بامدادجنوب- هدی خرم‌آبادی: شاید تنها وزیری که به استان بوشهر آمد اما از استان زرخیز آرمیده بر صخره‌های کوه پیکر و دریای نیلگون بیکران دست خالی برگشت، همان وزیری باشد که از روز چهارشنبه سوژه رسانه‌ها و فعالان اجتماعی شده و یادداشت‌ها و نقدهای گوناگونی نیز در این خصوص منتشر شده است. هر چند این سوژه از ابعاد مختلف و دو جبهه موافق و مخالف بررسی و نقد شد اما ما پس از گذشت چند روز بار دیگر ماجرای کلنگی که می‌خواستند بدون رعایت الزامات زیست محیطی در اعماق زمین فرو ببرند تا آه از نهاد زمین برخیزد را این‌بار از نگاه دوستداران طبیعت و صاحب‌نظران این حوزه بررسی کردیم.
طی روزهای اخیر گروهی این حرکت فعالان مدنی را به منزله یک حرکت انقلابی تلقی کردند و شهامت و جسارت آنها را برای دفاع از آنچه که نمی‌خواهند ستودند و گروه موافق که دلیل اصلی طیب خاطرشان از احداث پتروشیمی دشتستان توهم اشتغال‌زایی و توسعه بی‌مثل و مانند دشتستان است، خواهان پاسخگویی مخالفان طرح در خصوص جوانان دشتستانی بودند، غافل از اینکه صنعت نفت و پتروشیمی در عسلویه و کنگان چند درصد سهم بومیهای آنجاست؟ آمارهایی از به کارگیری نیروهای بومی در منطقه عسلویه نیز به برکت حرکت‌ها و اعتراض‌های فعالان مدنی است وگرنه در سکوت و بی‌خبری سهم بومی‌ها از نفت و گاز دقیقا هیچ بود. حال توجه به این نکته که همین تعداد نیروی شاغل بومی‌ها که روی آن مانور می‌دهند به جز حروف‌چین و منشی و راننده و آشپز در کدام شغل مناسب به‌کار گرفته شده‌اند؟ اما اشتغال فریبی است تا دور تا دور شهر را دود و گاز فرا بگیرد و دست روی گلوی شهروندان نفس کشیدن را هم از آنها بگیرد.
سوال اینجاست که با وجود فعالیت فعالان مدنی و دوستداران طبیعت در کنار هشدار کارشناسان محیط زیست آن هم در دولتی که داعیه دفاع از محیط زیست دارد، این همه هجمه به طبیعت و محیط زیست صورت می‌گیرد و چرا با وجود تذکر مسوولان استانی و کشوری مبنی بر دریافت مجوز زیست‌محیطی پیش از هر کلنگی اما باز هم به قانون دهن کجی کرده و بدون توجه به تهدیدات و خطرات زیست‌محیطی اقدام به احداث پتروشیمی می‌کنیم؟! مگر از امار ابتلا به سرطان که یکی از محرک‌های آن عوامل محیطی است بی‌خبریم؟ یا تا خود به این درد جانکاه مبتلا نشویم باور نمی‌کنیم؟ یعنی هیچ ایده و راهکار بهتری برای ایجاد اشتغال وجود ندارد مگر به بهای جان!
