندگی شهرنشینی اکنون از زندگی سنتی، معماری دیرینه و آداب و رسوم و پیشه‎های گوناگون و کهن خود فاصله گرفته است، بنابراین می‎طلبد مهندسان شهرسازی و طراحان شهری که به طراحی این المان‎ها و نمادها در فضای شهری مشغول هستند، برای احیا و حفظ این میراث فاخر دست‎کم در طراحی‌های خود از آنها بیشتر بهره جویند. البته خوشبختانه امروز برخی از این طراحان به این مهم توجه ویژه‎ای دارند و در کارهایی که انجام می‏دهند، همواره تلاش می‏کنند با الهام از فرهنگ و هنر بومی، المان‎هایی را طراحی کنند که افزون بر این‎که معرف فرهنگ منطقه است، فضای شاد و چشمنوازی را برای شهروندان بیافریند. یکی از این طراحان هنگامه حقیقت است. دختری از جنس دریا و شرجی‎های شوریده و بیقرار. این بانو زاده سال 68 در شهرستان دیلم است. وی در حال حاضر دانشجوی مهندسی عمران در مقطع کارشناسی است. هنگامه حقیقت در این یکی دو سال اخیر توانسته با طرح‎هایش در فضای شهری دیلم اقلابی بر پا کند. او تلاش کرده با تاسی از زندگی مردمان جنوب و پیشه صیادی که شغل غالب اهالی بندر است، فضایی مرتبط با اقلیم جنوب را بر شهر حاکم کند. فضایی که نگاه‏ها را به خود جذب می‎کند و به دیدگان لذت می‏دهد. حقیقت در خصوص هنرهایش می‎گوید، «با توجه به رشته تحصیلی‌ام در دبیرستان (گرافیک) در رشته‎های نقاشی موزاییک دیواری، طراحی و نقاشی، ساخت احجام فلزی و چوبی و دکوراسیون و دیزاین‎های شهری متخصص و متبحر شده‌ام و تلاش می‏کنم در فضاسازی هر آنچه که به زیباسازی شهر و محیط پیرامونی کمک می‎کند، در نظر بگیرم». 

رد ذوق و استعداد این بانو را در المان‏هایی که اکنون در شمالی‎ترین بندر استان خودنمایی می‎کنند، دنبال کردم تا رسیدم به جاذبه‎ای که فقط و فقط از عشق وی به فرهنگ بومی نشأت می‎گیرد. هنگامه حقیقت‎ها در استان بوشهر کم نیستند، بانوان توانمندی که با ذوق زنانه و ظرافت تمام، هنرهایشان را پررنگ‎تر از پیش به نمایش می‎گذارند و به فضای شهری جانی دوباره می‎بخشند. در این خصوص گفت‎وگوی صمیمانه‎ای را با هنگامه حقیقت که کار طراحی فضای شهری برخی از شهرها را نظیر بندر دیلم، اراک و... را انجام داده است، صورت دادیم که در ادامه می‎آید.

طراحی و فضاسازی یک حس خاص و احساسی است که در وجود من وجود داشته و اکنون شکل گرفته است. شکل‎سازی و جان دادن به اجسام بی‌جان و خلق آثار جدید را خیلی دوست دارم و همین حس زمینه‌ساز علاقه‌ام به طراحی و فضاسازی شد. پس از آن ترکیب شهر و خیابان‌ها با هنر و زیبایی، مرا بیشتر علاقه‌مند به این رشته کرد.

در طراحی‎هایم بیشتر به آداب و رسوم و زندگی مردم جنوب توجه دارد، چون طراحی بومی و سنتی زیبایی هنر را چندین برابر می‌کند و بیشتر سعی من بر این است که مردم را جذب المان‌های سنتی و بومی کنم تا این آداب و رسوم همواره زنده نگه داشته شود، چراکه ارتقای کیفیت فضاهای شهری با استفاده از المان‌های بومی و محلی خود باعث انگیزه در شهروندان می‌شود که محیط زندگی خود را با استفاده از این نمادها زیباتر می‎بینند. در واقع، استفاده از المان‌های بومی عامل مهمی در حمایت از هویت و فرهنگ و تاریخ مردم هر منطقه به شمار می‎رود و خوشبختانه علاقه مردم هر روز به این آثار بیشتر می‌شود.

حس می‌کنم در طرح‌هایم نیرویی به‌نام «جاذبه» وجود دارد. حدود چند سال پیش در این فکر بودم که چرا شهرم با توجه به داشتن جاذبه‎های طبیعی و زیبا در حوزه گردشگری ضعیف ظاهر شده است و نتوانسته گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب کند. همین امر باعث شد دنبال طرح‌ها و جاذبه‌های خارج از کشور بروم. شروع کردم به آنالیز طرح‌های ساده گردشگری که با استفاده از آنها هم می‌توان به توسعه شهر و جذب گردشگر پرداخت اما خلق آثار و طرح‌هایم همه برگرفته از ذهن و محیط اطرافم است که خوشبختانه بسیاری از این طرح‌ها به بودجه زیادی نیز نیاز ندارد که اجرای آنها با کمترین هزینه زیبایی شهر را دوچندان کرده است.

