حمل و نقل در خلیج فارس ارزان می‌شود

بامدادجنوب- جواد شکریان:

کشورهای حوزه خلیج فارس سال‌هاست که مقصد تاجران و بازرگانان هم‌استانی بوده‌اند و بسیاری از بوشهری‌ها از این طریق کسب درآمد کرده و روزگار گذرانده‌اند؛ هرچند که تجارت استان‌های جنوب ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در طول سالیان دراز دچار فراز و نشیب‌های زیادی شده است اما هیچ‌گاه این ارتباط به‌طور کامل قطع نشده است. با این حال در سال‌های اخیر تجارت ایران و این کشورها، به‌دلیل تنش‌های منطقه و برخی مسائل بین‌المللی آنچنان که باید فروغ زیادی نداشت. تحریم‌های بین‌المللی از یک سو و رابطه شکراب اعراب حوزه خلیج فارس با ایران از سوی دیگر بر کساد بودن این تجارت دامن می‌زد تا جایی که استان‌های جنوبی ایران به دروازه‌هایی برای واردات کالاهای چینی تبدیل شده بود.

با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، اوضاع تا حدودی متفاوت شد و علاوه بر افزایش فروش نفت، وضعیت صادرات کالاهای غیر نفتی نیز رو به بهبود گذاشت تا جایی که صادرات کالاهای غیر نفتی از واردات آنها پیشی گرفت هرچند که هم صادرات و هم واردات کالاها با کاهش نسبی مواجه شده بودند. اگر تا چند سال پیش، سری به بنادر استان و گمرکات آنها می‌زدید، احتمالا متوجه می‌شدید که وضعیت صادرات، اصلا روند مناسبی نداشت تا این‌که حدود 45 روز پیش، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و چند کشور عربی دیگر، در اقدامی هماهنگ قطر را تحریم کردند. این تصمیم کشورهای عربی سبب شد تا ایران به نزدیک‌ترین و تنها کشوری در همسایگی قطر تبدیل شود که هم رابطه مناسبی با این کشور داشته و هم توانایی تامین مواد غذایی و مایحتاج زندگی مردم این کشور شیخ‌نشین را دارد. از آن پس، کشتی‌ها و لنج‌های ایرانی یکی پس از دیگری از استان‌های جنوبی به‌خصوص بوشهر (که نزدیک‌ترین مرز آبی را با قطر دارد)، راهی قطر شدند تا شاهد رونق کم‌سابقه‌ای در آب‌های سواحل استان در سال‌های اخیر باشیم.

با این حال، صادرکنندگان عنوان کردند که مشکلات زیادی سر راه تجارتشان قرار گرفته است و لازم است دولت به این مساله ورود کند؛ برای مثال، یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که تاجران روی آن دست گذاشتند، افزایش نجومی کرایه‌بارها پس از افزایش تقاضا برای حمل بار به‌وسیله لنج‌ها و کشتی‌ها و صادرات به قطر بود. بر همین اساس، تاجران از دولت درخواست کردند که یا به مبحث کاهش کرایه‌ها ورود کند و یا برای کمک به صادرکنندگان، به حمل و نقل صادراتی یارانه بدهد.

 البته این اتفاق در سال گذشته هم رخ داده بود و در این سال برای جابه‌جایی کالا به کشورهای آسیای میانه به کشتیرانی دریای خزر یارانه پرداخت‌ شد که هم‌اکنون شنیده‌ها حاکی از آن است که مانند همین طرح نیز قرار است در خلیج‌فارس برای کمک به صادرکنندگان اجرا شود.

در همین زمینه، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص نرخ بالای حمل ‌و نقل کشور در سال گذشته و راهکار ارائه شده برای بهبود شرایط تجاری کشور گفت: در سال گذشته باوجود رقم‌های پیش‌بینی‌ شده برای کمک به صادرات غیر نفتی، به‌دلیل محدودیت‌های مالی، بیشتر از 50 میلیارد تومان پول در اختیار وزارتخانه برای حمایت از صادرات قرار نگرفت.

مجتبی خسروتاج با بیان این‌که تلاش کردیم منابع موجود را برای حمایت‌های غیر مستقیم از صادرات مدیریت کنیم و اگر قرار بود این منابع را به‌طور مستقیم و در قالب جوائز صادراتی به صادرکنندگان بدهیم، به‌دلیل کمبود منابع، زمینه نارضایتی عده‌ای فراهم می‌شد بنابراین تصمیم گرفتیم منابع را به شکل غیر مستقیم برای حمایت از صادرات غیرنفتی به کار بگیریم، ادامه داد: درصدی از این 50 میلیارد تومان را برای پوشش حضور صادرکنندگان در نمایشگاه‌های خارجی پوشش دادیم و کارمزد بانکی تسهیلاتی که شرکت‌های تولیدی صادراتی دریافت کرده بودند از این رقم کم شد تا تسهیلات برای صادرکنندگان گران نشود؛ همچنین از محل این منابع به مناسب‌سازی قیمت ضمانت‌نامه‌های صندوق ضمانت صادرات برای صادرکنندگان کمک کردیم و درصدی از کارمزدها را پرداخت شد.

وی با تاکید بر این‌که ‌این مواردی بود که با رقم 50 میلیارد تومان برای کمک به صادرات غیرنفتی انجام‌شده و بخشی از این منابع هم برای کمک به حمل‌ونقل بوده و با عنوان یارانه حمل‌ونقل پرداخت‌شده است، خاطرنشان کرد: به کشتیرانی دریای خزر، برای جابه‌جایی کالا به کشورهای آسیای میانه در سال گذشته این یارانه پرداخت‌شده است، بنابراین طرحی شبیه همین طرح را در خلیج‌فارس برای کمک به صادرکنندگان اجرا خواهیم کرد. در سال جاری هم تلاش می‌کنیم با در پیش گرفتن روش صادرات غیرمستقیم به صادرکنندگان برای ارسال کالا به قطر و هر کشور دیگری کمک کنیم.

خسروتاج همچنین درباره فضای ورود به بازار قطر نیز یادآور شد: بازار قطر کوچک و محدود است و با بازار روسیه که 200 میلیون نفر جمعیت دارد قابل ‌مقایسه نیست اما قطر محدود به جمعیت دو میلیون نفری است و یکی از استان‌های ما به‌تنهایی پاسخگوی نیازهای این کشور است. ضمن این‌که از قدیم تجار ایرانی در بازار قطر حضور داشتند. بازرگانان ایرانی از استان‌های فارس و بوشهر، با این کشور در ارتباط بودند و حتی نزدیکان و خانواده‌های بعضی از این تجار در این کشور زندگی می‌کنند.

رئیس سازمان توسعه تجارت در پایان تصریح کرد که ارتباط اقتصادی ما و قطر پیش ‌از این نیز برقرار بوده است و البته نه‌فقط به روش‌های سنتی، بلکه به روش‌های نوین هم فعالیت‌های اقتصادی ایران در قطر دنبال شده است؛ بنابراین پس از مشکل سیاسی که برای قطر پیش آمد، مثل سابق این فعالیت‌ها دنبال شده و تاجران و تولیدکنندگان ما کالاهای مورد نیاز قطری‌ها را تامین می‌کنند.