بامداد جنوب- جواد شکریان:

استان بوشهر در میان استان‌های جنوبی کشور، دارای بیشترین مرز آبی با خلیج فارس است و این مساله، ظرفیت‌ بسیار مناسبی را در اختیار این استان قرار داده که از طریق ایجاد رونق در بنادر به توسعه اقتصادی دست یابد. در این زمینه، متاسفانه طی سال‌های گذشته نه‌تنها رونق چشمگیری در توسعه بنادر استان حاصل نشد، بلکه به‌دلیل اعمال تحریم‌های بین‌المللی، ضعف در جذب سرمایه و تکنولوژی خارجی و برخی مشکلات داخلی، بنادر استان رونق پیشین خود را نیز از دست دادند. بنابراین، برجام را می‌توان نقطه عطفی برای بنادر و کشتیرانی به‌خصوص بنادر جنوبی کشور عنوان کرد، زیرا با توافق هسته‌ای ایران و 1+5، ورود هیات‌های تجاری و سیاسی از سراسر جهان به ایران رونق گرفته و بسیاری استان‌ها و بنادر کشور از این طریق منتفع شدند. با این حال، استان بوشهر در سال‌های پس از برجام نیز با وجود تردد هیات‌های خارجی به کشور، در جذب سرمایه‌ها و تکنولوژی خارجی ناموفق بود و رونق مورد انتظار در این استان تاکنون حاصل نشده است. شاید بتوان طرح توسعه بندر نگین را مهم‌ترین طرح توسعه‌ای استان طی سالیان گذشته در حوزه بنادر و دریانوردی بوشهر عنوان کرد که البته آن هم با تاخیر قابل توجهی همراه شد. 

در همین زمینه، سرپرست اداره‌کل بنادر و دریانوردی بوشهر در خصوص جزئیات طرح توسعه جزیره نگین و میزان پیشرفت آن به بامداد جنوب گفت: این مجتمع بندری شامل 470 هکتار است که در فاز اول برای بخشی از این اراضی به مساحت تقریبی 200 هکتار طرح توسعه بندر بوشهر پیش‌بینی شده است. نزدیک به 200 هکتار از مجموع اراضی جزیره نگین مطابق با طرح توسعه تعریف کاربری شده که جانمایی ترمینال‌های آن از جمله ترمینال کانتینری، نهایی شده است.

نورالله اسعدی با بیان این‌که در این حوزه پایانه کانتینری با سرمایه‌گذاری بالغ بر دو هزار و 500 میلیارد ریالی بخش خصوصی اجرا می‌شود، ادامه داد: 650 میلیارد ریال برای احداث دو پست اسکه 300 متری پایانه و مابقی اعتبارات نیز صرف تجهیزات و یارد ترمینتال کانتیری است که به‌زودی محقق می‌شود. فاز نخست لایه‌روبی پایه اسکله پایانه کانتینری مجتمع بندری نگین نیز با 210 میلیارد ریال اعتبار اجرا می‌شود که پیشرفت فیزیکی این پروژه اکنون بیش از 20 درصد است و مقرر شده عملیات اجرائی پروژه به‌طور کلی ظرف مدت پنج ماه به پایان برسد. با تحقق عملیات لایروبی، امکان ورود کشتی‌های 30 هزار تنی به مجتمع بندری نگین فراهم می‌شود.

وی در ارتباط با ترمینال فله مایه نیز به بامداد جنوب گفت: این ترمینال نیز در قالب دو پست اسکله پیش‌بینی شده که هم‌اکنون برای احداث این پروژه در مرحله انعقاد قرارداد با سرمایه‌گذار بخش خصوصی قرار داریم که ارزش این قرارداد به ارزش دو هزار میلیارد ریال برآورد شده است. تحقق این امر می‌تواند یک امر مهم در توسعه مجتمع بندری نگین محسوب شود که امیدواریم در موعد زمانی مقرر شاهد تحقق این پروژه مهم و تاثیرگذار در توسعه بندر بوشهر باشیم.

 این مقام مسوول، توسعه اراضی صنایع ارزش افزوده را از دیگر برنامه‌های توسعه‌ای مجتمع بندری نگین عنوان کرد و افزود: این طرح در پسکرانه 200 هکتار از اراضی استحصال شده به اجرا در می‌آید، با ایجاد صنایع ارزش افزوده در مجتمع بندری نگین خدمات ارزش افزوده، صنعتی و اقدامات منجر به مونتاژ در این مجتمع بندری تحقق می‌یابد. پروژه احداث ترمینال ویژه صادراتی و ترانزیتی با ظرفیت 5/1 میلیون تن در سال نیز هم‌اکنون از سوی سرمایه‌گذار بخش خصوصی در حال انجام است و مطالعات فاز اول و دوم به پایان رسیده و احداث دایک حفاظتی و استحصال به پایان رسیده و هم‌اکنون  بیش از 20 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

به‌گفته اسعدی، از دیگر اقدامات در شرف انجام، تکمیل جاده دسترسی به جزیره نگین است که  طول آن 14 کیلومتر است. از این 14 کیلومتر، چهار کیلومتر در گذشته از سوی اداره کل بنادر و دریانوردی استان بوشهر ایجاد شده و 10 کیلومتر باقی مانده جدا از جاده موجود در دست احداث (حدفاصل بزرگراه خلیج فارس تا مجتمع بندری نگین) در قالب یک جاده اختصاصی برای دسترسی به مجتمع بندری نگین انجام می‌شود. اقدام مهم دیگر که از سوی اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان بوشهر انجام می‌گیرد احداث تاسیسات زیربنایی بندر نگین به ارزش 700 میلیارد ریال است که پیمانکار آن مشخص شده و به‌زودی وارد فاز اجرا می‌شود.