از همه این بحث‌ها که بگذریم برخی گمانه‌زنیها در خصوص نرسیدن کلنگ وزیر به زمین جالب است. آیا تجمع فعالان مدنی از قبل از سوی شخص خاصی برنامه‌ریزی شده بود؟همان شخصی که مراتب را به سازمان محیط زیست اطلاع داده بود و مدیرکل ارزیابی زیست‌محیطی کشور نیز صبح همان روز در سایت خلیج فارس خبری مبنی بر اینکه پتروشیمی دشتستان و دیلم مجوز ندارند و می‌خواهند با فشار پروژه را اجرا کنند، منتشر کرد؟ گمانه‌زنی دیگر حکایت از حرکتی نمایشی و هدایت شده از سوی مجریان طرح دارد تا با این سیاهنمایی و سخن وزیر که با این رفتار هیچ سرمایه گذاری به بوشهر نمی‌آید دستاویزی برای بی‌توجهی به دشتستان داشته باشند؟
در همین راستا با یکی از فعالان مدنی دشتستان گفتوگو کردیم. سعیده مهدی‌زاده در گفتوگو با بامداد جنوب در پاسخ به این سوال که به نظر عده‌ای ماجرای کلنگ‌زنی پتروشیمی دشتستان نمایشی و از طرف خود اجراکنندگان طرح بود تا بگویند خود دشتستانی‌ها اجازه توسعه به منطقه را نمی‌دهند نظر شما چیست، گفت: من این احتمال را بسیار ضعیف می‌دانم، چراکه دیگر دوره مدیریت‌های قبیله‌گرای تنگ‌نطرانه به‌سر آمده و یک مدیر ارشد استانی مسوول تمام رخدادهایی است که در گوشه گوشه استان رخ می‌دهد و هر شکستی در هر نقطه استان قطعا نقطه تاریکی در پرونده کاری آن مدیر محسوب می‌شود. البته من نقش بی‌سلیقگی و مدیریت نامنظم را در این ماجرا انکار نمی‌کنم اما این اعتراض‌ها تقریبا از دو سال پیش شکل گرفته و به شکل‌های مختلف به مسوولان استانی منعکس شده بود، چرا مسوولان پیش از کلنگ‌زنی در این خصوص ترتیب اثر ندادند؟
مدیر انجمن فرهنگ سازان محیط زیست دشتستان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در فضاهای مجازی شهامت شهروندان دشتستانی در حد یک حرکت انقلابی ستایش شد چه توضیحی دارید و به نظرتان چه عواملی مردم را به حرکت واداشته، افزود: از این درجه رشدیافتگی مردم بسیار شادمانم. این حرکت نمایشی نبود و موجی از بحث‌های محیط زیست محور را بین عموم به راه انداخت. یادمان نرود که معترضان عموما همان مردمی بودند که به وعده‌های توخالی اما اغواکننده یارانه‌ای در زمان انتخابات نه گفتند و دل به تدبیر دولت امید بستند. مردم امروز هوشیار و بیدار و البته پرسشگرانه هزینه فایده هر طرحی را می‌سنجند و دیگر کورکورانه از تصمیمات غیر کارشناسی مسوولان استقبال نمی‌کنند.
مهدی‌زاده در پاسخ به این سوال که موافقان طرح احداث پتروشیمی از اشتغال جوانان سخن می‌گویند نیز خاطرنشان کرد: متاسفانه نرخ بیکاری در دشتستان بیداد می‌کند و تاسیس پتروشیمی اشتغال‌زاست و این نکته مثبتی است اما نه به این قیمت که صدها فرصت شغلی در زمینه کشاورزی در آینده نزدیک نابود شود. از طرفی مخالفت با تاسیس پتروشیمی در دشتستان نیست بلکه با جانمایی غیر کارشناسانه آن است. این طرح باید در مکانی احداث شود که آسیب و تهدید محیط زیستی به‌دنبال نداشته باشد.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه موافقان و اصرارکنندگان بر اجرای طرح بر استفاده از صنایع فاقد آلایندگی در این پتروشیمی سخن می‌گویند، به‌نظر شما برای پروژه‌ای که مجوز زیست محیطی ندارد می‌توان چنین ادعایی کرد، گفت: من هم در فضای مجازی چنین مطلبی را خوانده‌ام اما صحت و سقم ان را از کارشناسان و متخصصان پرسیدم که عموما صحت چنین ادعایی را رد کردند و در کل به این امر خوشبین نیستم.
در کل دورنمای این اعتراض مدنی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
من هم خوشبین هستم به این اتفاق و هم نسبت به آن نگران. خوشبین از آن جهت که موجی از مطالبه‌گری زیست محور در عموم شهروندان شکل گرفته که ظرفیت ما را در توسعه اجتماعی ارتقا می‌دهد و از طرفی نگرانم، چراکه برخی افراد دانسته و ندانسته سعی در منحرف کردن اذهان عمومی دارند و تلاش می‌کنند این حرکت متمدنانه مدنی را به حد اختلافات منطقه‌ای تقلیل دهند. به تازگی نامه‌ها و طومارهایی از مناطق همجوار ابپخش خطاب به مسوولان دیده ام که خواهان احداث پتروشیمی در منطقه خودشان هستند. این کمال بی انصافی و رعایت نکردن حسن همجواری است، زیرا اهرم فشاری می‌شود بر اعتراض‌های مدنی مردم آبپخش، اگر تاسیس پتروشیمی برای کشاورزی آبپخش تهدید است برای هر منطقه دیگری که قرار باشد آب از سد رئیسعلی بردارد نیز مناسب نیست. امیدوارم مسوولان هوشیار باشند و با تدبیر پیش از بروز اختلافات منطقه‌ای این ماجرا با کمک کارشناسان و متخصصان حل شود.
