جاه‌طلبی زنان را در این اثر ببینید

بامدادجنوب- الهام بهروزی:

قطار بیست‎ و نهمین جشنواره تئاتر استانی بوشهر روز چهارشنبه (29 شهریورماه) با معرفی برترین‎های خود به انتهایی مسیر رسید. البته جشنواره امسال هم با حاشیه‎ها و اعتراض‎هایی همراه بود که برخی از آنها درست و برخی دور از انصاف بود. با وجود همه اینها، در نهایت دو نمایش «رئیس» به نویسندگی و کارگردانی شیما جوادپور و «دوئلونا» به نویسندگی مهدی نصیری و کارگردانی محسن حلوایی از سوی هیات داوران (متشکل از سهراب سلیمی، حسین کیانی و علی غلامی) به سی و ششمین جشنواره بین‎المللی تئاتر فجر معرفی شدند. 

همچنین هیات داوران این دوره از جشنواره تئاتر استانی بوشهر، با توجه به پتانسیلی که تئاتر این منطقه دارد، پیشنهاد حضور اثر سوم را نیز به‌نام «آواز ماهی‏ها در مرداب» با طراحی، دراماتورژی و کارگردانی فضل‎الله عمرانی، کارگردان مطرح دیّری به اداره‎کل هنرهای نمایشی کشور داده است؛ اثری که به عقیده برخی از صاحب‏نظران می‎توانست جز یکی از دو نمایش راه‎یافته به جشنواره فجر باشد. 

در این میان، در روز پایانی این جشنواره برخی از آرای داوران شبهاتی را در اذهان به‎وجود آورد که جای تامل دارد و نمی‎توان راحت از کنار آن گذشت. امید که در دوره‏های بعد کمتر شاهد مسائل این‎چنینی باشیم. در بالا اشاره شد که «دوئلونا» یکی از دو نمایشی است که بدون اولویت به جشنواره فجر امسال معرفی شده است. این اثر که اقتباسی از نمایشنامه «مکبث» ویلیام شکسپیر است، به همت گروه «هیرو»ی بوشهر تولید و در آن به خیانت و جاه‎طلبی لیدی مکبث پرداخته شده است. محسن حلوایی که در این دوره بدون حسن رضایی، همتا و همراه همیشگی خود به تولید این اثر همت گماشته است، در آن برخلاف سایر تولیدات پیشین گروه نمایشی «هیرو» اشاره مستقیمی به آیین‏ها و رسوم جنوبی نکرده و تنها به‌صورت نامحسوس المان‏های جنوبی را در حین اجرا گنجانده است، البته ناگفته نماند که وی در این اثر باز هم «زن» را نقش اول داستان قرار داده تا درونیات و داشته‏های این قشر از جامعه را به منصه ظهور بگذارد و زمینه را برای پیشرفت بازیگران بانوی بوشهری فراهم کند.

در نمایش «دوئلونا» به نویسندگی مهدی نصیری و کارگردانی محسن حلوایی، بازیگرانی شامل احمد قربانی، لیلا ناظمی، سارا خضری، خاطره حسینی و ساحل کمالیان به ایفای نقش می‏پردازند. دیگر عوامل این اثر عبارتند از: کیامرث خورده‎بین (سرپرست گروه موسیقی)، عیسی قمری، شیما حیدری و مجتبی صاحب (نوازنده)؛ محسن حلوایی و مصطفی هلالی (طراحی صحنه و دکور)، علی خادم (طراحی بروشور و پوستر)، لیلی منصورنژاد (طراحی لباس)، عیسی قمری (ساخت تیزر) و ابراهیم شاکری‎مطلق (سپرست گروه). محسن حلوایی از جمله هنرمندان تئاتری موفق است که دانش‎آموخته بازیگری و کارگردانی تئاتر (کارشناسی) و ادبیات نمایشی (کارشناسی ارشد) از دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر و موسس و عضو هیات مدیره گروه نمایشی «هیرو» است. وی تاکنون با بازی در نمایش‎هایی نظیر «دلیله» (سال 90)، «مجلس سور سوگ» (91) و «ناصرالدین گربه قجری» (92) حضور در جشنواره فجر را تجربه کرده است. همچنین حلوایی در مقام کارگردانی با آثاری چون «ناصرالدین گربه قجری و ملیجک» و «سیه‎سول» در جشنواره بین‎المللی تئاتر فجر حضور یافته است. اینک با اثری به نام «دوئلونا» در جشنواره سی و ششم فجر حضور خواهد داشت که در این زمینه گفت‎وگویی را با وی انجام دادیم که در ادامه شما را به خواندن آن دعوت می‏کنم.

