بامدادجنوب- وندیداد امین:

مژگان طائی‌نیا زاده 1367 در مشهد و دانش‌آموخته رشته مینیاتور از دانشگاه علمی کاربردی این شهر است. وی حدوودی پنج سال است که در زمینه تصویرگری کتاب به‌خصوص کتاب کودک، طراحی و انیماتوری انیمیشن و اپیلیکشن موبایل به‌صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کند که در تصویرگری کتاب کودک با اکثر مجلات کودک شامل «نبات کوچولو»، «نی‌نی نبات»، «قلک»، «سنجاقک»، «دوست کودک» و «کیهان» و همین طور با انتشارات «جمکران»، «به‌نشر»، «سایه‌گستر»، «علوی» و ... تجربه همکاری دارد.

خودش در این باره می‌گوید: «شروع کار تصویرسازی‌ام با تکنیک دیجیتال بود. بعد یک سال کار کردن با کتاب و مجلات، به این نتیجه رسیدم برای رشد و مطرح شدن تکنیک کارم را عوض کنم و شروع به تصویر‌سازی با پارچه‌های نمدی کردم، ایبن در حالی بود که این تکنیک سخت‌تر و وقت‌گیرتر بود اما خیلی مورد استقبال قرار گرفت. بعد از دو سال تصویرسازی با پارچه نمدی ذهنم دنبال یک تکنیک جدیدتر بود؛ تکنیکی که مرا بیشتر به آن چیزی که در ذهنم در حال رفت‌ و آمد بود، نزدیک کند، در نتیجه تصویرسازی با مقوا یا کلاژ را انتخاب کردم که خوشبختانه این تکتیک هم با وجود سختی‌ها و دردسرهایش مورد استقبال قرار گرفت. البته این روزها دوباره دارم به تکنیک جدیدم فکر می‌کنم؛ کار با خمیر. الان هم به‌دنبال این هستم که بتوانم در آینده تصویرسازی‌های حجمی انجام بدهم. در خصوص تصویرگری که امروز نقش زیادی در جذب کودکان به کتاب دارد، گفت‌وگویی را به مژگان طائی‌نیا صورت دادیم که در ادامه می‌آید.

یک تصویرگر یا نویسنده کودک باید بخشی از وجودش کودک باشد و قابلیت درک شیطنت‌ها و بازیگوشی‌های یک کودک را داشته باشد. همچنین باید دغدغه‌های روز کودک و مشکلاتشان را درک کنند و قابلیلیت انعکاس این معظلات را در قالب داستان یا تصویر داشته باشند و بتوانند سبک اجرای پروژه‌ها و نوع طراحی‌ها را مطابق سلیقه کودک و نوجوان معاصر انجام بدهند. دنیای امروز دیگر نیازمند کتابی در زمینه حمام نرفتن کودک نیست (حسنی)، بلکه نیازمند آموزش در زمینه‌های مشکلات امروزی‌تر مثل آموزش نحوه استفاده از اینترنت یا خطرات موجود در جامعه و... است که باید با بیان زیبا از سوی نویسندگان و تصاویر جذاب ارائه شود.

از طریق جذب نیروهای جوان و باتجربه از طریق راه‌های اصولی با توجه به ضوابط و مقررات! مثلا در فراخوان‌های استخدامی به رشته‌های مختلف از جمله هنر که متاسفانه در دوره‌های قبلی استخدام آموزش و پرورش این رشته ذکر نشده بود، توجه شود. از نظر من مهم‌ترین منبع برای این منظور رزومه و فعالیت‌های هنری هنرمند است. البته بعد از گزینش دوره‌های آموزشی (حتی برای چند جلسه) برای عملکرد بهتر بسیار مفید خواهد بود.

کیفیت بله قابل قبول است اما بر اساس معنی کلمه عملکرد هنوز نه. عملکرد نتیجه کار و میزان آن است که در بیشتر مواقع تصویرگر به‌دلیل محدودیت‌هایی نتیجه مناسب نمی‌بیند. مثلا بر اساس تجربیات و دانش خود متنی به تصویر می‌کشند اما عواملی مانند سلیقه ناشر یا حتی مسائل فنی مثل نوع چاپ اسکن و خلاصه پروسه چاپ نتیجه تفاوت زیادی با کیفیت کار خلق شده دارد.