سرپرست اداره‌کل بنادر و دریانوردی بوشهر در ادامه تاکید کرد که در فاز دوم، لایروبی کانال دسترسی نیز در شرف انجام است که در قالب آن با برداشت پنج میلیون متر مکعب رسوبات، زمینه تردد کشتی‌های با ظرفیت 50 هزار تن به مجتمع بندری نگین فراهم می‌شود. مجموع این اقدام‌ها در کنار بسته‌های تشویقی اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان بوشهر می‌تواند اقدامی مهم در توسعه مجتمع بندری نگین قلمداد و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را  بیش از پیش ترغیب به فعالیت در این مجتمع بندری کند.

وی تصریح کرد: در بخش پایانه کانتینری اعتباری بالغ بر 250 میلیارد تومانی پیش‌بینی شده است که هم‌اکنون با هزینه‌کردی 65 میلیارد تومانی شاهد پیشرفت 95 درصدی در بخش اسکله هستیم که این مهم با احتساب تامین زیرساخت‌های پسکرانه‌ای، رشدی 45 درصدی را دارد. همچنین عملیات لایروبی پای اسکله مجتمع بندری نگین نیز با اعتباری بالغ بر 21 میلیارد تومان و حجم یک میلیون و 200 هزار متر مکعب در حال انجام است. در مبحث ایجاد زیر‌ساخت‌های ارتباطی  اعم از برق، آب و اتشنشانی نیز پروژه‌ایی با مبلغ 69 میلیارد تومان تعریف شده که عملیات اجرائی آن به‌زودی انجام می‌شود. در خصوص راه دسترسی مجتمع بندری نگین از سمت اتوبان خلیج فارس ( بزرگراه بوشهر – برازجان) عوامل ذیربط در حال تهیه اسناد جهت اکران این مهم هستند. شایان ذکر است، اسناد  تامین برق این مجتمع بندری نیز با حجم 66 کیلو ولت در دست تهیه و تنظیم است.

اسعدی در پاسخ به سوال بامداد جنوب در خصوص دلایل و دستاوردهای سفر هیات‌های چینی و قطری به بوشهر گفت: از ابتدای سال 97، مدیران عالی‌رتبه وزارت حمل و نقل و اداره‌کل بنادر قطر و دو هیات چینی از ظرفیت‌های بندر بوشهر بازدید کرده‌اند. هیات قطری متشکل از رئیس اداره‌کل بنادر قطر، مشاور ارشد وزیر حمل و نقل و ارتباطات قطر، مدیر بندر حمد، مدیر بندر الرویس و مدیر بین‌الملل وزارت حمل و نقل بوده و سرمایه‌گذاران چینی متشکل از مدیرعامل و مدیر بازاریابی و نماینده خطوط کشتیرانی شرکت رانگشانگ بودند که با توجه به زیرساخت‌های شکل‌گرفته و مسیر رو به رشد بندر بوشهر و افق روشنی که برای این بندر ترسیم شده است، تمامی هیات‌های بازدید‌کننده فرصت سرمایه‌گذاری در بندر بوشهر را یک فضای مطلوب و فرصتی مناسب دانستند.

 این مقام مسوول در اداره‌کل بنادر بوشهر، با بیان این‌که بندر بوشهر دومین بندر کانتینری کشور بوده و به‌دلیل داشتن بیشترین مرز آبی با خلیج فارس و همچنین وجود بنادر کوچک متفاوت با ظرفیت‌های گوناگون و قابلیت‌های خاص فرصت سرمایه‌گذاری را برای هر ظرفیتی داراست، ادامه داد: با توجه به افزوده شدن مجتمع بندری نگین نیز که هم‌اینک لایروبی پای اسکله آن در حال انجام است، این تقاضا بیش از پیش نمود پیدا کرده است. گفتنی است، اکنون ظرفیت پهلوگیری کشتی‌های 30 هزار تنی در بندر بوشهر فراهم شده و با پایان لایروبی، کانال دسترسی پایانه کانتینری در جزیره نگین ظرفیت کشتی‌های قابل تردد به 50 هزار تن افزایش می‌یابد.

