«شهر خوب ساختنی است»

بامدادجنوب- هدی خرم‌آبادی:

 گزاره مشهور «شهر خوب ساختنی است» را بسیار شنیده‌ایم و شاید آنقدر تکرار شده است که شاید دیگر به ابعاد عمیق نهفته در پشت این جمله به ظاهر ساده فکر نکنیم. اصلا شهر خوب از چه مولفه‌هایی برخوردار است؟ در پاسخ به این سوال می‌توان مثنوی هفتاد من‌کاغذ ارائه داد و آرا و نظرات اصحاب فن را نیز چاشنی آن کرد ولی آنچه در این نوشتار در پی آن هستیم، نقش مشارکت شهروندان در توسعه شهر و فرهنگ‌سازی است. همان‌گونه که واضح و مبرهن است شهروند به عنوان عنصر کلیدی شهر از حقوق و تکالیفی برخوردار است. به قول جامعه شناسان، شهروند در مقابل شهرنشین  عنصر زنده شهری است و در قبال تحولات محیطی خود مسوول است. احساس مسوولیت شهروند شاه‌بیت غزل زندگی مدرن شهری است. او شهر را می‌بیند، می‌شنود و می‌بوید و در راستای تعالی شهر گام برمی‌دارد. در حقیقت جوامعی که شهروندان بی‌تفاوت دارند، جوامعی خمود و خسته هستند.

تفکر و تعقل در شهروند در مسیر توسعه شهری نقش اساسی ایفا می‌کند. به زعم نگارنده این سطور، نگاه انسان‌شناسانه یا  در یک کلام نگاه علوم انسانی بر دیدگاه عمرانی و فیزیکی شهر ارجحیت دارد. منابع انسانی در شهر سرمایه‌هایی گرانسنگ هستند و شهروندان به مثابه سرمایه‌های اجتماعی محسوب می‌شوند. مشارکت شهروندان در مسائل شهری چند سالی است که رنگ و بوی خاصی به خود گرفته و با تشکیل اجتماع‌هایی به نام سازمان‌های مردم‌نهاد به یاری دولت‌ها آمده‌اند. این در حالی است که متاسفانه ورود به مسائل سیاسی گریبانگیر برخی سازمان‌های مردم‌نهاد در استان شده و آنها را از مسیر اصلی اهدافشان منحرف کرده است. با وجود این‌که روز به روز بر تعداد سمن‌ها افزوده می‌شود اما این‌که کدام سمن‌ها در راستای مرتفع کردن کاستی‌های جامعه و کمک به اقشار نیازمند فعالیت می‌کنند، خود جای بحث و تامل دارد. در این میان، برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد در استان سالیان سال است که فعالیت‌های مستمر خود را با اهداف معین بدون ورود به مسائل سیاسی پیش گرفته‌اند و در این مسیر نیز موفق عمل کرده‌اند. یکی از این سمن‌ها، کانون همیاران جوان دشتستان است که اقدامات فرهنگی و اجتماعی و برگزاری کارگاه‌های متنوعی که تا کنون نسبت به آنها همت گماشته‌اند، خود مُهر تائیدی است بر مسیر روشن و موفقی که اعضای این انجمن پیش گرفته‌اند. این انجمن مدتی است اقدام به برگزاری کارگاه‌هایی در خصوص ازدواج، مساله اعتیاد، اشتغال جوانان و سلسله‌نشست‌های ادبی کرده است که در این خصوص با یکی از اعضای با سابقه این کانون گفت‌وگو کردیم و نظرش را در خصوص برگزاری این کارگاه‌ها جویا شدیم.

بهادر قائدی برازجانی در گفت‌وگو با بامداد جنوب در پاسخ به این سوال که سازمان‌های مردم‌نهاد چه نقشی در جامعه بر عهده دارند و باید دارای چه شرایطی باشند، گفت: از سالیان دور در جهان و حتی کشور ما گعده‌هایی ایجاد شدند تا در سرنوشت شهر و جامعه خود سهیم باشند. نمونه‌های آن را در تاریخ کشورمان  می‌توان به خیریه‌ها و هیات‌های مذهبی برشمرد. به تبع رشد جوامع و صنعتی شدن آنها، نیازها نیز تغییر کرد. سازمان‌های مردم‌نهاد ظهور کردند و رشد روزافزون تشکل‌های غیر دولتی در جهان و ایران نوید مشارکت هر چه بیشتر شهروندان در توسعه شهری می‌داد. همان‌گونه که بارها ذکر شده، سازمان‌های مردم‌نهاد از سه اصل غیر سیاسی، غیر اقتصادی و داوطلبانه بودن  پیروی می‌کنند که البته سه اصل ذکر شده بایست در مقال و مجال دیگری مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد ولی ذکر همین نکته بس که سازمان‌های مردم‌نهاد بایست مراقب باشند که ابزار و آلت دست سیاست نشوند، چراکه اگر چنین شود نه از مردم‌نهاد بودنشان چیزی باقی خواهد ماند و نه سازمان و ساختارشان آن‌گونه که هست ‌-و البته باید باشد-  شکل خود را حفظ خواهد کرد. فراموش نکنیم که یکی از اصول اولیه و مبنایی ماهیت سازمان‌های مردم‌نهاد، «غیر سیاسی بودن» است. 