وضعیت تصویرسازی در مشهد کمی اسفناک بوده است. هرچند تصویرگران مشهدی تلاش‌های زیادی برای بهبود این وضعیت کرده‌اند اما به‌علت ‌حمایت نشدن از سوی بخش‌های دولتی و خصوصی موفق نشدند و اکثر آنها تصویرسازی را رها یا برای موفقیت بیشتر مشهد را ترک کردند. متاسفانه حتی انتشارات کودک و نوجوانی که در مشهد فعال هستند، حاضر به حمایت از تصویرسازان بومی نیستند و ترجیح می‌دهند با تصویرگران خارج از مشهد کار کنند، آن هم فقط به‌دلیل نام و نشان بیشتر تصویرساز. در صورتی که تصویرسازان بومی از سطح کاری بالایی برخوردار هستند که متاسفانه گاهی تصویرگران توانمند ما به‌علت کمبود سفارش و کار ممکن است از لحاظ کاری افت کند. خوشبختانه به‌تازگی گروهی از تصویرگران باسابقه وکارامد مشهد گرد هم جمع شدند تا بتوانند مسیر خوبی را برای پیشرفت فراهم کنند. آنها اسم گروه‌شان را «شهر فرنگ» گذاشته‌اند و به تازگی هم نمایشگاهی برپا کرده‌اند که خدا را شکر بازتاب بسیار خوبی نیز داشت. فعالیت‌های بعدی این گروه به‌طور قطع چشمگیرتر خواهد بود البته با حمایت مسوولان امر.

رشته هنری تصویرسازی درست است که به‌نحوی با ادبیات عجین است ولی ما با مرور زمان به تکامل این هنر واقف می‌شویم که به‌نظرم ربطی به مشروطه یا حوادث تاریخی از این دست ندارد. به‌عقیده من، با بررسی آثار تصویرسازی می‌شود به‌راحتی فهمید که این هنر مانند بسیاری از هنرها به مرور زمان و با ورود تکنولوژی به عرصه زندگی هنرمند به تکاملی نسبی رسیده است. چراکه در گذشته مرور آثا هنرمندان و ایده‌یابی از طرق معدودی در دسترس بود و ظهور اینترنت در این زمینه بسیار تاثیرگذار بوده است.

از تاثیرات مثبت فضاهای مجازی می‌شود به ارتباط راحت‌تر و بیشتر ناشران با تصویرگران اشاره کرد که این امکانات و دسترسی راحت در گذشته وجود نداشت، دوم این‌که هنرمندان تصویرگر از طریق این رسانه‌ها می‌توانند با هم تعامل داشته باشند و هم این‌که از تجربه‌ها و اثار اساتید مطرح جهان استفاده کنند، سوم این‌که سطح خودشان را نسبت به سایر تصویرگران بسنجند و در عزلت خودشان دچار غرور کاذب هنری نشوند اما از اثرات سوء فضای مجازی هم می‌توان به سوءاستفاده از آثار هنری هنرمندان بدون رعایت حقوق آنها اشاره کرد، این‌که یک هنرمند چه مادی چه معنوی، ممکن است دچار زیان‌هایی شود و از آثارش سوءاستفاده شود.

کارهای من به دو دسته دیجیتال و کاردستی تقسیم می‌شود؛ کارهای دستی من نسبت به کارهای دیجیتالم مخاطب بیشتری دارد. بعد از مدتی از انجام تصویرسازی‌های دیجیتال به این نتیجه رسیدم که برای دیده شدن در عرصه تصویرگری، کارهایم باید امضا و تکنیک خودم را داشته باشم. بنابراین شروع کردم با تکنیک کلاژ کار کردن و خوشحالم این کار هم از سوی ناشران و هم کودکان با استقبال روبه‌رو شده است؛ همچنین در کنار تصویرسازی با تکنیک کلاژ سعی می‌کنم سفارش‌هایی با تکنیک کلاژ هم انجام و مهارت و توان خودم را در تصویرسازی دیجیتال به مرور زمان ارتقا بدهم.

