
بامدادجنوب- هدی خرمآبادی:
همین چند وقت پیش بود که خبر تجاوز به آتنای 7 ساله و پس از آن فوت بنیتا آن هم در فاصله چند روز پشت سر هم، جامعه مدنی و فعالان اجتماعی را با شوک عظیمی روبهرو کرد که متاسفانه «فراموشی» و نشستن گرد غبار بر چنین فجایعی، فصل مشترک همه ماست. در بحبوحه خبری این چنینی همه قمه به دست، فریاد میکشیم و ساکت نمینشینیم سر میدهیم اما پس از گذشت چند هفته و گاه چند ماه در دلمشغولیهای زندگی یادمان هم نمیآید که چه بر سر کودکان بیدفاع و مظلوممان آمد و حتی لحظهای به ذهنمان خطور نمیکند که اگر چنین اتفاق تلخی برای کودک ما رخ دهد، به همین سادگی و راحتی میتوانیم فراموشش کنیم؟! هر چند که حکم قصاص قاتلان آتنا و بنیتا و امثال اینها صادر هم شد اما آیا با قصاص اینها، آتنا و بنیتا زنده میشوند؟
آتنا و بنیتا تنها نمونههایی از کودکآزاری هستند که به برکت فضای مجازی دست به دست و موجب اندکی تامل و تفکر والدین، کارشناسان و مشاوران و مسوولان شد؛ مسوولانی که پشت تریبونهای رسمی از کاهش خشونتها و آسیبهای اجتماعی میگفتند، با شواهد اینچنینی که برای همگان روشن شد، ناگزیر به تدوین لایحهای در خصوص حقوق کودک شدند تا پس از تدوین به مرحله تصویب برسد.
تجاوز به کودکان یک نمونه از مفهوم کلی کودکآزاری است. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی: آسیب یا تهدید جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افراد که نسبت به او مسوول هستند «کودکآزادی» است. در اصطلاح متخصصان هر گونه آسیب جسمی، روانی، سوء استفاده جنسی یا بهرهکشی و رسیدگی نکردن به نیازهای انسانی افراد زیر 18 سال از طرف افراد دیگر «کودکآزاری» تلقی میشود.
در همین راستا، سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ۱۵ ماده از لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان تصویب شده که خلاصهای از ۳۴ ماده است، در رابطه با آخرین وضعیت بررسی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان گفت: بررسی مفاد این لایحه همچنان در دستور کار کمیسیون قضائی مجلس قرار دارد.
حسن نوروزی در خصوص اینکه چند ماده از این لایحه به تصویب رسیده است، تصریح کرد: بیش از ۱۵ ماده از این لایحه بررسی و تصویب شده است. چهار جلسه دیگر برای بررسی و تصویب مادههای این لایحه لازم است، یعنی تا دو هفته دیگر این لایحه برای بررسی از کمیسیون قضائی وحقوقی به صحن علنی مجلس شورای اسلامی فرستاده میشود.
نوروزی تاکید کرد که ۱۵ ماده از این لایحه تصویب شده که خلاصهای از ۳۴ ماده است.
به گفته وی، برخی اظهارات مبنی بر اینکه شاید این لایحه در سال آینده تصویب شود، درست نیست. تصویب لایحه به سال ۹۷ موکول نمیشود و به امید خدا تا پایان سال در صحن تصویب خواهد شد.
پژوهشگران کودکآزاری را به چند گروه تقسیم میکنند: کودکآزاری جسمی مثل شلاق زدن، هل دادن، لگد زدن، پرت کردن، جراحت جسمی به کودک وارد کردن، حمله فیزیکی، بریدگی، کبودی، شکستگی استخوان و... که برای کودک قبل از 18 سال از سوی افراد بزرگسال ایجاد شود.
کودکآزاری عاطفی: بیتوجهی به نیازهای عاطفی کودک، طرد کردن کودک، اعمال خشونت خانوادگی در حضور کودک، تشویق نکردن کودک، خوردن الکل از سوی والدین در حضور کودک، استفاده از مواد در حضور کودک و... که کودک را از نظر عاطفی مورد آسیب قرار میدهد، از همین رو، پدری که کودکش را مورد ضرب و جرح قرار میدهد، یک کودکآزار است. والدینی که کودک دلبندشان را به جای مدرسه راهی کوچه و خیابان میکند تا همه کودکیاش پشت چهارراهها و شیشههای دودی خودروها به دست باد بسپارد و همه نشاط و هیجان بهترین دوران حیاتش که بایست به کودکانههایش مشغول باشد، زیر نگاههای تحقیرآمیز، غضبناک و گاه ترحمآمیز تماشاچیانی که سماجت او را در پاک کردن شیشه خودروها برای گرفتن قراضهای ناچیز مینگرند، له میشود. به نظر نگارنده کودکآزاری عاطفی به مراتب بدتر از کودکآزاری جسمی است، چراکه در کودکآزاری جسمی، اغلب عاملی خارجی به آن دامن میزند و کاری از دست والدین خود کودک برنمیآید اما والدینی که کودک چند ماههشان را زیر آفتاب سوزان در آغوش میگیرند تا از طریق او امرار معاش کنند، پدر و مادری که کودکشان را سر چهاراهها و در کوچه و خیابان آواره چند قراضه ناچیز میکنند، آیا سزاوار نام پدر و مادر هستند؟
گاهی شرایط معیشت برخی خانوارها چنان است که به نظر میرسد جز بیگاری کودکان در کوچه و خیابان چارهای به نظر نمیرسد، اینجاست که باید نهادها و سازمانهای متولی هر کدام به سهم خود به مساله ورود و کودکان کار را ساماندهی کنند. برای مثال شهرداری میتواند با راهاندازی یک کارواش از کودکان کار بهره بگیرد و به آنها در ازای کاری که میکنند حقوق دهد تا کودکان طعم واقعی کار کردن را بچشند، خاطرشان از دریافت اندک حقوقی ناچیز آسوده باشد و بقیه وقتشان را بتوانند به تحصیل بپردازند. علاوه بر شهرداری، بهزیستی، کانون پرورش فکری و دیگر نهادها هر کدام میتوانند با ایدهها و طرحهای گوناگون به شکلی برای کودکان کار اشتغالزایی و از میزان آسیبهای اجتماعی در حوزه کودک بکاهند. محقق شدن این امر نیازمند تشکیل یک اتاق فکر و هماندیشی فعالان اجتماعی و کارشناسان است.