
بامدادجنوب- هدی خرمآبادی:
محوطه نسبتا بزرگی دارد. شاید همین محوطه نسبتا بزرگ حساب و کتابهای ذهن را بههم میزند. حیاط تقریبا بزرگ کتابخانه مصلحیان این امر را به ذهن متبادر میکند که به قطع و یقین درون هم مانند برون زیبا و بزرگ است اما افسوس که بالا رفتن از سه-چهار پله همانا و قدم گذاشتن به ورودی مخزن کتابها هم همان!!! تا همه تصورات ذهنی را از یک کتابخانه –که بهزعم بسیاری بهترین کتابخانه بوشهر است- بر هم زند و انگشت حسرت بر لب گزیدن تنها چاره مشاهدات مراجعهکننده از بهترین کتابخانه شهر باشد؛ شهری که از منابع غنی نفت و گاز از اهمیت بسیاری در سطح کلان برخوردار است و چهرههای ماندگار و ارزشمندی در حوزههای مختلف شعر، داستان، ترجمه، پژوهشگر، موسیقی، تئاتر و ... دارد.
وجود همین چهرههای شاخص و ارزشمند گواه مبرهنی است بر ظرفیتی که استان بوشهر در راستای کتاب و کتابخوانی دارد و نیاز به توسعه و نوسازی در بخش کتابخانهها. نبود برخی کتابها و منابع علاوه بر حسرت و افسوس مایه شگفتی بود!!! چرا در یک کتابخانه نباید فلان کتاب منبع و قابل استناد مانند «با چراغ و آینه» استاد شفیعی کدکنی که منبعی موثق و ارزشمند در حوزه شعر معاصر است، وجود داشته باشد و بسیاری از کتابهای معتبر دیگر که جای خالیشان در قفسههای کتابخانههای ما ملموس است. علاوه بر کمبود منابع موثق و معتبر، نبود سالن مطالعه شبانهروزی از کمبودهایی است که بهویژه کنکوریها با آن مواجهاند، در صورتی که میتوان با برنامهریزی و نظارت دقیق، چنین محلی را با کمترین هزینه تدارک و مهیا کرد.
در ادامه برای بررسی وضعیت کتابخانهها و اقدامات ادارهکل در راستای بهبود شرایط کتابخانهها با مدیرکل کتابخانههای عمومی استان گفتوگو کردیم.
سیدعلی هاشمی در گفتوگو با بامداد جنوب در خصوص تعداد کتابخانهها در سطح استان و شهرستان بوشهر با بیان اینکه در حال حاضر 62 کتابخانه عمومی نهادی و 14 کتابخانه عمومی مشارکتی در استان مشغول خدماترسانی هستند، گفت: از بین کتابخانههای نهادی تعداد 23 کتابخانه، روستایی و40 کتابخانه، شهریاند و 14 کتابخانه مشارکتی استان با همکاری و مشارکت سایر دستگاهها پشتیبانی و اداره میشود. سه باب کتابخانه نیز در شهر بوشهر دائر است.
وی در پاسخ به این سوال که مبلغ بودجه تخصیص داده شده در سال 95 و 96 چقدر بوده است، تصریح کرد: در سال 95 مبلغ شش میلیارد و 600 میلیون ریال و در سال 96 مبلغ شش میلیارد و 400 میلیون ریال از محل اعتبار تملک داراییهای استان است.
مدیرکل کتابخانههای عمومی استان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه شهرداری یکی از نهادهایی است که باید از نهاد کتابخانهها حمایت کند،آیا چنین حمایتی از سوی شهرداری بوشهر و دیگر شهرداریها صورت گرفته است، افزود: شهرداریها را میتوان بهعنوان اصلیترین نهاد حمایتی کتابخانهها برشمرد که میبایست نیمدرصد از کل درآمدشان را به کتابخانههای عمومی بپردازند، این در حالی است که در این بین تعدادی از شهرداران نسبت به این مهم اهتمام و توجه جدی دارند که جای قدردانی دارد اما برخی شهرداریها در پرداخت حق قانونی کتابخانهها استنکاف میورزند.
به گفته مدیرکل کتابخانههای عمومی استان، خیرین نیز ظرفیت بسیار خوبی در کمک به کتابخانهها هستند که در این راستا انجمن خیرین کتابخانهساز در برخی از شهرستانها تشکیل و باعث جذب منابع مفیدی شدهاند.
هاشمی با اشاره به اینکه ادارهکل کتابخانههای عمومی استان بوشهر عمده برنامههای خود را از نهاد متبوع و انجمن کتابخانههای استان میگیرد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر در حوزه فرهنگی، فعالسازی کانونهای ادبی و گروههای مطالعاتی، برگزاری جلسات نقد و معرفی کتاب در کتابخانهها، تشویق اعضا برای مشارکت هر چه بیشتر در مسابقه کتابخوانی رضوی، برگزاری نشستهای کتابخوان (که هدف آن اشتراکگذاری کتابهای خوانده شده و سهیم کردن افراد در تجربیات مطالعاتی همدیگر است)، ایجاد وبلاگ/وبسایت برای همه کتابخانهها بهمنظور انعکاس فعالیت و خدماتشان در دستور کار ماست. در زمینه عمرانی، تجهیز و نوسازی کتابخانههای روستایی و شهری، راهاندازی کتابخانه سیار و گسترش بخشهای کودک و نابینایان و به کارگیری تجهیزات بهروز از برنامههای آتی است.
