
بامدادجنوب- هدی خرمآبادی:
ساعت 6 صبح راهی غار گوریک میشویم. ادارهکل محیط زیست استان، اداره محیط زیست شهرستان دشتستان، هیات کوهنوردی شاهیندژ برازجان و هیات کوهنوردی به همراهی جمعی از محیطبانان و دوستداران طبیعت راهی بزرگترین غار تونلی کشور در فاصله یک کیلومتری شاهزاده ابراهیم شدند تا با پاکسازی غار و محیط پیرامون آن، این روز ملی را گرامی بدارند و با اهمیتبخشی به این روز، توجه شهروندان را به حفظ این زیستگاه مهم و حیاتی در چرخه حیات وحش و طبیعت معطوف کنند.
فاصله مسیر از شهزاده ابراهیم تا ورودی دهانه غار گوریک، اندکی ناهموار است، البته آنهایی که کوهنوردی حرفه و علاقهشان است و اگر روزی کوهنوردی نکنند تا آخر شب بهدنبال گمشدهای میگردند، مسیر را به راحتی و با چابکی طی میکردند و از طبیعت زیبای اطراف لذت میبردند.
هنگام ورود به غار یکی از کوهنوردان نظرم را جلب میکند. عصا به دست است و یک پا ندارد اما سرشار از انگیزه و عشق به طبیعت است. به راحتی از کوه بالا و پایین میرود و در حیرتم که با یک پا چقدر شهامت و اعتماد به نفس دارد و حتی حاضر نیست از کسی کمک بگیرد مگر در شرایط اضطراری... .
غلامرضا مریدیان، رئیس هیات کوهنوردی استان بوشهر است. او میگوید: از سال 83 تا کنون به صورت حرفهای همه قلههای ایران را رفتهام. در مسیری که میروم مورد لطف همنوردان قرار میگیرم و شرمنده محبت آنها میشوم. همسفران وقتی میبینند که ایثارگری با قطع عضو کوهنوردی میکند لذت میبرند. از او میپرسم با این شرایط کوهنوردی برایت سخت نیست که میگوید: هر چند راه هموار نیست اما به لطف روحیه بالایی که خداوند به من عطا کرده، از این کار لذت میبرم و به آن عشق میورزم.
مریدیان توصیه میکند که همه به ورزش کوهنوردی روی بیاورند. او بر این باور است که تفاوت کوهنوردی با سایر ورزشها در این است که روی روحیه فرد تاثیر بسیار مثبتی میگذارد. تاکید میکند که در همه ورزشها رقابت حرف نخست را میزند اما اینجا «رفاقت» بر «رقابت» ترجیح دارد.
در ادامه با مدیر اداره آموزش ادارهکل محیط زیست استان گفتوگو کردیم. مهران فقیه با بیان اینکه 2 مهر در تقویم زیستمحیطی بهطور رسمی بهعنوان روز غار پاک نامگذاری شده، تصریح کرد: تاریخ غار با حیات انسان در روی کره زمین پیوند خورده و امروز غارها بهعنوان پدیدهای طبیعی از منظر زمینشناسی، باستانشناسی، زیستمحیطی، گردشگری، تاریخ و ورزشی مورد توجه و علاقهمندی گروههای متعددی جهت مطالعه و دانستن بیشتر در مورد این میراث طبیعی ارزشمند شده است.
فقیه با اشاره به اینکه غارها بهعنوان زیستگاههای مهم و حساس نقش موثری در تنوع زیستی ایفا میکنند، گفت: گونههای مهم از پستاندران در غارها زندگی میکنند که میتوان به برخی از آنها از قبیل خرسها، پلنگها و خفاشها اشاره کرد و در برخی از غارهای کشور گونههای کاملا بومی مانند مارماهی کور در لرستان نام برد که این نشان دهنده اهمیت و ارزش زیستگاهی غارها در محیط زیست است.