امسال به‌دليل اين‌كه متني را ننوشته بوديم و متنی هم آماده نداشتيم و از سوی ديگر دوست داشتم تجربه جديدي هم داشته باشم، با پيشنهاد مهدي نصيري، متن او را که اقتباسی از نماشینامه «مکبث» شکسپیر بود، بعد از خواندن برای کار امسال انتخاب کنم.

خير، اين متن با ديگر آثار گروه نمايشي «هيرو» در بهره گرفتن از آيين و مناسك جنوبي متفاوت است؛ این در حالی است كه ما در بيشتر آثارمان از آيين و مناسك جنوبي استفاده مي‌كرديم و نگاه ويژه‌اي هم به اين بخش از فرهنگ اقليم جغرافيايي جنوب داشتیم.

این اثر، داستان به قدرت رسيدن مكبث، خيانتش به پادشاه و جاه‌طلبي او را روایت می‏کند. به‎صراحت می‎گویم بيشترین تاكيد اين نمايش روي كاركتر زن و شخصيت «بلونا» است؛ بلونا كسي است كه نماد جنگ و خونريزي است که در نمايش هم اين خصايص به‌خوبي ديده مي‌شود. بنابراین ما در این اثر با رویکردی روانشناسانه به مسائلی چون جنگ و خونريزي، نازايي زن، خيانت او پرداختیم و این هم برداشتي از نمايشنامه «مكبث» است و بر اساس آن شخصيت زن را به‌عنوان فاعل اثر برجسته کردیم.

يكي از ويژگي‌هاي بارز گروه نمایشی «هیرو» تاكيد روي كاركتر زن است که در طول اين ساليان در نمايش‌هاي اين گروه اين مساله به‌شدت نمود داشته و ديده شده است که در این اثر هم یکی از نقاط مشترک اصلی آن با ديگر آثار گروه همين پرداختن به شخصيت زن است و من فكر مي‌كنم كه گروه ما در این زمینه موفق عمل كرده است.

ببينيد اين نمايشنامه، به همراه نمایش «رئیس» از بين ١٢ اثر و در تقابل با اين آثار انتخاب شده است، اگر بحث نويسندگي را (به لحاظ غيربومي بودن) كنار بگذاريم، تاكيد هيات محترم داوران روي كارگرداني اين اثر بوده است، يعني روي فرم و شيوه اجرئي آن. با توجه به اين‌كه نمایش «دوئلونا» علاوه بر بحث کارگردانی، در بخش طراحي صحنه، طراحي نور، موسيقي و... جوايزي را در این دوره از آن خود کرده است، هرچند این اثر در بحث بازیگری هم جاي تعمق و تامل داشت.

فکر می‏کنم در اين يكي دو سال كيفيت آثار نمايشي خوب نبوده است، با ذكر اين نكته كه هميشه در هر جشنواره چند كار خوب، چند كار متوسط و چند كار ضعيف وجود دارد. هرچند آقاي ياراحمدي در انجمن هنرهای نمايشی استان برای پيشبرد سطح كيفي آثار زحمات زيادي مي‌كشند و سعي‌شان در این سال‏ها بر این بوده که آثار باکیفیت‏تری در جشنواره و اجرای عموم به روی صحنه برود ولي باید بگویم که كيفيت آثار دست خود بچه‎ها و اهالي تئاتر استان است؛ آنها هستند كه مي‌توانند كار خوب را به روی صحنه ببرند.