بهطور کلی اهم برنامههای کتابخانههای عمومی استان را میتوان به این شرح خلاصه کرد: برگزاری سلسله نشستهای کتابخوان (در سطوح مدرسهای و کتابخانهای)، برگزاری جشنواره کتابخوانی رضوی، برپایی نمایشگاه کتاب (بازنمایی کتب مخزن) به مناسبتهای مختلف، برگزاری کلاسهای مشاوره و معرفی کتاب برای مددجویان کانون اصلاح و تربیت، دانشآموزان و نظامیان، ایجاد وبلاگ/وبسایت و نظارت بر بهروزرسانی آنها برای همه کتابخانهها، مسابقات مکتوب، نقاشی، خاطرهنویسی، روزنامهدیواری و...، جلسات کانونهای ادبی، نقد کتاب و گروههای مطالعاتی در سطح کتابخانههای عمومی، ادارات و سازمانها، مدارس و ...، برپایی کلاسهای قصهگویی، شاهنامهخوانی، و...، گرامیداشت مناسبتهای تقویمی با برنامههای فرهنگی مرتبط با کتابخانهها.
این مسوول در پاسخ به این سوال که با توجه به طرح پایتخت کتاب، آیا نهاد کتابخانهها وظیفهای در این خصوص دارد، اگر دارد چه اقدامی در این راستا و در خصوص افزایش سرانه مطالعه کتاب و تشویق شهروندان به کتابخوانی انجام داده است، گفت: پایتخت جهانی کتاب، عنوانی است که هر ساله از سوی یونسکو به شهری اعطا میشود که برای تقویت جایگاه کتاب و ترویج کتابخوانی کوشش چشمگیری کرده باشد. بهمنظور توسعه فرهنگی و ترویج کتابخوانی با هدف حمایت از برنامهها، پیشنهادهای نو و ابتکاری و فعاليتهاي جذاب و مردمپسند در موضوع کتاب و کتابخوانی، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور و دیگر نهادهای دولتی و غیردولتی، از بین شهرهای متقاضی، «پایتخت کتاب ایران» را نیز معرفی میکند. در این راستا ادارهکل کتابخانههای عمومی استان در ستاد استانی پایتخت کتاب عضویت دارد و جلسات متعددی در سطح مدیران کل، معاونان و کارشناسان برگزار میکند. تفاهمنامههایی نیز در این خصوص با ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان منعقد میشود. سازماندهی کتابخانههای عمومی برای ارزیابی در طرح پایتخت کتاب از دیگر برنامههای ادارهکل کتابخانههای عمومی استان است. ادارهکل کتابخانههای عمومی طرحهای خلاقانه را پس از جمعآوری از سراسر کتابخانهها به ستاد پایتخت کتاب استان ارسال میکند. کتابخانههای عمومی استان در کمیته داوران این طرح نیز عضویت دارد.
هاشمی در پاسخ به این سوال که گلایههایی از سوی شهروندان در خصوص بهروز نبودن کتابخانهها چه از لحاظ نو بودن ساختمان و چه از لحاظ کتابهای موجود مطرح میشود، برای رفع این کاستیها چه اقداماتی انجام دادهاید، تاکید کرد: حدود دو هفته پیش جلسهای در فرمانداری بوشهر برگزار شد و در آن جلسه رئیس شورای بوشهر در خصوص پرداخت سهم نیم درصدی کتابخانهها قول مساعد دادهاند که حمایتهای خود را از کتابخانهها دریغ نمیکنند و آماده هرگونه همکاری در راستای توسعه کتابخانهها و ترویج کتابخوانی در سطح جامعه هستند. کتابخانههای عمومی در شهر بوشهر هر سه وقفیاند که از طرف خیرین اهدا شدهاند و کتابخانه 2000 متری (واقع در محله دواس) از اعتبارات استانی نیز 90 درصد پیشرفت دارد و در صورت تامین اعتبار برای تکمیل و تجهیز قرار است در دهه فجر به بهرهبرداری برسد.
بیشک بهبود وضعیت کتابخانهها و بهعبارتی ایجاد تحول در وضعیت نابسامان کتابخانهها که میتواند در سهم سرانه مطالعه ما نیز تاثیرگذار باشد، نیازمند عزم جدی همه نهادها و ارگانهاست. در راس این نهادها، پیگیریهای مصرانه مدیرکل کتابخانههای استان که بهطور قطع اینچنین است، تاثیرگذار خواهد بود و شهرداریها که میبایست به پرداخت حق قانونی و مسلم کتابخانهها اقدام کنند و ما امیدواریم شهرداریهایی که در این زمینه قصور و کوتاهی کردهاند، هر چه سریعتر در راستای جبران آن وارد عمل شوند و شاهد توسعه، نوسازی و بهروز شدن کتابخانههای سراسر استان باشیم که موجبات خرسندی و افتخار شهروندان بوشهری و برگ زرینی در کارنامه ادارهکل کتابخانههای استان و مسوولان حامی خواهد بود.