بامداد جنوب- جواد شکریان:روز گذشته نشست 174 اعضای اوپک در وین برای بررسی درخواست عربستان و روسیه مبنی بر افزایش یک میلیون بشکه‌ای نفت از سوی اعضای اوپک و غیر اوپک تشکیل شد؛ با این حال، از همان ابتدا پیشنهاد این کشورها که با هدف ایجاد تعادل در بازار و کنترل عرضه نفت امریکا داده شده بود، با مخالفت شدید ایران و برخی دیگر از اعضا قدیمی اوپک نظیر عراق و ونزوئلا مواجه شد.
وزیر نفت ایران به‌عنوان سرسخت‌ترین مخالف طرح افزایش تولید اوپک، تلاش زیادی را در راستای لغو این پیشنهاد به کار برد. بیژن زنگنه پیش از آغاز نشست 174 اوپک، با وزیر انرژی عربستان دیدار و گفت‌وگو کرد که همین مساله وزیر نفت ایران را به توافق برای لغو این پیشنهاد خوشبین کرده بود.
کارشناسان معتقدند که درخواست و پافشاری عربستان مبنی بر افزایش تولید نفت از سوی اوپک، بی‌ارتباط با روابط غیردوستانه اخیر این کشور با ایران و تحت فشار قرار دادن ایران و کمک به تحریم‌های واشنگتن علیه تهران نیست. امریکا از حدود یک ماه پیش به‌صورت غیر رسمی از اعضای اوپک خواسته بود تا تولید خود را افزایش دهند. عربستان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک و روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده غیراوپک با این پیشنهاد امریکا موافق بوده و پیشنهاد افزایش تولید 5/1بشکه در روز را مطرح کردند که با مخالفت ایران، عراق و ونزوئلا به‌عنوان کشورهای بنیانگذار اوپک، روبه‌رو شد. پیش از این نیز بیژن زنگنه از وتوی این پیشنهاد با همکاری کشورهای عراق و ونزوئلا خبر داده بود.
بر همین اساس، روز گذشته نشست اعضای اوپک در وین تحت شعاع نظرات مختلف ایران و عربستان به‌عنوان سومین و اولین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک در خصوص افزایش میزان تولید نفت این سازمان قرار داشت که با اجماع اعضا، پایبندی صد درصدی به توافق همکاری اوپک و غیراوپک که نوامبر ۲۰۱۶ حاصل شده بود، تثبیت شد. در پایان این نشست، اعضا اعلام کردند که توافق قبلی اوپک (نوامبر ۲۰۱۶) مبنی بر کاهش تولید تا سقف یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه همچنان به قوت خود باقی است.
بندهای این توافق به شرح زیر اعلام شد:
۱- توافق همکاری کشورهای عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای کاهش در مجموع روزانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه‌ای (یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه اوپک و ۶۰۰ هزار بشکه کشورهای غیرعضو اوپک) همچنان معتبر خواهد بود.
۲- اعضای اوپک و غیراوپک در ماه‌های گذشته یک میلیون بیشتر از میزان تعهد خود کاهش عرضه در بازار داشته‌اند و این بدان معناست که به جای یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز، ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه کاهش عرضه صورت گرفته است، به‌گونه‌ای که اکنون میزان تعهد و پایبندی آنها حدود ۱۵۰ درصد است.
۳- بنابر تصمیم نشست ۱۷۴ اعضای اوپک، آن دسته از اعضا که در توافق حضور داشته (به غیر از نیجریه، لیبی و ایران) و بیش از میزان تعهد خود کاهش تولید داده‌اند، بر اساس سهم تعیین شده خود تولید خواهند کرد، به‌گونه‌ای که در این شرایط میزان پایبندی مجموع اعضای اوپک کاهش می‌یابد و به رقم صد درصد (به جای ۱۵۰ درصد) می‌رسد.
۴- در صورت عملی شدن این تصمیم، در عمل روزانه یک میلیون بشکه نفت بیشتر وارد بازارهای جهانی خواهد شد که این به معنای افزایش تولید نیست و تنها به منزله پایبندی صد درصدی به توافق همکاری اوپک و غیراوپک است، در همین حال ممکن است امکان روانه شدن همه این یک میلیون بشکه به بازار وجود نداشته باشد و میزان کمتری وارد بازار شود.
۵- اگر یکی از اعضای حاضر در این توافق کاهش تولید قابل توجهی داشته باشد، برای جبران این کاهش تولید با آن کشور مذاکره و در صورت توافق طرف‌ها، جبران این کاستی انجام می‌شود.
وزیر نفت نیز پس از پایان نشست اوپک در جمع خبرنگاران، گفت: تصمیم امروز اوپک همان حرفی بود که روز اول بر آن تاکید داشتم؛ یعنی حفظ توافق قبلی اوپک. همان‌طور که قبلا تاکید کرده بودم، توافق اوپک که در نوامبر ۲۰۱۶ حاصل شده بود، حفظ شد و معتبر است؛ تنها تصمیم گرفتیم تعهد بیش از صد درصدی از بازار حذف شود و میزان پایبندی اعضا به توافق، دوباره به صد درصد کاهش یابد.
صحبت‌های بیژن زنگنه پس از برگزاری این نشست ناظر بر آن است که در حال حاضر، اعضا به جای یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه توافق شده در نشست نوامبر ۲۰۱۶ اوپک، بالغ بر دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه تولید نفت خود را کاهش داده‌اند و پایبندی را به بیش از ۱۵۰ درصد رسانده‌اند. بر این اساس، برخی اعضا که در این مدت کمتر از سهمیه تولید کرده‌اند، می‌توانند تولید بیشتری داشته باشند؛ باید دید این تصمیم در عمل چگونه اجرا خواهد شد.
گفتنی است، لحظاتی پس از این توافق، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده امریکا طی یک پیام توئیتری اعلام کرد «اوپک باید به میزان قابل توجهی تولید خود را افزایش دهد». این توئیت رئیس‌جمهور امریکا با واکنش‌های متعددی در فضای مجازی مواجه شده است با این حال، برخی از کارشناسان معتقدند این توئیت نشان از نارضایتی ترامپ از توافق اوپک دارد.