وی با تاکید بر این‌که در سفر هیات قطری به بندر بوشهر و در جلساتی که با هیات بازدید‌کننده برگزار شد، ضمن بازدید از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بندر بوشهر‌، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بنادر تابعه نیز مورد بررسی قرار گرفت، تصریح کرد: از جمله موضوعات مطرح شده با هیات بازدیدکننده قطری مبحث طرح و توسعه بندر بوشهر در مجتمع بندر نگین و قابلیت سرمایه‌گذاری در این مجتمع بود تا آنجا که در موارد مطروحه عنوان شد که می‌توان بخشی از مجتمع بندری نگین را در اختیار سرمایه‌گذاران قطری قرار داده تا متناسب با فضای مورد نیاز خود سرمایه‌گذاری‌های لازم را در آنجا لحاظ کنند. یا این‌که در انجام پروژه با شرکت‌های داخلی مشارکت داشته باشد. همچنین به‌واسطه نزدیکی بنادر دیر و عسلویه به قطر این پیشنهاد نیز داده شد که در صورت تمایل یکی از بنادر تابعه (بندر دیر) که هم از بعد مسافت کمترین فاصله را با کشور قطر داراست و هم از لحاظ صادرات بیشترین تعامل را با این کشور دارد‌، در اختیار آنان قرار داده شود تا با ایجاد زیرساخت‌ها و ملزومات لازم فرصت تعامل بهتر با این کشور ایجاد شود.

سرپرست اداره‌کل بنادر و دریانوردی بوشهر تاکید کرد که با توجه به نیاز مبرم کشور قطر به مواد معدنی از جمله سیمان، سنگ و گچ، این پیشنهاد نیز داده شد که با بهره‌گیری از معادن استان تمامی نیازمندی‌های این کشور از معادن سطح استان بوشهر تامین شده و از بنادر بوشهر به مقصد کشور قطر صادر شود.

گفتنی است در این سفر یک روزه، مسائل و مشکلات فراروی توسعه تجاری ایران و قطر مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شد از سوی هر دو طرف تسهیل‌سازی مناسبی برای توسعه مناسبات تجاری بوشهر و قطر صورت گیرد. 

به‌گفته تجار بوشهری، شناورهای ایرانی که در بنادر قطر حضور پیدا می‌کنند در ورود و خروج با تاخیر مواجه هستند که در این زمینه مقرر شد با انجام اقدامات در زمینه اسنادی و همچنین در ارتباط با ای‌آی‌اس (AIS) و تجهیزات ناوبری پیش از ورود شناورها به بنادر قطر کنترل لازم صورت پذیرد که عملیات ورود و خروج شناورها تسریع شود.

اسعدی در پاسخ به این سوال که خواسته‌های طرف قطری و توصیه آنان به تجار ایرانی و بوشهری چه بود، تشریح کرد: محصولات صادراتی کشور و به‌ویژه استان بوشهر به قطر با وجود برخورداری از کیفیت مناسب و داشتن بازار مناسب، بسته‌بندی مناسبی ندارند که اصلاح نحوه بسته‌بندی یکی از عمده درخواست‌های هیات قطری در سفر آنها به بوشهر بود. 

وی در ارتباط با مواد غذایی یخچالی نیز با اعلام این‌که مقرر شد فرایندی تعریف شود که در موعد زمانی مقرر این کالاها به بازارهای هدف دسترسی پیدا کنند، ادامه داد: در راستای پیشبرد اهداف پیش‌بینی شده برای توسعه روابط تجاری بوشهر و قطر در اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان بر اساس جدول زمانبندی، تدابیر لازم پیش‌بینی و در این راستا یک کمیته ویژه نیز در این اداره کل تشکیل شده است. در این کمیته که متشکل از نمایندگان بخش‌های مختلف است بنا بر ضرورت نشست‌هایی برگزار و مشکلات و موانع فرا روی توسعه روابط تجاری بوشهر و قطر بررسی می‌شود. همچنین پیش‌بینی برگزاری همایشی مشترک بین بوشهر و قطر با هدف توسعه روابط تجاری از جمله راهکارهای پیشنهادی در جریان سفر هیات قطری به بندر بوشهر است. مقرر شده این همایش در قطر برگزار و شرایط برای تجار بوشهری و قطری فراهم شود تا ظرفیت‌های خود را در حاشیه این همایش به‌صورت متقابل به یکدیگر عرضه کنند. 

این مقام مسوول در پایان عمده مشکلات هیات قطری را نداشت شناخت کافی از محصولات صادراتی ایران و به‌ویژه بوشهر به قطر دانست و تاکید کرد: باید هر‌چه زودتر این مشکل را برطرف و زمینه توسعه حجم صادرات خود به کشور دوست و همسایه قطر را فراهم کنیم. همچنین کشور قطر می‌تواند ظرفیت‌های بروزی را در پایانه‌های کانتینری ما ایجاد کند که ضمن ایجاد ظرفیت بالاتر، از لحاظ کیفی نیز رقابت‌پذیری را در میان شرکت‌های دیگر رقم خواهد زد. 

گفتنی است، با توجه به زیر‌ساخت‌های ایجاد‌شده در بندر بوشهر به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر استان، این فضا برای بندر بوشهر بیشتر محتمل خواهد بود اما دیگر بنادر تابعه نیز متناسب با ظرفیت‌های خود می‌توانند از این فرصت برخوردار باشند.