این مسوول با تاکید بر اینکه در شهرستانهای مختلف از شمال استان تا جنوب غارهای متعددی وجود دارد که با انجام جلسات متعدد با دستگاهها و نهادهای مرتبط با کارگروه، اقدامات اولیه جهت شناسایی و حفاظت از آنها صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: فقط در اثر طبیعی ملی کوه نمک جاشک 16 غار شناسایی شده که با توجه به درجه حفاظتی این غارها و قرار گفتن در اثر طبیعی ملی دارای اهمیت بالای هستند.
وی با بیان اینکه اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر در راستای اهداف سازمانی و حفاظت از این میراث طبیعی و ارزشمند علاوه بر اقدامات حفاظتی، همهساله در 2 مهرماه مصادف با روز غار پاک با همکاری دیگر نهادها جهت بالابردن سطح آگاهی و فرهنگسازی در شهرستانهای مختلف اقدام به فعالیتهای متعددی از جمله پاکسازی غارها میکند، یادآور شد: جا دارد از عموم مردم و سازمانهای مردمنهاد که در این امر با محیط زیست مشارکت و همکاری دارند، قدردانی کنم. وی ادامه داد: غار گوريك در فاصله ١٣ كيلومتري شرق برازجان نزديك به روستاي ننيزك و منطقه كرهستاني بومبلند واقع شده است. (فاصله يك كيلومتري شاهزاده ابراهيم). اين غار داراي چهار دهانه و از نوع غارهاي خاكي و آهكي است. اين غار تونلي حدود ١١٠٠ متر طول دارد و به گفته زمينشناسان بزرگترين غار تونلي ايران است. از گونههاي حيات وحش موجود در اين غار خفاش دمموشي و خفاش ميوهخوار است.
شهین بازیار، عضو هیات کوهنوردی شاهیندژ برازجان نیز میگوید: کوهپیمایی برابر با نشاط و سلامت است. ما حتی در تابستان نیز برای کوهپیمایی به بومبلند میرویم. کوهپیماییهای خارج از استان می رویم و تاکنون به قله تاسک، دژ سفید، قله قلم و... رفتهایم. افسوس میخورم که چرا برخی به طبیعت آسیب میزنند. بیشک نامگذاری روزی در تقویم با عنوان روز غار پاک به سبب احساس خطری که لمس شده و آغاز یک معضل بوده، در صورتی که دغدغه امروز ما نباید زبالههای انسانی باشد.
محیطبانان با علاقه و دقت بسیاری مشغول پاکسازی غار و محیط اطراف هستند. کسانی که با کمترین حقوق و مزایا در دشوارترین شرایط برای حفاظت از طبیعت و حیات وحش میجنگند. در ادامه محیطبان محمد پاپری زارعی با اشاره به روز ملی غار پاک و اهمیت آن میگوید: هدف از این کار نمادین، جلب توجه مردم به اهمیت حفظ این زیستگاههاست. مسیر ورودی و واصله به غار نیاز به تعمیر دارد و از آنجا که موجب افزایش بازدیدکنندهها میشود، بایست در دستور کار قرار گیرد اما از آنجا که جذب بازدیدکننده خود یکی از عوامل آسیب به این زیستگاههاست، لزوم توجه به امر فرهنگسازی با کمک سمنهای منطقه نیز بیش از پیش احساس میشود.
پاپری زارعی یا تقدیر از تلاش محیطبانان در راستای پاکسازی غار افزود: مهمترین نکته این است که به جای جمعآوری زباله، به دنبال کاهش تولید زباله باشیم. حذف زبالههای پلاستیکی و جایگزین کردن زبالههای بازیافتی در کنار تمرکز بر بحثهای فرهنگی این معضل، ارائه آموزشها در خصوص جمعآوری زبالهها و تفکیک آنها بسیار راهگشاست که باید برای ترویج و اشاعه آنها در جامعه وقت گذاشت.
سفر یک روزه به غار گوریک رو به پایان است. آوای خفاشها در غار امیدبخش حیات دوباره گونههای کمیابی است که حیات انسانها آنها را نابود کرده است و در بیرون غار صدای پرانرژی و شادِ مرد خندانِ ادارهکل محیط زیست «سعید نوذری» طنینافکن شده است.