آیا تنها در دیلم به زیباسازی شهری می‌پردازید؟ آیا شهرداری‎‏ها از طرح‎های شما استقبال می‎کنند.

من افزون بر زادگاهم دیلم، در شهرهایی نظیر بوشهر (دهکده گردشگری)، اراک، بهرگان، کمیجان، امام حسن و ... به طراحی و اجرای طرح‎های زیباسازی پرداخته‌ام. در پاسخ به قسمت دوم سوالتان باید بگویم که شهرداری‎ها در واقع مهم‌ترین ارگانی هستند که در این حوزه می‎توانند با من همکاری داشته باشند اما متاسفانه استقبال شهرداری‎ها از طرح‎های بومی و سنتی کم است و انتظار دارم که از این طرح‏ها بیشتر استقبال شود تا فرهنگ بومی ما زنده بماند.

فکر می‌کنم بیشتر حس درونی‌ام مشوقم است. ذاتا هنر را دوست دارم و خانواده‌ام بیشتر به هنر به صورت تفننی و سرگرمی نگاه می‏کنند و آن را کاری می‎دانند که درآمدزا نیست ولی با این حال همیشه مرا حمایت کرده‎اند و همین حمایت با حس و حال درونی آمیخته شد و مرا در کارم مصرتر کرد و به پشتکارم افزود. در آغاز خیلی از افراد در کارم مانع‎تراشی کردند و نسبت به موفقیت من امیدوار نبودند اما شخصی مثل مهندس فاضل دریانورد خیلی در این راه به من کمک کرد و نقش مهمی در تداوم کارم داشت.

از آنجایی که هدف من جذب گردشگر و توسعه این صنعت در شهرم بود، لازم دیدم که فرهنگ بومی و سنتی را در کارهای برجسته‌تر و به اصالت فرهنگی خودمان مراجعه کنم که خوشبختانه تاکنون تمامی طرح‌هایم با استقبال فوق‌العاده مردم روبه‌رو شده و بسیار لذت می‌برند و مرا تشویق می‌کنند. همیشه آغاز راه سخت است اما خواستن توانستن است و موفقیت با پشتکار و امید دست‌یافتنی است.

در طرح‎هایم خیلی از جنوب و حال و هوایش کمک می‎گیرم و در واقع مهم‌ترین مساله در این طرح‌ها، اثرگذاری مفید بر روحیه مردم است؛ یعنی درصدد هستم تا با استفاده از داشته‌های فرهنگ بومی و سنتی، مردم را بیشتر متوجه فرهنگ و میراث فرهنگی و تاریخی‎مان کنم و مانع از انزوای این میراث شوم البته از این رهگذر موجب اعتلای فرهنگ بومی هم می‎شوم. طبیعتا هدف من جلب رضایت مردم است و هر چیزی که به من کمک کند و به تاثیرگذاری طرح‏هایم بیفزاید، نادیده نمی‎گیرم.

با استفاده از المان‎های بومی و دیرینه و خلق محیطی متنوع و جذاب برای شهروندان و دیگری فضاسازی شهری برای هدایت روح شهر و جامعه به سمت یک هدف و آماده کردن محیط برای خبر دادن از یک رویداد و یا مناسبت خاص می‌توان دوباره این فرهنگ را زنده کرد و ارتقا داد .

در فضاسازی شهری باید چه معیارهایی را در نظر گرفت تا مردم بهتر با آن ارتباط برقرار کنند؟

باتوجه به رشد روزافزون زندگی شهرنشینی، مردم زمان بیشتری را در بیرون از خانه به‎سر می‏برند و در معرض فضاهای مختلف قرار دارند، بنابراین با در نظر گرفتن نیازهای مردم و سلیقه‌های آنها و همچنین به منظور جذب گردشگر باید در فضاسازی شهری به عوامل گوناگون توجه داشته باشیم تا بتوانیم پاسخگوی درخواست‌ها و نیاز‌های همگان باشیم. بدیهی است که ماهیت این طرح‌ها باید به گونه‌ای باشد که بتواند ظرف چند ثانیه نظر مخاطب را جلب کند و تاثیری ماندگار بر ذهن مردم بگذارد، به‌طوری که حتی بعد از این‌که ببننده از محل دور شد، همچنان طرح را در ذهن خود مرور کند.

امیدوارم نگاه زیبا‌شناسانه مردم بیشتر تقویت شود و به‎زودی شهرم را به‎گونه‎ای ببینم که زیبایی‌هایش چندین برابر از این شده است. از خانواده و همسرم به‌دلیل حمایت‌هایشان کمال تشکر و قدردانی را دارم. امیدوارم که باعث افتخار شهر و مردمم باشم.

آری امروزه زنان ثابت کرده‎اند که با خودباوری و با بهره جستن از هنر و خلاقیت می‎توانند همپای مردان در توسعه و سرنوشت جامعه نقش بی‎بدیلی را ایفا کنند. هنگامه حقیقت هم تلاش کرده تا با خودباوری و ایده‎های خلاقانه‎اش سیمای بندر دیلم را دگرگون کند و به زیبایی‎های شهرش بیفزاید.