بامدادجنوب- هدی خرم آبادی:
زلالی و شفافیتش روزگاری مثالزدنی بود، هر چند که هنوز شکوه و عظمتش مثالزدنی و خیرهکننده است اما دیگر خبری از زلال بودن خلیج فارس نیست. صیادانی که خلیج فارس حکم خانه و کاشانه آنها را دارد، به جای کسب روزی از این نعمت خدادی، بهعلت ورود فاضلاب به دریا بیشتر از آن متضرر میشوند. دریای نیلگون با ظرفیتهای بالای درمانی- دارویی، گردشگری و اقتصادی اما به محل تخلیه انواع فاضلابها بدل شده و بوشهریها که همواره به نعمت دریا به خود بالیدهاند، در صورت تداوم وضعیت فاضلابها و ورود آنها به دریا دیگر دریای سالمی نخواهند داشت که به آن ببالند یا حتی از آن بهرهبرداریهای اصولی و قانونی کنند.
وضعیت تخلیه فاضلاب به اسکله صیادی صلحآباد چند سالی است که نارضایتی صیادان منطقه را به دنبال داشته اما با وجود پیگیریهای صیادان این معضل همچنان به قوت خود باقی است و گویا هیچ فریادرسی هم ندارد، چراکه براساس توضیحات مسوولان استانی که گفتوگوی خبرنگار بامداد جنوب را با آنها میخوانید، کسی خودش را مسوول فاضلابها نمیداند.
به اسکله صیادی صلحآباد رفتیم. چند صیاد مجاور کانال فاضلاب مشغول فعالیت هستند و چند صیاد نیز نزدیکی اسکله دور هم نشستهاند. یکی از صیادها میگوید: شب از دریا برمیگردیم و مجبور هستیم ماهیها را همانجا بشوریم، چون ماهیهایمان خراب میشوند.
این صیاد میگوید: هنگام تعویض روغن، روغن سوخته به دریا میریزد، در حالی که اگر جایگاه مخصوصی باشد، این معضل وجود نخواهد داشت. سال گذشته با محیط زیست، اداره بهداشت، شهرداری، فرمانداری، استانداری و اداره اطلاعات و دفتر امام جمعه نامهنگاری کردیم که نتیجه این مکاتبات این بود که شیلات نامهای به تعاونی صیادان منطقه صلحآباد مبنی بر اینکه چرا شکایت کردهاید! (نامه موجود است!) زده است. نماینده سابق مجلس هم به دنبال اعتراض صیادان از منطقه بازدید کرد که متاسفانه همه قولهایی که داد در حد وعده بود.
صیاد دیگری که بسیار از این وضعیت گلایهمند است، میگوید: وقتی نمیتوانند کاری کنند، چرا وعده میدهند! کجای دنیا فاضلاب اینگونه سلامت شهروندان را تهدید میکند. استان ما مسوول دلسوز ندارد. تا دادرسی نباشد، وضع به همین منوال است.
احمدی: تماس آبزی با دریا و فاضلاب «کذب محض است»
پس از این، به سراغ مدیر شیلات شهرستان بوشهر رفتیم. حسن احمدی با بیان اینکه متاسفانه فاضلاب وارد دریا میشود و این مساله مربوط به 37-40 سال پیش است که ما شاهد ورود فاضلاب به سایت این بندر هستیم.
وی در پاسخ به این سوال که برای حل معضل فاضلاب و مشکلات بهداشتی صیادان و خطری که آّزیان را تهدید میکند چه اقداماتی انجام دادهاید، گفت: موضوع را از طریق شهرداری و اداره آب و فاضلاب پیگیری کردهایم اما متاسفانه آنها توپ را در زمین یکدیگر میاندازند. از سنوات قبل نیز مساله ورود فاضلاب به اسکله طریق فرماندار وقت پیگیری شده است.
به گفته مدیر شیلات شهرستان بوشهر، فاضلاب یکی از معضلهای سطح شهر است که همچنان لاینحل مانده است. بهداشت از طریق آزمایش و نمونهبرداری، آلودگی آب منطقه را تائید کرد و ما به دنبال آن، تدابیری را برای جلوگیری از آلوده شدن محصولات آبزی و صید شناورها اندیشیدیم. یکی از این تدابیر آن بود که در زمان صید محصول در دریا و انتقال به ساحل از هر گونه تماس ماهی یا میگو با آب سایت بندر جلوگیری به عمل بیاید و محصول مستقیم به صورت بهداشتی و سالم و استاندارد با خودروهای سردخانهدار به بازار عرضه شود که در حال حاضر به همین صورت عمل میشود، بنابراین تماس آبزی با دریا و فاضلاب «کذب محض است». محصول مستقیم به خانوادهها و شهروندان میرسد و هیچگونه استفادهای از آب دریا بدین منظور نمیشود، چراکه اگر محصول در آب دریا زده شود، سرمایش را از دست میدهد و زود فاسد میشود، از همین رو دلیلی ندارد ماهی یخزده را در آب بزنیم.