هر دو فاکتور مهم هستند، آن هم از دو جهت؛ مدرک تحصیلی در امور آموزشی و استخدامی بسیار مهم است اما متاسفانه در دانشگاه‌ها آنقدر که باید به آموزش خلاقیت و مهم‌تر از آن بازاریابی پرداخته نمی‌شود. ورود به بازار کار مساله بسیار مهمی است که بیشتر دانش‌آموختگان برای ورود به آن مشکل دارند و زمانی وارد بازار کار می‌شوند، متوجه تفاوت‌های بسیاری که بین آن و دانشگاه وجود دارد، می‌شوند. نقطه مقابل مدرک دانشگاهی هم تجربه و استعداد هنرمند یا تصویرگر است. ممکن است یک هنرمند مدرک دانشگاهی نداشته باشد اما با توجه به استعداد و پشتکار و تجربه بتواند خلأ نداشتن مدرک را پوشش بدهد و چه بسا موفق‌تر از کسانی عمل کند که دارای مدرک دانشگاهی هستند.

حقیقت این است من خیلی تلاش می‌کنم که کارهایم از حالت بومی و محلی خارج شود، با وجود همه محدودیت‌هایی که داخل کشور داریم، این امر را سخت می‌کند و خیلی از مواقع مجبورم کارهایم را طبق سلیقه مخاطب و ناشر پیش ببرم. برای یک کارهای سفارشی سلیقه و خواسته خودم خیلی محدود می‌شود و مجبورم کارهایم بومی باشد به‌دلیل سختگیری‌های ناشر و گرفتن مجوز.

من از میان همکاران و دوستانم کار محسن میرزایی، شیرین شیخی، عاطفه فتوحی و نسیم بهاری را دنبال می‌کنم و فوق‌العاده از دیدن آثارشان لذت می‌برم. کار یوسف زمانی هم به‌خاطر طراحی قوی و تکنیک خوبشان دنبال می‌کنم. البته تعداد دوستان و همکارانی که من کارهایشان را دنبال می‌کنم فوق‌العاده زیاد است و خیلی شرمنده هستم که نمی‌توانم از تک‌تک اساتید و دوستانم که آثارشان نوری در مسیر هدایت و ارتقا سطح تصویرسازی من است، نام ببرم.

برای آینده برنامه‌های زیادی دارم. قدم اول ارتقا طراحی‌ام و پیشرفت در تکنیک کلاژ است و این‌که بتوانم راه‌های جدیدی برای به تصویر کشیدن رویاها و داستان‌هایم خلق کنم و ان‌شاءالله روزی برسد که بتوانم با تصویرگران خارجی رقابت کنم و حرفی برای گفتن داشته باشم.

نمی‌توانم از خودم تعریفی داشته باشم که بیانگر احساسات و سختی راهی باشد که به‌خاطر رسیدن به هدف‌ها تحمل کردم. فقط می‌توانم بگویم برای رسیدن به مقصدم شکست‌های زیادی تحمل کردم و سعی کردم از شکست‌هایم درس بگیرم و ناامید نشوم و برای رسیدن به اهدافم با تمام وجود تلاش کنم و خوشحالم در این مسیر همیشه خداوند به من کمک کرده است.

حرف آخر هم اين است كه از تمام هنرمندان و هنردوستاني كه وارد بازار هنري مي‌شوند خواهش می‌كنيم كه به هنر و هنرمند با ديد بازاري نگاه نكنند و مقداری نگاهِ دلسوزانه و هنرمندانه را نیز چاشني حرفه‌شان كنند.

در پایان قابل ذکر است که تصویرگری در حوزه کتاب کودک بسیار حائز اهمیت است و تصویر در کنار متن می‌تواند از جذابیت خاصی برای کودکان برخوردار باشد، چراکه آنها با تماشای تصاویر مربوط به قصه یا داستان، می‌توانند در ذهنشان تصویری روشن از شخصیت‌ها و فضای داستان داشته باشند.