در ادامه با غلامرضا نعمتی، مسوول انجمن یاوران سبزاندیش طبیعت در گناوه گفت وگو کردیم.
برخی ماجرای کلنگ زنی پتروشیمی دشتستان را نمایشی فرض می‌کنند، نظرتان چیست؟
در شکل‌گیری جریان اعتراضی عوامل آشکار و پنهان مشهود بود، از موضع‌گیری غیر منتظره مدیرکل حفاظت از محیط زیست تا تحریک جامعه محلی و بی‌توجهی به برآورده کردن مطالبه به‌حق مردم در خصوص نداشتن مجوز زیست محیطی و بحران آب قطعا اخلال در آیین کلنگ‌زنی قابل پیش‌بینی بود و البته جفایی بود در حق مردم، چراکه نه موافقان به خواسته خود رسیدند و نه مخالفان اقناع شدند، مخالفان تنها مطالبه پیوست زیست‌محیطی داشتند نه حذف آن.
در فضاهای مجازی حرکت اعتراضی مردم بسیار محل بحث بود، به نظرتان این حرکت تحت تاثیر چه عواملی بوده است؟
عملکرد ضعیف مجریان در مطالعه نکردن طرح و اقناع نکردن افکار عمومی و از آن سو تحریکات بی‌سابقه برنامه‌ریزی شده فضا را به سمت جبهه اعتراضی ناخواسته کشاند. حرکت مردم نمایشی نبود و اگر مجریان در مقطع حساس پیش آمده بر کلنگ‌زنی سماجت نمی‌کردند، منجر به شکل‌گیری این رویداد نمی‌شد. به هر حال، نمی‌توان به‌طور قاطع ذهن خوانی کرد و طرح توطئه را با این رویداد انطباق داد، من بیشتر ناکارآمدی مجریان را دخیل می‌دانم.
موافقان احداث پتروشیمی از اشتغال‌زایی این طرح و فرصتی که اکنون از دست رفته سخن می‌گویند، نظرتان چیست؟
ظرفیت‌های اشتغال در هر منطقه بر حسب طرح آمایش سرزمین مشخص شده و باید براساس آن بررسی کرد که آیا استقرار این صنعت در تضاد یا تامین‌کننده نیازمندی‌های آن منطقه است، در منطقه‌ای که کشاورزی از ظرفیت‌های بالقوه و معیشت اکثریت وابسته به تامین آب و حال با بحران کمبود آب روبه‌رو هستیم، استقرار صنایع آلاینده بر نگرانی‌های مردم می‌افزاید .چنانچه با تکیه بر مزیت‌های نسبی منطقه‌ای زیرساخت‌های بهره‌برداری از منابع طبیعی با کمک فناوری‌های روز فراهم شود شاهد افزایش ظرفیت‌های اشتعال‌زایی و بهره‌وری و شاهد حرکت هوشمندانه مسیر توسعه پایدار خواهیم بود. علاوه بر این، هزینه سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی تنها با هدف اشتغال‌زایی نسبت به دیگر طرح‌ها مانند طرح‌های گردشگری و از جمله بوم‌گردی بسیار بالاتر است و توجیه اقتصادی ندارد.
در فضاهای مجازی متنی به نقل از استاندار منتشر شده حاوی این مطلب که ساخت پتروشیمی با استفاده از مواد فاقد آلایندگی است به نظرتان چنین ادعایی صحت دارد.
طرح احداث پتروشیمی دشتستان چندین سال است که مطرح شده اما چرا همچنان فاقد پیوست زیست‌محیطی است، دوران آزمون و خطا به‌سر آمده و مدعیان بایستی بر حسب مقررات جاری اقدام می‌کردند نه صرفا بیان، در عصر اطلاعاتی جهان امروز مبنای طرح‌های توسعه‌ای اطلاعات و تمرکز بر توسعه پایدار است بنابراین طرح چنین مواردی غیر‌کارشناسی و غیرمنطقی است.