مراجعه به اداره بهداشت مشکلات خاص خودش را داشت. نامه مربوط به پیگیری صیادان اسکله صلحآباد یافت نشد و کارشناس اداره بهداشت با بیان اینکه همان موقع با اعتراض صیادان پیگیریها و آزمایشهای لازم انجام شد و پاسخ نامه هم به شیلات و دیگر مراجع مرتبط فرستاده شد، گفت: وظیفه بهداشت بررسی شناگاههای آلوده و اعلام نقاط آلوده به شهرداری است تا با نصب پرچم زرد مانع از شنای شهروندان در محدوده مورد نظر شوند و بررسی آلودگی آبزیان بر عهده محیط زیست است.
دلشب: آلوده بودن آب اسکله صلحآباد تائید شده است
مدیرکل محیط زیست استان با بیان اینکه در دهه 40 به دلیل توسعه فعالیتهای نیروگاه اتمی و شرکتهای بزرگ صنعتی و خدماتی در استان بوشهر و استقلال بوشهر از فرمانداری کل به مرکز استان با افزایش جمعیت و تاسیس سازمانهای دولتی و اداری روبهرو شدیم که در کنار آن، طرحهای زیربنایی شهری نیز که در خور توجه و نمایانگر مرکزیت استان است، به مرحله اجرا درآمد، گفت: در گذشته در مناطق حاشیه دریا هیچگونه ساخت و ساز یا جادهای که مانع خروج آبهای حاصل از بارندگی و یا پسابهای شهری باشد وجود نداشت و پس از اینکه طرح توسعه شهری به مرحله اجرا درآمد، دور تا دور شهر خیابان احداث شد و با ایجاد دیواره بوشهر را به صورت کاسهای درآورد که خروج آبهای سطحی ناشی از بارندگی و فاضلاب انسانی تنها از طریق کانال انجام میشد، بنابراین با افزایش جمعیت و افزایش پسابهای انسانی و آبهای حاصل از بارندگی به دلیل خارج نشدن به سطح زمین وارد شده و به صورت اشباع درآمده است.
حسین دلشب در ادامه اینگونه توضیح داد: از طرف دیگر نبود تصفیهخانه فاضلاب شهری معضل بزرگی است و امیدواریم همه کانالهای خروجی مسدود شود و آبهای سطحی ناشی از بارندگی از طریق کانالهایی که احداث میشود هدایت شود.
به گفته دلشب، آب فاضلاب شهری و آبهای سطحی و آب خانهها و ... همه به دریا میریزد. برای آبهای سطحی سازمان پسماند مسوول است. صیادهای منطقه صلحآباد بارها شکایت خود را محیط زیست ارجاع دادهاند و ما نیز طی مراحل گوناگون چندین بار آب منطقه مورد نظر را آزمایش کردیم و آلوده بودن آن تائید شد. همه نامهنگاریها و مکتوبات محیط زیست به همراه پاسخهایی که به نهادهای مرتبط ارسال شده بایگانی شده است.
یاکیده: «محیط زیست و بهداشت»، مسوول آلودگی هستند
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر در خصوص معضل فاضلاب با بیان اینکه منازل بایست به شبکه فاضلاب متصل شوند، گفت: یکسری منازل به صورت کامل و قانونی به شبکه فاضلاب متصل شدهاند که مشکلی ندارد. منازل دیگری هستند که متصل نیستند اما با نصب سپتیک مشکل را برطرف کردهاند. در این بین مشکل ما منازلی هستند که در ظاهر به شبکه انشعاب متصل شدهاند اما در واقع متصل نیستند. اینجاست که «قانون» مجوزی به آب و فاضلاب نداده تا ورود کند. آب و فاضلاب موظف است انشعاب را تا در منازل متصل کند اما اجازهای برای ورود به منازل ندارد، حال اینکه برخی خانهها دارای انشعاب هستند اما این انشعاب ظاهری است و نه آمار دقیقی از این منازل در دست است و نه قانون اجازه ورود به اداره آب و فاضلاب میدهد.
به گفته یاکیده، اگر جلوی خانهای لوله فاضلاب باشد اما متصل نباشد، آب و فاضلاب اقدام به قطع آب خانه یادشده میکند اما اگر لوله فاضلاب باشد و متصل هم شده باشد اما در داخل خانه این اتصال وجود نداشته باشد از دست آب و فاضلاب کاری بر نمیآید. این هم بدین خاطر است که قانون ما یکپارچه نیست.
وی با اشاره به ماده 576 قانون مجازات اسلامی مبنی بر اینکه اگر کسی شهر را آلوده کند، وظیفه بهداشت و محیط زیست است که جلوی او را بگیرد، افزود: «محیط زیست و بهداشت»، مسوول آلودگی هستند. با وجود اعتبارات اندک دولتی تلاشمان بر این است که اندکاندک شبکه را تکمیل کنیم.
