
بامدادجنوب- هدی خرمآبادی:
هفته سلامت بانوان است؛ بانوانی که چه در خانه و چه در محیطهای کار سهم بالایی از تاثیرگذاری را عهدهدار هستند و این سهم بالا بدان معناست که کوچکترین و کمترین بینظمی یا اختلال در فعالیت این قشر بر کل جامعه تاثیر میگذارد. در این هفته که هفته سلامت بانوان نامگذاری شده، به تشریح سلامت بانوان و نقش آن بر زندگی این قشر پرداختیم.
در همین راستا یک کارشناس ارشد تغذیه در گفتوگو با بامداد جنوب با بیان اینکه هفته ملی سلامت بانوان در مهرماه با هدف حساسسازی مدیران سلامت و عموم مردم نسبت به ابعاد مختلف سلامت زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور سالانه برگزار میشود، گفت: زنان به عنوان محور سلامت خانواده و جامعه محسوب میشوند. نقش مدیریت سلامت خانواده و الگودهی و آموزش ترویج شیوه زندگی سالم به نسل بعد عملا بر عهده زنان است، بنابراین شاید بتوان پیشرفت هر جامعهای را در نتیجه سلامت و شادابی بانوان هر کشور دانست.
سیده اقدس موسوی در توضیح نقش سلامت بانوان اینگونه توضیح داد: بیایید جامعهای را تصور کنیم که ناتوان، آسیبپذیر، بیمار و دارای کودکان ضعیف است. در نتیجه نیمی از جمعیت و نیروی اقتصادی جامعه از گردونه فعالیت اقتصادی و علمی خارج میشود.
موسوی با اشاره به اینکه به طور معمول مدیریت و برنامهریزی سلامت خانواده از واکسیناسیون کودکان گرفته تا تغذیه نوجوانان، سلامت تغذیه و تنوع سفره غذایی در عرصه تصمیمگیری بانوان است، افزود: بنابراین برای داشتن جامعهای سالم نیاز به زنان سالم با آگاهی و اطلاعات کافی است که این نیاز به آموزش دقیق و مستمر دارد.
وی در پاسخ به این سوال که چه بیماریهایی جامعه زنان را با تهدید جدی روبهرو میکند، تصریح کرد: چاقی و اضافهوزن، کمخونی و فقر آهن، کمبود فعالیت فیزیکی، پوکی استخوان، بیماری دیابت، کبد چرب و سرطان سینه از شایعترین بیماریهایی است که گریبانگیر زنان است.
این کارشناس ارشد تغذیه در ادامه به محور اصلی هفته سلامت بانوان اشاره و خاطرنشان کرد: امسال با توجه به شیوع کمتحرکی و چاقی در جامعه زنان کشور و تاثیر کمتحرکی در کلیه ابعاد سلامت، موضوع فعالیت فیزیکی به عنوان محور اصلی این هفته انتخاب شده است. کمتحرکی به مثابه موتوری است که شما را در جاده چاقی و اضافهوزن قرار میدهد و در نهایت مقصد آن بیماریهای گوناگون است، از همین رو با توجه به اهمیت و تاثیر این دو، با پیشگیری و نرخ چاقی میتوان از بروز سایر بیماریها به میزان قابل توجهی پیشگیری کرد.
موسوی در پاسخ به این سوال که چاقی چه علتهایی دارد و چه راهکارهایی برای رهایی از آن تاثیرگذارست، گفت: چاقی میتواند دلایل گوناگونی داشته باشد: 1. فشارهای روانی و استرس 2. مشکلات هورمونی 3. ژنتیک 4. اختلال تغذیهای، بنابراین شناسایی علت چاقی هر فرد اهمیت زیادی دارد اما عامل عمده چاقی، دریافت بیشتر انرژی و کمی فعالیت فیزیکی است. در افراد عادی معمولا گرسنگی عامل تحریک شخص به غذا خوردن است اما در افراد چاق اینگونه نیست و عوامل محیطی مانند محرکها و عصبانیت و افسردگی میتواند تاثیرگذار باشد.