اگر بشود اسمش را دغدغه گذاشت، بیشتر دوست دارم كار خوب به صحنه ببرم. دنبال فكر و شيوه اجرائي جديد هستم. ان‎شاءالله دوست داریم که یک کار عروسكي را براي كودكان آماده کنیم و به روی صحنه ببریم و در حال حاضر دغدغه این روزهای من، همین آماده کردن این کار عروسکی و اجرای آن در آینده‏ای نزدیک است. 

فكر مي‌كنم توانستيم، چون بیشتر بازيگران خوب زن در تئاتر استان به‌نوعي با ما و گروه ما راه خود را آغاز کرده‏اند و الان هم دارند فعالیت‌شان را ادامه مي‌دهند که اين نشان مي‌دهد كه ما در هموار كردن راه و ايجاد زمينه مناسب براي آنها موفق بوديم. من اگر حمل بر خودستايي نشود، به بازيگرهایم مي‌گویم اگر موفقيتي به‌دست مي‌آوريد، ببينيد که چه کسی الفباي آغاز راه بازیگری ر به شما آموخته است.

موسيقي به‎طبع در ايجاد فضاي خوب و مناسب براي اثر نمايشي مفید است و از مكمل‌هاي يك اثر نمايشي در ايجاد بستر مناسب براي هر اجرا به‎شمار می‏رود. يكي از خصوصيات بارز گروه «هيرو»، موسيقي خوب آثارش است و فكر مي‌كنم در این زمینه موفق بوده است و هميشه هم از موسيقي به‌خاطر استفاده درست و بجا بهره خوبي برده است.

خب در تعامل داشتن و با هم بودن، ديده‌شدن و ارائه اثر و اين‌كه بتواني آثار ديگران را ببيني و ديگران آثار تو را ببيند، به‎طور قطع مفيد است و من فكر مي‌كنم بخشي از موفقيت هر كارگردان مي‌تواند همين باشد، اين‌كه ديگران اثرش را ببينند و در مورد نقاط ضعف و قدرتش حرف بزنند. بدون شک حضور در جشنواره‏های معتبری چون فجر و... در تجربه‎اندوزی کارگردانان و افزایش انگیزه در آنها تاثیر زیادی دارد.

آقاي رضايي امسال به‌دليل پاره‌اي از مشكلات كاري و اين‌كه درگير ضبط يک برنامه تلوزيوني بود نتوانست ما را همراهی کند اما در مراحل پاياني به گروه پيوست و هم‌اكنون هم در حال نگارش نمايشنامه جديد خودش است كه يك نمايش كاملا ايراني و موزيكال با فضايي زنانه است و تمرين‌ آن هم به‌زودي شروع مي‌شود.

در پايان از زهره عالي‌نسب مديركل محترم كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان استان كه حمایت خوبی از دوستان نمايشي دارد و تا جايي كه برایشا ممکن است، بستر مناسب را براي هنرمندان فراهم مي‌كند، به‌طور ویژه تشکر می‏کنم. همچنین از حمیده ماحوزي مدير‌كل محترم فرهنگ و ارشاد اسلامي استان، جهانشير ياراحمدي مسوول انجمن هنرهای نمايشی استان، عوامل اجرائي و بازيگران خوبم، استاد ايرج صغيري و استاد احمد آرام كه هميشه همراه و ياور گروه هيرو بودند، قدردانی می‏کنم. ان‌شاءالله كه مسوولان استان هم به اهميت و ضرورت و تاثیر هنر تئاتر و قرار دادن آن در سبد خرید خانوار توجه و از این پس حمايت ويژ‌ه‌اي از اين مقوله فرهنگي داشته باشند.

در پایان یادآوری می‏شود، با وجود تمام کاستی‏ها و بی‏مهری‏هایی که مدیران ارشد استان نسبت به هنر به‎ویژه تئاتر دارند اما این هنر با تلاش اهالی آن در بوشهر همچنان زنده و پویا است. بیست و نهمین جشنواره تئاتر استان بوشهر نشان داد که برخی از شهرستان‏ها نظیر دیّر و... در تئاتر حرف‎های زیادی برای گفتن دارند، فقط باید به آنها بیشتر از پیش باید بها داده شود.