عابدی: «مدیریت دریا»، تنها راه نجات دریاست/ مسوولی که تصمیمی میگیرد باید از عواقب آن تصمیم آگاه باشد
در ادامه برای آشنایی بیشتر با تبعات خطرناک ورود فاضلاب به دریا با معاونت توسعه و پشتیبانی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی گفتوگو کردیم.
احسان عابدی در گفتوگو با بامداد جنوب در خصوص تبعات خطرناک ورود فاضلاب به دریا و تاثیر آن بر آبزیان و در نهایت سلامت انسانها با بیان اینکه باکتریهایی که از طریق فاضلاب وارد دریا میشوند، وارد غذای انسانها شده و در نهایت منجر به بیماریهای ناشناخته و گاه لاعلاج میشوند، تصریح کرد: شهروندان در محدوده پارک تیوی، قوام، ریشهر و لیان شنا میکنند، این در حالی است که آب سیال است و علاوه بر این چشم و گوش نیز پر از میکروب میشود.
به گفته عابدی، فاضلابها موجب ورود فلزات سنگین مانند جیوه به زنجیره غذایی و در نهایت منجر به سرطان میشوند. فلزات سنگین مانند جیوه، سرب، نیکل، و ... وارد بدن میشوند و نه تنها دفع نمیشوند بلکه موجب تجمع میشوند. این در حالی است که «سرب» سیستم عصبی و مغز و خون را به هم میریزد.
وی در پاسخ به اینکه چه راهکاری را برای حل این معضل توصیه میکنید، تاکید کرد: این امر تنها «مدیریت دریا» را میطلبد. مسوولی که تصمیمی میگیرد باید از عواقب تصمیم خود آگاه باشد. ضروری است که پیش از وارد عمل شدن، پیامدهای تصمیمش را متخصصان و کارشناسان بررسی کنند.
معاونت توسعه و پشتیبانی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی در ادامه با بیان اینکه ارزیابی زیستمحیطی تنها کار محیط زیست و اقیانوسشناسی و رشتههای مرتبط با این علم است، خاطرنشان کرد: مفهوم توسعه پایدار یعنی نهادینه شدن توسعه پایدار در بین مردم و مسوولان. ضروری است که نهادهای مردمی توسعه پیدا کنند. مردم و NGOها اگر متحد شوند، میتوانند مقابلهگر شوند و آنگاه شهری آباد خواهیم داشت. سازمانهای مردمنهاد باید قوی شوند.
عابدی در خصوص تخریب دریاها و رعایت نکردن حریم 60 متری دریا از سوی نهادها و سازمانها به منظور ساخت و سازها یادآور شد: من موافق حریم 60 متری ساحل نیستم، این مرز حداقل باید به 200 متر تغییر کند.
«فاضلاب هیچ ربطی به شهرداری ندارد»
هر چند که فاضلاب علاوه بر مشکلات بهداشتی و سلامت شهروندان، مبلمان شهری را نیز نازیبا کرده و معلوم نیست با چنین بحرانی بوشهر چگونه میخواهد شهر هوشمند شود و هر چند که دیگر نهادها شهرداری را نیز در خصوص مساله فاضلاب یکی از متولیان میدانند اما یکی از اعضای شورای شهر با گفتن «فاضلاب هیچ ربطی به شهرداری ندارد و در حوزه فعالیت اداره آب و فاضلاب است» به این گفتوگو خاتمه داد!
بحرانی: دامپزشکی فقط از نظر «باکتریایی» آبزیان را بررسی میکند
مرتضی بحرانی، مدیرکل دامپزشکی استان در پاسخ به این سوال که آیا دامپزشکی در خصوص سلامت آبزیان و اندازهگیری میزان فلزات در آنها آزمایشهایی انجام میدهد یا خیر، گفت: دامپزشکی در حوزه باکتریایی به صورت مداوم آزمایشهایی را از آبزیان انجام میدهد که در بحث باکتریایی موردی گزارش نشده است.
هر چند از مصاحبه مسوولان در خصوص تخلیه فاضلاب به دریا عزمی روشن و امیدوارکننده مبنی بر حل معضل فاضلاب در بوشهر وجود نداشت اما همه آلودگی دریا را به واسطه ورود فاضلاب تائید کردند و همه هم توپ را در زمین دیگری انداختند! حال به جای اینکه مسوولان محترم از قبول بار مسوولیت شانه خالی کنند و اینگونه دریا و نسل وابسته به آن را نابود کنند، بهتر است از طریق هماندیشی با فعالان اجتماعی، سازمانهای مردمنهاد و متخصصانی که نسبت به دریا و ظرفیتهای بالا و انواع آلودگیهای آن آگاه هستند، بهره بگیرند و برای همیشه معضل فاضلاب را ریشهکن کنند.