وی با بیان اینکه چاقی یک بیماری مزمن است و بافت چربی خلاف تصور عموم یک بافت فعال است، تصریح کرد: ترشح هورمونهای آدیپوکینها موجب اختلال سایر اندامهای بدن از جمله قلب و عروق و کبد میشود. چاقی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با بیماریهایی چون: فشارخون، آترواسکلروز، کبد چرب، مشکلات صفراوی، آرتروز، ناباروری، پرمویی، پوکی استخوان، سرطان و مشکلات روحی و افسردگی میشود.
موسوی در ادامه در خصوص درمان چاقی نیز گفت: درمان چاقی نیاز به صبر و حوصله دارد و کاهش وزن باید تدریجی باشد. رژیمهای غذایی با کاهش وزن تدریجی علاوه بر اینکه قابل تحملترند، عوارض کمتر و ماندگاری بیشتری دارند. کاهش وزنهای سریع در مدتزمان کم فرد را خسته و موجب بازگشت سریعتر وزن حتی بیشتر از قبل میشوند و موجب تغییر ترکیب بدنی به سمت افزایش بافت چربی نسبت به بافت عضلانی میشود. بافت عضلانی در افراد بزرگسال به عنوان سرمایه هر فرد محسوب میشود، زیرا با افزایش سن شاهد از دستدهی بافت عضلانی هستیم، به طوری که بیشتر ناتوانی در افراد مسن ناشی از کاهش شدید عضلات است. از دیگر عوارض این رژیمها ریزش مو، ضعف و مشکلات پوستی اشاره کرد، بنابراین در کاهش وزن صبوری به خرج دهید و اقدامات عجیب و خودسرانه انجام ندهید. بهترین روش کاهش وزن و همراهی یک رژیم غذایی اصولی با فعالیت بدنی است. دیگر روشها چون جراحی و دارو بسته به شرایط بیمار و نظر درمانگر دارد.
این کارشناس تغذیه در پاسخ به این سوال کاهش وزن چه مزایایی دارد، افزود: کاهش وزن موجب جوانتر شدن، افزایش طول عمر، کاهش ناتوانیهای پیری، و پیشگیری از بروز دیگر بیماریها میشود.
وی در خصوص اشتباهات رایج در کاهش وزن با اشاره به اینکه کاهش وزن سریع، حذف برخی از غذاها یا گروههای غذایی و در نتیجه سوء تغذیه، افراط در مصرف میوه و سبزی و اصرار به مصرف داروها، خاطرنشان کرد: باید با یک برنامه اصولی از چاقی و دیگر بیماریهای مرتبط به چاقی جلوگیری کرد.
موسوی در پاسخ به این سوال که یک رژیم اصولی شامل چه چیزهایی است، گفت: تعادل، تنوع و اعتدال در خوردن (مصرف کالری مناسب با هر شخص)، اساس یک رژیم اصولی است. به این صورت که هر فرد متناسب با کالری مورد نیاز خود از هر پنج گروه مواد غذایی هرم غذایی با تعادل در حجم و رعایت تنوع غذایی است. معمولا گرسنگی عامل تحریک فرد به غذاخوردن است اما افراد چاق طبق عادت یا استرسهای محیطی یا افسردگی در طول روز ریزهخواریهای زیادی دارند. برای روشن تر شدن مساله به این مثال توجه کنید: فردی که روزانه یک عدد نان سوخاری اضافی میل کند بعد از 20 سال، 15 کیلوگرم وزن اضافهتری خواهد داشت.
با توجه به آنچه شواهد نشان میدهد، خودسرانه و میلی عمل کردن برای تشخیص بیماری و حتی درمان آن به یک معضل بدل شده، در صورتی که باید کار را به کاردان و متخصص آن سپرد. نادیده گرفتن تخصصگرایی تنها به افزایش آسیبها و گاه جبرانناپذیری و دشوار شدن آنها میانجامد، در حالی که متخصصان و کارشناسان تغذیه اصول و شیوههای صحیح تغذیه سالم را معرفی میکنند و بر تبعات راهکارهای مضر پرهیز از چاقی تاکید میکنند اما باز هم عدهای اصرار به خوددرمانی دارند و زمانی متوجه اشتباهشان میشوند که دیگر دیر شده و جبران اشتباه آنان، هزینهبر است. امید که به تخصصگرایی و اهمیت سلامت بانوان در همه سطوح جامعه پی ببریم و جزء آنهایی که خودسرانه دست به خوددرمانی میزنند نباشیم.