این عضو باسابقه کانون همیاران جوان با اشاره به این‌که با توجه به ضرورت‌های اجتماعی و فرهنگی که در فضای جامعه‌ی شهری برازجان و دشتستان احساس می‌شود، کانون همیاران جوان دشتستان -بر اساس علاقه‌مندی‌ها و توانمندی‌های اعضای نوجوان و جوان خود- اقدام به راه‌اندازی کارگروه‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی کرده است، تصریح کرد: اعضای نوجوان و جوان کانون همیاران جوان دشتستان -که عموما از جمعیت دانش‌آموزی بین سنین ۱۲ تا ۱۶ ساله هستند- با توجه به علاقه‌مندی خود، ضرورت‌هایی که احساس می‌کنند و بسترهایی که برای فعالیت‌های فرهنگی وجود دارد، در کارگروه‌های مختلف کانون متشکل از: ۱- کارگروه ادبیات، فرهنگ و هنر ۲- کارگروه بهداشت و محیط زیست، ۳- کارگروه درس و دانشگاه ۴- کارگروه کارآفرینی ۵- کارگروه مهارت زندگی و ۶- کارگروه مدیریت شهری عضو شده‌اند و به صورت انفرادی یا گروهی اقدام به پژوهش می‌کنند، به بحث می‌نشینند، راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود پیشنهاد می‌کنند، دوره‌های آموزشی برگزار می‌کنند و نتایج فعالیت‌های خود را با نهادهای دولتی و غیر دولتی مسوول به اشتراک می‌گذارند.

به گفته قائدی، این نوجوانان علاوه بر این‌که انرژی و انگیزه لازم را برای نقش‌آفرینی در اجتماع دارند، در فعالیت‌های اجتماعی خود با صداقت کامل عمل می‌کنند. آنها می‌توانند عناصر اثرگذاری در تولید فکر و تصمیم‌سازی در عرصه‌های مختلف مدیریت شهری و اجتماعی باشند. 

عضو کانون همیاران جوان دشتستان در خصوص تاریخچه آغاز به کار این سازمان مردم‌نهاد یادآور شد: کانون همیاران جوان دشتستان در اواسط دهه‌ ۷۰ خورشیدی فعالیت خود را آغاز و در سال‌های ابتدایی دهه‌ ۸۰ –به‌عنوان یکی از اولین سازمان‌های مردم‌نهاد کشور- اعتبارنامه‌ خود را از رئیس سازمان ملی جوانان دریافت کرد و در حال حاضر بیش از ۵۰۰ عضو دارد. این سمن تاکنون فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف فرهنگی-اجتماعی داشته که شرکت در چندین همایش و کنگره‌ بین‌المللی در خارج و داخل کشور، برگزاری همایش‌های مختلف در سطح بین‌المللی، ملی، منطقه‌ای و محلی، برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های مختلف و... را در کارنامه دارد و در حال حاضر نیز در حال برگزاری جشنواره‌ ملی داستان کوتاه «پرراس» است. مراسم اختتامیه‌ این همایش نیز آذرماه سال جاری با حضور میهمانان و داوران برجسته‌ ملی و استانی در برازجان برگزار خواهد شد.

بامداد جنوب هر هفته به معرفی یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد در استان و اقدامات و فعالیت‌های آنها می‌پردازد، از همین رو مسوولان سازمان‌های مردم‌نهاد اعم از سازمان‌های محیط زیستی، فرهنگی و اجتماعی می‌توانند خلاصه‌ای از رزومه کاری و فعالیت‌هایشان را به رایانامه hoda_khoramabadi@yahoo.com  ارسال کنند یا با شماره تلفن‌های 33553945-33553946 در ارتباط باشند.