یک صاحب نظر دیگر نیز در این خصوص به منسوخ شدن صنعت نفت و پتروشیمی اشاره و بر لزوم بهره‌برداری از انرژی‌های پاک تاکید کرد. مسوول انجمن حامیان محیط زیست بوشهر در این گفتوگو درباره احداث پتروشیمی دشتستان، گفت: اصرار بر احداث پتروشیمی‌ها و توسعه آنها کاری از اساس غیرمعقول و بیهوده است، چراکه ما در آینده‌ای نه چندان دور دیگر از انرژی‌های فسیلی استفاده نخواهیم کرد و روزی آنچه را که ساختیم خود از بین می‌بریم و دوباره هچون گذشتگانمان از انرژی‌های پاک استفاده خواهیم کرد. کافی است اندکی گذشته را مرور کنیم تا بدانیم که گذشتگان ما در مناطقی که قابلیت استفاده از انرژی‌های پاک همچون انرژی باد وجود داشته، برای پمپ آسیاب‌های بادی و چاه‌ها از این انرژی بهره می‌بردند. این نشان‌دهنده ظرفیت و قابلیت در این خصوص است که با کمترین خسارت به طبیعت قابل بهره‌برداری است.
محمدمهدی طیاری با بیان اینکه انرژی نفت فسیلی و منسوخ شده است اما با وجود این در اجرای طرح‌های این چنینی نخست باید حیات انسان، بهداشت محیطی و الزامات زیست‌محیطی لحاظ شود و پس از مطالعات کارشناسی اگر دستاوردهای طرح مورد نظر به سود نبود، به استفاده از انرژی‌های پاک روی بیاوریم، افزود: در همین راستا می‌توان در منطقه ساحلی از انرژی جزر و مدی بهره گرفت.
وی با تاکید بر اینکه رویکرد شورای پنجم به همراهی و همگامی شهرداری می‌تواند برای بهره‌گیری از انرژی‌های پاک باشد، تصریح کرد: سازمان ساتنا که زیرمجموعه سازمان نیرو است از کسانی که توانایی احداث نیروگاه‌های کوچک دارند حمایت می‌کند و ضروری است که همه نهادها از جمله فرمانداری، استانداری، شورا و شهرداری، منابع طبیعی، محیط زیست، اداره برق و ... در یک هم‌اندیشی با کارشناسان مجرب تدابیری را در این خصوص بیندیشند.
این نظریه‌پرداز در ادامه تاکید کرد: ما باید دوراندیش باشیم و در این صورت است که می‌توان از هدررفت نیروی انسانی و سرمایه ملی جلوگیری کرد. متوسل شدن به احداث پتروشیمی با نگرش اشتباه اشتغال‌زایی بیشترین دستاوردش بیماری، مهاجرت، حاشیه‌نشینی و آلودگی است، در صورتی که با برخورداری از جاذبه‌های بکر طبیعی مانند کلوت‌ها، طرح‌های پرنده نگری و بوم‌گردی می‌توان به اشتغال‌زایی پایدار، درآمدزایی و جذب سرمایه دست یافت و بی‌شک پتانسیل‌های گردشگری در استان ما را از احداث پتروشیمی‌ها و دیگر طرح‌های کارشناسی نشده بی‌نیاز می‌کند.
کلنگ‌زنی پتروشیمی دشتستان با تمام حاشیه‌ها و گمانه‌زنیها در صفحه‌ای از تاریخ این دیار ثبت می‌شود و قطعا درس عبرتی خواهد بود برای آیندگان تا بدانند که دیگران چگونه برای زمین و حفظ طبیعت مبارزه و ایستادگی کردند. بامداد جنوب در روزهای آتی در خصوص آلایندگی پتروشیمی‌ها و تبعات منفی و سوئی که برای حیات انسان و طبیعت دارد و ماجرای نمایشی خاموشی فلرها در عسلویه گزارشی را منتشر خواهد کرد.
لینک کوتاه:
گزارش خطا
پسندها: ۰
نظرات بینندگان